సోషలిజం (Telugu: సామ్యవాదం) అనేది రాజకీయ, సామాజిక, ఆర్ధికతత్వశాస్త్రం పరిధిని కలిగి ఉంటుంది. ప్రజా యాజమాన్యం (సామూహిక లేదా సాధారణ యాజమాన్యం) ఆధారంగా జనాదరణ పొందిన ఆర్థిక, రాజకీయ వ్యవస్థ. మానవ అవసరాలను నేరుగా తీర్చడానికి ఉద్దేశించిన వస్తువులను ఉత్పత్తి చేయడానికి ఉపయోగించే యంత్రాల సాధనాలు సామాజిక యాజమాన్యం, సంస్థల యొక్క కార్మికుల స్వీయ-నిర్వహణ ద్వారా వర్గీకరించబడిన ఆర్థిక, సామాజిక వ్యవస్థల పరిధిని కలిగి ఉంటుంది.[1][1][2][3] అటువంటి వ్యవస్థలతో సంబంధం ఉన్న రాజకీయ సిద్ధాంతాలు, ఉద్యమాలు ఇందులో ఉన్నాయి. సామాజిక యాజమాన్యం, సామూహిక, సహకార లేదా ఈక్విటీ కావచ్చు ఒకే నిర్వచనం అనేక రకాల సోషలిజాన్ని కలుపుకోకపోగా, సామాజిక యాజమాన్యం ఒక సాధారణ అంశం[4][5] కమ్యూనిజం, సోషలిజం అనేది గొడుగు పదాలు.
పదం లాటిన్ సోషియెర్లో "సోషలిజం" మూలాన్ని కనుకోనట్టు దీని అర్థం కలపడం లేదా పంచుకోవడం. మధ్యయుగ చట్టంలో తరువాత రోమన్ సమాజాలలో సంబంధిత పదం తరువాతి పదం సహవాసం అని అర్ధం, ఫెలోషిప్, ఫ్రీమెన్ల మధ్య ఏకాభిప్రాయ ఒప్పందం యొక్క మరింత చట్టబద్ధమైన ఆలోచన.[6]
ప్రారంభ సోషలిజం
పారిస్ కమ్యూన్
మొదటి అంతర్జాతీయ
రెండవ అంతర్జాతీయ
20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో
రష్యన్ విప్లవం
సోషలిస్ట్ పార్టీల అంతర్జాతీయ వర్కింగ్ యూనియన్
మూడవ అంతర్జాతీయ
కమ్యూనిస్ట్ ఇంటర్నేషనల్ యొక్క 4 వ ప్రపంచ కాంగ్రెస్
స్పానిష్ అంతర్యుద్ధం
20 వ శతాబ్దం మధ్యలో
రెండవ ప్రపంచ యుద్ధం తరువాత
నార్డిక్ దేశాలు
సోవియట్ యూనియన్, తూర్పు ఐరోపా
ఆసియా, ఆఫ్రికా, లాటిన్ అమెరికా
కొత్త ఎడమ
1968 లో నిరసనలు
20 వ శతాబ్దం చివరిలో
ఆఫ్రికా
ఆసియా
యూరోప్
ఉత్తర అమెరికా
లాటిన్ అమెరికా & కరేబియన్
ఓషియానియా
పెట్టుబడిదారీ విధానంపై విమర్శలు
మార్క్సిజం
రాష్ట్ర పాత్ర
ఆదర్శధామం వర్సెస్ సైంటిఫిక్
సంస్కరణ వర్సెస్ విప్లవం
ప్రణాళికాబద్ధమైన ఆర్థిక వ్యవస్థ
స్వీయ-నిర్వహణ ఆర్థిక వ్యవస్థ
రాష్ట్ర దర్శకత్వ ఆర్థిక వ్యవస్థ
మార్కెట్ సోషలిజం
అరాజకవాదం
ప్రజాస్వామ్య సోషలిజం
లెనినిజం & పూర్వజన్మలు
స్వేచ్ఛావాద సోషలిజం
మత సోషలిజం
సామాజిక ప్రజాస్వామ్యం, ఉదారవాద సోషలిజం
సామాజిక ఉద్యమాలు
సిండికలిజం
సోషలిజం దాని ఆర్ధిక సంస్థ యొక్క నమూనాల పరంగా రాజకీయ,సామాజిక చిక్కుల పరంగా దాని విమర్శించబడింది. ఇతర విమర్శలు సోషలిస్టు ఉద్యమం, పార్టీలు లేదా ఉన్న రాష్ట్రాలపై ఉన్నాయి . కొన్ని విమర్శలు సైద్ధాంతిక ప్రాతిపదికలను ( ఆర్థిక గణన సమస్య, సోషలిస్ట్ లెక్కింపు చర్చ వంటివి ) ఆక్రమించగా, మరికొన్ని సోషలిస్ట్ సమాజాలను స్థాపించడానికి చారిత్రక ప్రయత్నాలను పరిశీలించడం ద్వారా వారి విమర్శలకు మద్దతు ఇస్తాయి. సోషలిజం యొక్క అనేక రకాలు కారణంగా, చాలా విమర్శలు ఒక నిర్దిష్ట విధానంపై దృష్టి సారించాయి. ఒక విధానం యొక్క ప్రతిపాదకులు సాధారణంగా ఇతరులను విమర్శిస్తారు.
అరాజకత్వం, సోషలిజం
జాతీయ పార్లమెంటరీ ప్రాతినిధ్యంతో పెట్టుబడిదారీ వ్యతిరేక, కమ్యూనిస్ట్ పార్టీల జాబితా
Busky, Donald F. (2000). Democratic Socialism: A Global Survey. Praeger. p.2. ISBN978-0-275-96886-1. Socialism may be defined as movements for social ownership and control of the economy. It is this idea that is the common element found in the many forms of socialism.
Arnold, N. Scott (1998). The Philosophy and Economics of Market Socialism: A Critical Study. Oxford University Press. p. 8. "What else does a socialist economic system involve? Those who favor socialism generally speak of social ownership, social control, or socialization of the means of production as the distinctive positive feature of a socialist economic system."
O'Hara, Phillip (2003). Encyclopedia of Political Economy, Volume 2. Routledge. p.71. ISBN978-0-415-24187-8. In order of increasing decentralisation (at least) three forms of socialised ownership can be distinguished: state-owned firms, employee-owned (or socially) owned firms, and citizen ownership of equity.