యూసుఫ్ హుస్సేన్

యూసుఫ్ హుస్సేన్ ఖాన్ (1902-1979) భారతీయ చరిత్రకారుడు, పండితుడు, విద్యావేత్త, విమర్శకుడు, రచయిత. అరబిక్, ఇంగ్లీష్, ఫ్రెంచ్, ఉర్దూ, హిందీ, పర్షియన్ భాషలలో ప్రావీణ్యం సంపాదించాడు.^[1]

ప్రారంభ జీవితం, విద్య

భారతదేశంలోని హైదరాబాదులో సంస్కారవంతమైన, విద్యావంతుల కుటుంబంలో జన్మించిన ఆయన భారతదేశ మూడవ రాష్ట్రపతి (1967-1969) జాకీర్ హుస్సేన్ కు తమ్ముడు. అతను ఎటావాలోని పాఠశాలకు వెళ్ళాడు. 1926లో ఢిల్లీలోని జామియా మిలియా ఇస్లామియా నుంచి బీఏ, 1930లో ఫ్రాన్స్ లోని ప్యారిస్ యూనివర్సిటీ నుంచి డీ లిట్ పట్టా పొందారు.

కెరీర్

1930 లో పారిస్ నుండి తిరిగి వచ్చిన తరువాత, అతను ఆంగ్ల-ఉర్దూ నిఘంటువును సంకలనం చేయడానికి, శాస్త్రీయ పరిభాషను ఉర్దూలోకి అనువదించడానికి అబ్దుల్ హక్కు సహాయం చేసాడు.

1930లో ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయంలో లెక్చరర్ గా చేరి 1957 వరకు అక్కడే పనిచేసి ప్రొఫెసర్ గా పదవీ విరమణ చేశారు. అలీగఢ్ ముస్లిం యూనివర్సిటీలో ప్రో వైస్ చాన్స్ లర్ గా చేరి 1965 వరకు అక్కడే పనిచేశారు.

పుస్తకాలు

• తారిఖ్-ఏ-హింద్ (అహ్మద్-ఏ-హలియా). 1939 వరకు ఇండియా, ఈస్ట్ ఇండియా కంపెనీ చరిత్ర.
• తారిఖ్-ఎ-దక్కన్ (అహ్మద్-ఎ-హలియా). దక్కను చరిత్ర.
• ముదాబాది ఇ ఉమ్రానియట్ (ఫ్రెంచ్ నుండి అనువాదం)
• రూహ్ ఇ ఇక్బాల్
• ఉర్దూ గజల్
• హస్రత్ కి షైరి
• ఫ్రాన్చి అడాబ్ (ఫ్రెంచ్ సాహిత్యం, భాష విశ్లేషణ)

• గాలిబ్ ఔర్ అహంగ్ ఏ గాలిబ్ (1971)
• ఉర్దూ గజల్స్ ఆఫ్ గాలిబ్ (1975)
• గాలిబ్ పర్షియన్ గజల్స్ (1976)
• హఫీజ్ ఔర్ ఇక్బాల్ (1976)

ఆంగ్ల పుస్తకాలు

• మొదటి నిజాం-నిజాం-ముల్క్ ఆసఫ్ జా I జీవితం, కాలాలు (1963) ^[2]

అవార్డులు

భారత ప్రభుత్వం 1977 లో ఖాన్ కు మూడవ అత్యున్నత పౌర పురస్కారమైన పద్మభూషణ్ ను ప్రదానం చేసింది. 1976లో ప్రచురితమైన హఫీజ్ ఔర్ ఇక్బాల్ పుస్తకానికి 1978లో సాహిత్య అకాడమీ అవార్డు లభించింది.^[3]