క్షారమయం
From Wikipedia, the free encyclopedia
క్షారమయం లేదా క్షారోదం లేదా క్షారకం, (ఆల్కలాయిడ్) ప్రకృతిలో సహజంగా లభించే ఒక ప్రాథమిక, సేంద్రియ సమ్మేళనాలు. వీటిలో కనీసం ఒక నత్రజని పరమాణువు కూడా ఉంటుంది. ఈ వర్గంలో తటస్థమైన,[1] తక్కువ స్థాయిలో ఆమ్ల ధర్మాలు కలిగిన సంబంధిత సమ్మేళనాలు కూడా ఉంటాయి.[2] వీటి నిర్మాణాలను పోలిన కొన్ని కృత్రిమ సమ్మేళనాలను కూడా ఆల్కలాయిడ్లు అని వ్యవహరిస్తుంటారు.[3]
కర్బనము, ఉదజని, నత్రజని మాత్రమే కాక వీటిలో ఆక్సిజన్ లేదా గంధకం కూడా ఉండే అవకాశం ఉంది. భాస్వరం, క్లోరిన్, బ్రోమిన్ లు కూడా అరుదుగా ఉంటాయి.[4]
బ్యాక్టీరియా, ఫంగస్, ఔషధ మొక్కలు, కొన్ని జంతువులు వీటిని ఉత్పత్తి చేస్తుంటాయి.[5]
ఆల్కలాయిడ్లలో చాలా వాటిని సాంప్రదాయ, ఆధునిక ఔషధరంగంలోనూ ఉపయోగిస్తారు. కొన్ని మానసిక ఉత్తేజాన్ని కలుగజేసేవిగా ఉండటంతో వాటిని మత్తుపదార్థాల తయారీలోనూ వాడతారు. ఇవి ఒక్కోసారి విషపూరితం కూడా కాగలవు. ఆల్కలాయిడ్స్ మానవులు, ఇతర జంతువులలో వైవిధ్యమైన జీవక్రియ వ్యవస్థల పనిచేసినప్పటికీ, అవి దాదాపు రుచికి చేదుగా అనిపిస్తాయి.[6] ఆల్కలాయిడ్ అనేది మొక్కల నుండి తయారయ్యే రసాయనాల సమూహం. వాటిలో నైట్రోజన్ ఉంటుంది. అనేక ఆల్కలాయిడ్స్ కూడా శక్తివంతమైన ఔషధ ప్రభావాలను కలిగి ఉంటాయి. ఆల్కలాయిడ్స్ యొక్క కొన్ని ఉదాహరణలు కొకైన్, నికోటిన్, స్ట్రైక్నైన్, కెఫిన్, మార్ఫిన్, పైలోకార్పైన్, అట్రోపిన్, మెథాంఫేటమిన్, మెస్కలైన్, ఎఫెడ్రిన్, ట్రిప్టమైన్.[7]ప్రకృతిలో సహజంగా లభించే కర్బన సమ్మేళనాలలో అత్యంత ఉపయోగ్యకరమైన కార్బోహైడ్రేట్లు, ప్రొటీన్లు, లిపిడ్లు, అమైనో ఆమ్లాలు, ఆంథోసైనిన్లు, ఫ్లేవనాయిడ్లు, స్టెరాయిడ్స్ అనేక తరగతుల రసాయన సమ్మేళనాలలో ఆల్కలాయిడ్స్ ఒక ప్రత్యేక తరగతి.[7]వాటి ప్రత్యేకత ఏమిటంటే అవి అమైనో ఆమ్లాల నుండి ఏర్పడినవి వీటిని మొక్కలు, కొన్ని జంతువులు ద్వితీయ జీవక్రియలుగా సంశ్లేషణ చేసుకుంటాయి.[7]