హిందూ పురాణకథనాలు

హిందూ పురాణాల కథనాలలో హిందూ గ్రంథాలైన వేద సాహిత్యం, ^[1] మహాభారతం, రామాయణం, ^[2] పురాణాలు, ^[3] పెరియా పురాణం వంటి ప్రాంతీయ సాహిత్యాలలో కనిపించే కథనాలు. హిందూ పురాణాలలో విస్తృతంగా అనువదించబడిన ప్రసిద్ధ పంచతంత్ర, హితోపదేశం వంటి ప్రాంతీయ కథనాలు అలాగే ఆగ్నేయాసియా గ్రంథాలు కూడా భాగంగా ఉన్నాయి.^[4][5]

హిందూ పౌరాణిక సాహిత్య సంబంధిత చిత్రాలు

హిందూ పురాణాలలో తరచుగా స్థిరమైన ఏకరూప రచనానిర్మాణం ఉండదు. అదే పురాణం సాధారణంగా వైవిధ్యమైన అంశాల మార్పిడి కనిపిస్తుంది. సామాజిక-మత సంప్రదాయాలలో పురాణాలు భిన్నంగా ప్రాతినిధ్యం వహిస్తాయి. ఈ పురాణాలను కాలక్రమేణా, ముఖ్యంగా హిందూ సంప్రదాయంలో వివిధ తాత్విక పాఠశాలలు సవరించినట్లు గుర్తించబడింది. ఈ పురాణాలు లోతైన, తరచుగా సంకేత, అర్ధాన్ని కలిగి ఉండటానికి తీసుకోబడ్డాయి, వాటికి సంక్లిష్ట శ్రేణి వివరణలు ఇవ్వబడ్డాయి.^[6]

సాహిత్యం

హిందూ పురాణ సాహిత్యం హిందూ గ్రంథాల తరంలో కనిపిస్తుంది:

• వేద సాహిత్యం (క్రీ.పూ 1500-500) ^[1][2][7]
• పురాణాలు ^[3]
• వేదాలు

ఈ ఇతిహాసాలు చాలా ఈ గ్రంథాలలో ఉద్భవించాయి, పాత్ర పేర్లు మారుతాయి లేదా కథ ఎక్కువ వివరాలతో అలంకరించబడి ఉంటుంది. అయినప్పటికీ కేంద్ర సందేశం, నైతిక విలువలు అలాగే ఉంటాయి. " వెండీ డోనిగరు " అభిప్రాయం ఆధారంగా

ప్రతి హిందూ ఇతిహాసం భిన్నంగా ఉంటుంది; అన్ని హిందూ ఇతిహాసాలు ఒకేలా ఉన్నాయి. (...) ప్రతి హిందూ ఇతిహాసం విశ్వం అనంతంగా ఉందని, ప్రతిదీ ఏకకాలంలో సంభవిస్తుందని, అన్ని అవకాశాలను మరొకటి మినహాయించకుండా ఉనికిలో ఉందనే నమ్మకాన్ని ప్రదర్శిస్తాయి. (...) హిందూ ఇతిహాసం ఒకేఒక ప్రాథమిక ప్రతి కూడా లేదు; ప్రతి ఒక్కటి సంవత్సరాలలో అనేక ప్రధాన, చిన్న వైవిధ్యమైన వివరణలతో, తిరిగి చెప్పబడింది. (...) గొప్ప ఇతిహాసాలు చాలా అస్పష్టంగా అంతుచిక్కనివిగా ఉంటాయి; వాటి సత్యాలను అధ్యయనకారులు చక్కని వర్గాలలోకి చేర్చలేరు. అంతేకాక పురాణాలు [హిందూ మతంలో] నిరంతరం మారుతున్న సాహిత్యరూపాలుగా ఉన్నాయి. (...)

—ఓ'ఫ్లేహర్టీ^[8]

హిందూ ఇతిహాసాలు మొత్తం ఇతిహాసంలో కనిపించే సృజనాత్మక సూత్రాలను, మానవ విలువలను పంచుకుంటుంది. అయినప్పటికీ డోనిగరు అభిప్రాయం ఆధారంగా నిర్దిష్ట వివరాలు మారుతూ ఉంటాయి. ఈ వైవిధ్యం అపారమైనది.^[9] హిందూ ఇతిహాసాలు ఉనికి స్వభావం, మానవ పరిస్థితి, దాని ఆకాంక్షల గురించి ఒకదానికొకటి విరుద్ధమైన పాత్రల ద్వారా, చెడుకి వ్యతిరేకంగా మంచిని, నిజాయితీ లేనివారికి వ్యతిరేకంగా నిజాయితీపరులు, ధర్మ వ్యతిరేక ధూర్తుడికి వ్యతిరేకంగా ధర్మ బంధువు, క్రూరమైన అత్యాశకు వ్యతిరేకంగా సున్నితమైన దయగలవాడు. ఈ ఇతిహాసాలలో పదార్థం, ప్రేమ, శాంతితో సహా ప్రతిదీ అశాశ్వతమైనది. ఇంద్రజాలికుల అద్భుతాలు వృద్ధి చెందుతాయి. దేవతలు ఓడిపోయి వారి ఉనికికి భయపడి యుద్ధాలు లేదా చర్చలను ప్రేరేపిస్తారు. మరణం జీవితాన్ని బెదిరిస్తుంది, తిరిగి బెదిరిస్తుంది. అయినప్పటికీ జీవితం సృజనాత్మకంగా తిరిగి ఉద్భవించటానికి ఒక మార్గాన్ని కనుగొనడం తద్వారా మరణాన్ని జయించింది. ఈరోస్ గందరగోళం నిరంతరం ప్రబలంగా ఉంటుంది.^[9][10]

హిందూ ఇతిహాసాలు విస్తృతమైన విషయాలలో కలిసిపోతాయి. వాటిలో కాస్మోసు ఎలా, ఎందుకు ఉద్భవించింది (హిందూ కాస్మోలజీ, కాస్మోగోనీ), ఎలా, ఎందుకు మానవులు లేదా అన్ని జీవన రూపాలు ఉద్భవించాయి (మానవ శాస్త్రం), ప్రతి ఒక్కరి బలాలు బలహీనతలతో పాటు దేవతలు ఎలా పుట్టుకొచ్చారు (థియోగోనీ), యుద్ధం మంచి దేవతలు, చెడు రాక్షసులు (థియోమాచి), మానవ విలువలు, మానవులు ఎలా కలిసి జీవించగలరు, ఏవైనా విభేదాలు (నీతి, ఆక్సియాలజీ), జీవిత దశలలో ఆరోగ్యకరమైన లక్ష్యాలు, ప్రతి వ్యక్తి జీవించగల వివిధ మార్గాలు (గృహస్థుడు, సన్యాసి, పురుషార్థ ), జీవుల ఉనికికి అర్ధం, వ్యక్తిగత విముక్తి (సోటెరియాలజీ) అర్థం అలాగే కొత్త చక్రం (ఎస్కటాలజీ) పునఃప్రారంభంతో బాధలు, గందరగోళం, సమయం ముగిసే కారణాల గురించి ఇతిహాసాలు ప్రస్తావించింది.^[11][12][13]

దశావతారాలు

వైష్ణవిజం సాంప్రదాయం భవంతుడి అవతారాల ముఖ్యమైన సేకరణలో విష్ణు అవతారాలకు సంబంధించినవి ఉన్నాయి. వీటిలో పది సాధారణమైనవి:

1. మత్స్య: ఇది చాలా ప్రాచీన సంస్కృతులలో కనిపించే మాదిరిగానే ఒక గొప్ప ప్రళయాన్ని వివరిస్తుంది. ఇక్కడ రక్షకుడు మత్స్య (చేప). మత్స్య పురాణాల తొలి వృత్తాంతాలు వేద సాహిత్యంలో కనిపిస్తాయి. ఇవి చేపరక్షకుడిని ప్రజాపతి దేవతతో సమానంగా చూపుతాయి. చేప-రక్షకుడు తరువాత వేదానంతర కాలంలో బ్రహ్మలో విలీనం అవుతాడు, తరువాత విష్ణు అవతారంగా గుర్తించబడతాడు. ^[14][15][16] మత్స్యతో సంబంధం ఉన్న ఇతిహాసాలు హిందూ గ్రంథాలలో విస్తరిస్తాయి. అభివృద్ధి చెందుతూ మారుతూ ఉంటాయి. ఈ ఇతిహాసాలు ప్రతీకవాదంలో పొందుపరచబడ్డాయి. ఇక్కడ మను రక్షణతో ఒక చిన్న చేప పెద్ద చేపగా పెరుగుతుంది, చేప చివరికి భూసంబంధమైన ఉనికిని కాపాడుతుంది.^{[17][18] [19]}
2. కుర్మ: కుర్మ అవతారం తొలి వృత్తాంతం శతాపాత బ్రాహ్మణ (యజుర్వేదం) లో కనుగొనబడింది. ఇక్కడ ఆయన ప్రజాపతి-బ్రహ్మ ఒక రూపం, సముద్ర మథనంలో (విశ్వ మహాసముద్రం చిలకడం) సహాయం చేస్తాడు.^[20] ఇతిహాసాలు, పురాణాలలో, పురాణం విస్తరించి అనేక వైవిధ్యరూపాలలో అభివృద్ధి చెందింది. కూర్మ విష్ణువు అవతారంగా మారింది. ఆయన కాస్మోసు (పాలసముద్రం), కాస్మికు చర్నింగు స్టిక్ (పాలసముద్రాన్ని మధించడానికి ఉపకరించిన కవ్వం) (మందారా పర్వతం) కు పునాదికి మద్దతుగా కూర్మ (తాబేలు) రూపంలో కనిపిస్తాడు.^[21][22][23]
3. వరాహ: వరాహ (పంది) పురాణం తొలి వెర్షన్లు తైత్తిరియా అరణ్యక, శతపథ బ్రాహ్మణాలలో ఉన్నాయి. ఇవి వేద గ్రంథాలు.^[24] విశ్వం ఆదిమ జలాలు అని వారు వివరిస్తున్నారు. భూమి ఒక చేతి పరిమాణంలో ఉండి ఆ జలాలలో చిక్కుకుంది. ఒక పంది (వరాహ) రూపంలో ప్రజాపతి (బ్రహ్మ) దేవుడు నీటిలో మునిగి భూమిని బయటకు తెస్తాడు.

^[24][25] వేదానంతర సాహిత్యంలో, ముఖ్యంగా పురాణాలలో, వరాహపురాణం విష్ణువు అవతారంగా మారింది. ప్రజలను హింసించి భూమిని అపహరించే హిరణ్యాక్ష అనే దుష్ట రాక్షసుడి నుండి విష్ణువు వరాహరూపం ధరించి భూమిని సంస్కరిస్తాడు.^[26][25] విష్ణువు వరాహ-రూపంలో అన్యాయంతో పోరాడి రాక్షసుడిని చంపి భూమిని రక్షించాడు. ^[24]

1. నరసింహ: నరసింహ పురాణం విష్ణువు మనిషి-సింహం అవతారం (నరసింహావతారం) ధరించి ఆయన ఒక దుష్ట రాజును (హిరణ్యకశ్యపు) నాశనం చేస్తాడు. భూమి మీద మతపరమైన హింసను, విపత్తును అంతం చేస్తాడు. తన మత విశ్వాసాలను అనుసరించినందుకు హింసలు, శిక్షల వలన కలిగే బాధల నుండి తన భక్తుడిని (ప్రహ్లాదుడు) రక్షించి తద్వారా విష్ణువు ధర్మాన్ని పునరుద్ధరిస్తాడు.^[27][28]
2. వామనావతారం
3. పరశురామావతారం
4. రామావతారం
5. క్రిష్ణావతారం
6. బుద్ధావతారం
7. కల్కావతారం

ఇవి కూడా చూడండి

• ప్రోటో-ఇండో-ఐరోపా మతాలు
• ప్రోటో-ఇండో-ఇరానియను మతాలు
• పురాణ సాహిత్యం
• హిందూ కాస్మాలజీ
• పురాణ కాలగణన
• హిందూ మరణానంతర జీవనం
• హిందూ దేవతలు
• హిందూ శాసనాలు

మూలాలు

1. Arthur Anthony Macdonell (1978). Vedic Mythology. Motilal Banarsidass (Reprint). pp. 1–9. ISBN 978-81-208-1113-3.
2. Edward Washburn Hopkins (1986). Epic Mythology. Motilal Banarsidass. pp. 1–3. ISBN 978-81-208-0227-8.
3. Yves Bonnefoy (1993). Asian Mythologies. University of Chicago Press. pp. 90–101. ISBN 978-0-226-06456-7.
4. Patrick Olivelle (1999). Pañcatantra: The Book of India's Folk Wisdom. Oxford University Press. pp. xii–xiii. ISBN 978-0-19-283988-6.
5. Paul Waldau; Kimberley Patton (2009). A Communion of Subjects: Animals in Religion, Science, and Ethics. Columbia University Press. pp. 186, 680. ISBN 978-0-231-13643-3.
6. Jacqueline Suthren Hirst, Myth and history, in Themes and Issues in Hinduism, edited by Paul Bowen. Cassell, 1998.
8. Wendy Doniger O'Flaherty (1975), Hindu epics: A Sourcebook translated from the Sanskrit, Penguin, ISBN 978-0140449907, pages 11, 21-22
9. Wendy Doniger O'Flaherty (1975), Hindu epics: A Sourcebook translated from the Sanskrit, Penguin, ISBN 978-0140449907, pages 11-22
10. George M. Williams (2008). Handbook of Hindu epic. Oxford University Press. pp. 2–4, 14–18. ISBN 978-0-19-533261-2.
11. George M. Williams (2008). Handbook of Hindu epic. Oxford University Press. pp. 15–31. ISBN 978-0-19-533261-2.
12. Ronald Inden (1991). David Parkin (ed.). Hindu Evil as Unconquered Lower Self, in The Anthropology of Evil. Wiley. pp. 143–164. ISBN 978-0-631-15432-7.;
    W.D. O' Flaherty (1994). Hindu Epics. Penguin Books. pp. 36–37. ISBN 978-0-14-400011-1.
13. Arvind Sharma (2000). Classical Hindu Thought: An Introduction. Oxford University Press. pp. 38–39, 61–64, 73–88. ISBN 978-0-19-564441-8.
14. Krishna 2009, p. 33.
15. Rao pp. 124-125
16. "Matsya". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Inc. 2012. Retrieved 20 మే 2012.
17. Bonnefoy 1993, pp. 79–80.
18. George M. Williams 2008, pp. 212–213. sfn error: multiple targets (3×): CITEREFGeorge_M._Williams2008 (help)
19. Sunil Sehgal (1999). Encyclopaedia of Hinduism: T-Z, Volume 5. Sarup & Sons. p. 401. ISBN 81-7625-064-3.
20. Roshen Dalal 2010, p. 217.
21. James G. Lochtefeld (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z. The Rosen Publishing Group. pp. 705–706. ISBN 978-0-8239-3180-4.
22. Constance Jones; James D. Ryan (2006). Encyclopedia of Hinduism. Infobase Publishing. p. 253. ISBN 978-0-8160-7564-5.
23. Cornelia Dimmitt; JAB van Buitenen (2012). Classical Hindu Mythology: A Reader in the Sanskrit Puranas. Temple University Press. pp. 74–75. ISBN 978-1-4399-0464-0.
24. Nanditha Krishna 2010, pp. 54–55.
25. J. L. Brockington 1998, pp. 281–282.
26. Roshen Dalal 2010, p. 45.
27. Gavin D. Flood (1996). An Introduction to Hinduism. Cambridge University Press. p. 111. ISBN 978-0-521-43878-0.
28. George M. Williams 2008, p. 223. sfn error: multiple targets (3×): CITEREFGeorge_M._Williams2008 (help)

గ్రంధ సూచిక

• Dowson, John (1888). A Classical Dictionary of Hindu Mythology and Religion, Geography, History, and Literature. Trubner & Co., London.
• Buitenen, J. A. B. van; Dimmitt, Cornelia (1978). Classical Hindu mythology: a reader in the Sanskrit Puranas. Philadelphia: Temple University Press. ISBN 0-87722-122-7.
• Campbell, Joseph (2003). Myths of light: Eastern Metaphors of the Eternal. Novato, California: New World Library. ISBN 1-57731-403-4.
• J. L. Brockington (1998). The Sanskrit Epics. BRILL Academic. ISBN 90-04-10260-4.
• Roshen Dalal (2010). Hinduism: An Alphabetical Guide. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-341421-6.
• Dallapiccola, Anna L. (2002). Dictionary of Hindu Lore and Legend. ISBN 0-500-51088-1.
• Pattanaik, Devdutt (2003). Indian mythology: tales, symbols, and rituals from the heart of the Subcontinent. Inner Traditions / Bear & Company. ISBN 0-89281-870-0.
• Walker, Benjamin (1968). Hindu World: An Encyclopedic Survey of Hinduism. London: Allen & Unwin.
• Wilkins, W.J. (1882). Hindu mythology, Vedic and Purānic. Thacker, Spink & co.
• Bonnefoy, Yves (15 మే 1993). Asian Mythologies. University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-06456-7.
• Krishna, Nanditha (2009). The Book of Vishnu. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-306762-7.
• Nanditha Krishna (2010). Sacred Animals of India. Penguin Books India. ISBN 978-0-14-306619-4.
• Rao, T.A. Gopinatha (1914). Elements of Hindu iconography. Vol. 1: Part I. Madras: Law Printing House.
• George M. Williams (2008). Handbook of Hindu Mythology. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-533261-2.
• Macdonell, Arthur Anthony (1995). Vedic mythology. Delhi: Motilal Banarsidass. ISBN 81-208-1113-5.
• Dimitrova, Stefania [www.cirec.academia.edu/StefaniaDimitrova] (2017). The Day of Brahma.The Myths of India - Epics of Human Destiny. Alpha-Omega. p. 186. ASIN B06XQPRJP4. ISBN 978-954-9694-27-7.{{cite book}}: CS1 maint: numeric names: authors list (link)

వెలుపలి లింకులు

• Clay Sanskrit Library Archived 2019-07-07 at the Wayback Machine publishes classical Indian literature, including the Mahabharata and Ramayana, with facing-page text and translation. Also offers searchable corpus and downloadable materials.
• Sanskrit Documents Collection: Documents in ITX format of Upanishads, Stotras etc.

మూస:Hindu Culture and Epics మూస:Hindudharma