చందేల్ జిల్లా

చందేల్ జిల్లా, మణిపూర్ రాష్ట్ర జిల్లా. రాష్ట్ర జిల్లాలలో చందేల్ జిల్లా జనసాంధ్రతలో 2 వ స్థానం కలిగిన జిల్లాగా గురించబడింది. మొదటి స్థానంలో తమెంగ్‌లాంగ్ జిల్లా ఉంది.^[1]

చందేల్ జిల్లా
జిల్లా
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	మణిపూర్
ముఖ్య పట్టణం	చందేల్
విస్తీర్ణం
• Total	496 కి.మీ2 (192 చ. మై)
జనాభా  (2011)
• Total	1,44,028
• జనసాంద్రత	21.83/కి.మీ2 (56.5/చ. మై.)
భాషలు
• అధికారిక	మీటిలాన్ (మణిపురి)
Time zone	UTC+5:30 (భారత కాలమానం)

చరిత్ర

చందేల్ జిల్లా 1974 మే 13 నుండి ఉనికిలోకి వచ్చింది. ఇది చందేల్ జిల్లాగా నామాంతరం చెందింది.

భౌగోళికం

చందేల్ జిల్లాకు చందేల్ పట్టణం కేంద్రంగా ఉంది. మణిపూర్ రాష్ట్రం, మయన్మార్ దేశం మద్య మొరెహ్ పట్టణం వాణిజ్యకేంద్రంగా ఉంది. ఇది మణిపూర్ రాష్ట్రానికి దక్షిణసరిహద్దులో ఉంది.

ఆర్ధికం

2011 గణాంకాలను అనుసరించి పచాయితీ రాజ్ మంత్రిత్వశాఖ భారతదేశ జిల్లాలు (640) లో వెనుకబడిన 250 జిల్లాలలో చందేల్ జిల్లా ఒకటి అని గుర్తించింది.^[2] బ్యాక్‌వర్డ్ రీజన్ గ్రాంటు ఫండు నుండి నిధులను అందుకుంటున్న మణిపూర్ రాష్ట్రజిల్లాలలో ఈ జిల్లా ఒకటి.^[2]

విభాగాలు

చందేల్ జిల్లా చందేల్, తగ్నోపాల్, చక్పికరాంగ్ అనే 3 ఉపవిభాగాలుగా విభజించబడి ఉంది. నిర్వహణా సంస్కరణల తరువాత చందేల్, మోరే, చక్పికాంగ్, మచి అనే 4 భాగాలుగా విభజించబడింది.

2001 లో గణాంకాలు

విషయాలు	వివరణలు
జిల్లా జనసంఖ్య	144,028, [1]
ఇది దాదాపు	సెయింట్ లూసియా దేశ జనసంఖ్యకు సమానం.[3]
అమెరికాలోని	నగర జనసంఖ్యకు సమం
640 భారతదేశ జిల్లాలలో	602వ స్థానంలో ఉంది.[1]
1చ.కి.మీ జనసాంద్రత	43 [1]
2001-11 కుటుంబనియంత్రణ శాతం	21.72%.[1]
స్త్రీ పురుష నిష్పత్తి	932:1000 [1]
జాతియ సరాసరి (928) కంటే	అధికం
అక్షరాస్యత శాతం	70.85%.[1]
జాతియ సరాసరి (72%) కంటే	అల్పం

భాషలు

చందేల్ జిల్లాలో కుకి గిరిజన తెగలు, ఐమోల్ ప్రజలలో అత్యధికంగా తడౌ భాష వాడుకలో ఉంది. అంతేకాల " టినో- టిబెటన్ " భాష లాటిన్ లిపిని ఉపయోగించి 3000 మంది ప్రజలలో వాడుకలో ఉంది.^[4] మరొక ఇండో-టిబెటన్ భాష అయిన " అనల్ " భాషను 14,000 మంది భారతీయులలో వాడుకలో ఉంది. మయన్మార్ దేశంలో కూడా అనల్ భాష వాడుకలో ఉంది.^[5]

వృక్షజాలం, జంతుజాలం

1989లో చందేల్ జిల్లాలో 185చ.కి.మీ వైశాల్యంలో " యంగౌపొకి-లోక్చావో " వన్యమృగసంరక్షణాలయం స్థాపించబడింది.^[6]

మూలాలు

1. "District Census 2011". Census2011.co.in. 2011. Retrieved 2011-09-30.
2. Ministry of Panchayati Raj (September 8, 2009). "A Note on the Backward Regions Grant Fund Programme" (PDF). National Institute of Rural Development. Archived from the original (PDF) on 2012-04-05. Retrieved September 27, 2011.
3. US Directorate of Intelligence. "Country Comparison:Population". Archived from the original on 2011-09-27. Retrieved 2011-10-01. Saint Lucia 161,557 July 2011 est.
4. M. Paul Lewis, ed. (2009). "Aimol: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-28.
5. M. Paul Lewis, ed. (2009). "Anal: A language of India". Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Texas: SIL International. Retrieved 2011-09-28.
6. Indian Ministry of Forests and Environment. "Protected areas: Manipur". Archived from the original on 2011-10-09. Retrieved September 25, 2011.

వెలుపలి లింకులు

• Official government website