ఘాజియాబాద్

ఘాజియాబాద్ ఉత్తర ప్రదేశ్ రాష్ట్రంలో ఎగువ గంగా మైదానంలో ఉన్న నగరం. జాతీయ రాజధాని ప్రాంతంలో భాగం. ^[2] ఇది ఘాజియాబాద్ జిల్లా ముఖ్యపట్టణం, పశ్చిమ ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో అతిపెద్ద నగరం. దీని జనాభా 17,29,000. నగర పరిపాలనను మునిసిపల్ కార్పొరేషను నిర్వహిస్తుంది. ఘాజియాబాద్ మునిసిపల్ కార్పొరేషన్‌ను 5 జోన్‌లుగా విభజించారు - సిటీ జోన్, కవి నగర్ జోన్, విజయ్ నగర్ జోన్, మోహన్ నగర్ జోన్, వసుంధర జోన్. ^[3] మున్సిపల్ కార్పొరేషనులో 100 వార్డులున్నాయి. రోడ్లు, రైల్వేల ద్వారా నగరానికి చక్కటి రవాణా సౌకర్యం ఉంది. ఇది ఉత్తర భారతదేశంలో ప్రధానమైన రైలు జంక్షన్. ^{[4] [5]} దీనిని కొన్నిసార్లు "ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖద్వారం" అని పిలుస్తారు.^[6] సిటీ మేయర్స్ ఫౌండేషన్ సర్వేలో ప్రపంచంలో వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతున్న నగరాల్లో రెండవదిగా నగరాన్ని పేర్కొంది. ^{[7] [8]} ఈ నగరాన్ని హిండన్ నది రెండుగా విభజిస్తోంది. అవి పశ్చిమాన ఉన్న ట్రాన్స్-హిండన్, తూర్పున ఉన్న సిస్-హిండన్. ^[9]

ఘాజియాబాద్
మెట్రో నగరం
పైనుండీ సదిశలో: ఇందిరాపురం, షిప్రా మాల్, క్లాక్ హౌస్, హిండన్ విమానాశ్రయం, కౌశాంబి, ఇన్‌స్టిట్యూట్ ఆఫ్ మేనేజిమెంట్ టెక్నాలజీ
Nickname:  ఉత్తర ప్రదేశ్ ముఖద్వారం
ఘాజియాబాద్ ఉత్తర ప్రదేశ్ పటంలో నగర స్థానం
Coordinates: 28.67°N 77.42°E / 28.67; 77.42
దేశం	భారతదేశం
రాష్ట్రం	ఉత్తర ప్రదేశ్
జిల్లా	ఘాజియాబాద్
Founded by	ఘాజీయుద్దీన్
విస్తీర్ణం [1]
• Total	210 కి.మీ2 (80 చ. మై)
Elevation	214 మీ (702 అ.)
జనాభా  (2011 census provisional data)[1]
• Total	17,29,000
• జనసాంద్రత	8,200/కి.మీ2 (21,000/చ. మై.)
Demonym	ఘాజియాబాదీ
భాషలు
• అధికారిక	హిందీ
Time zone	UTC+5:30 (IST)
PIN	201 XXX
టెలిఫోన్ కోడ్	91-120

చరిత్ర

ఘాజియాబాద్ లోని ఢిల్లీ గేట్,

ఘాజియాబాద్ నగరాన్ని సా.శ 1740 లో ఘాజీ-ఉద్-దీన్ స్థాపించాడు. అతను మొగలు చక్రవర్తి ముహమ్మద్ షా ఆస్థానంలో మంత్రిగా ఉండేవాడు. అతని పేరు మీద "ఘాజీయుద్దీన్ నగర్" అని దీనికి పేరు పెట్టాడు. ^[10] 1864 లో రైల్వేలు మొదలైనపుడు అది ప్రస్తుత పేరుకు మారింది. ^{[11] [12] [13]} మొగలుల కాలంలో ఘాజియాబాద్, ముఖ్యంగా ఘాజియాబాద్ లోని హిండన్ ఒడ్డు, మొగలు రాజ కుటుంబానికి పిక్నిక్ స్థలంగా ఉండేది. ^[14]

సయ్యద్ అహ్మద్ ఖాన్ ప్రారంభించిన సైంటిఫిక్ సొసైటీ, ఇక్కడి విద్యా ఉద్యమానికి ఒక మైలురాయిగా పరిగణిస్తారు. ^[15] ఢిల్లీ, లాహోర్ లను కలిపే సింధ్, పంజాబ్, ఢిల్లీ రైల్వే ఘాజియాబాద్ ద్వారా వెళ్తుంది. దాన్ని కూడా అదే సంవత్సరంలో ప్రారంభించారు. ^[16] 1870 లో అమృత్సర్ - షహరాన్పూర్ మార్గం పూర్తికావడంతో ఘాజియాబాద్ కూడలిగా మారింది ^[17]

జనాభా

2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం ఘాజియాబాద్ నగర సముదాయంలో జనాభా 23,58,525. అందులో పురుషులు 12,56,783, ఆడవారు 11,01,742. అక్షరాస్యత 93.81%. ^[18] కాన్పూర్ తరువాత ఉత్తర ప్రదేశ్‌లో ఇది రెండవ అతిపెద్ద పారిశ్రామిక నగరం. ^[19]

మతం

72.93% మందితో హిందూ మతం అత్యంత ప్రాచుర్యం పొందింది. తరువాత 25.35% ముస్లింలు, 0.41% మంది క్రైస్తవులు, 0.49% సిక్కులూ ఉన్నారు. సుమారు 0.07% మంది బౌద్ధులు, 0.35% జైనులు కూడా ఉన్నారు.. ఘాజియాబాద్‌లో హిందువుల కోసం ఇస్కాన్ ఆలయం, ముస్లింలకు జామా మసీదు, క్రైస్తవులకు హోలీ ట్రినిటీ చర్చి, సిక్కులకు శ్రీ గురు సింగ్ సభ గురుద్వారా వంటి అనేక మతపరమైన ప్రదేశాలు ఉన్నాయి.

వాతావరణం

హిమాలయాలు, కుమావున్ గర్హ్వాల్ కొండలలో కురిసే మంచు, రాజస్థాన్ ఎడారిలో రేగే దుమ్ము తుఫానులు నగర శీతోష్ణస్థితిపై ప్రభావాన్ని చూపుతాయి. రుతుపవనాలు జూన్ చివరిలో లేదా జూలై మొదటి వారంలో వస్తాయి. సాధారణంగా అక్టోబరు వరకు వర్షం పడుతుంది.

రవాణా

రోడ్డు

జాతీయ రహదారి 24 ఘాజియాబాద్ గుండా పోతుంది.. ^[20]

రైలు

ఘాజియాబాద్ జంక్షన్ రైల్వే స్టేషన్ ద్వారా దేశం లోని పలు ప్రాంతాలకు చక్కటి రైలు సౌఉకర్యం ఉంది.

విమానాలు

హిండాన్ దేశీయ విమానాశ్రయం ఘాజియాబాద్‌కు సేవలు అందించే విమానాశ్రయం, ఇది 2019 అక్టోబరులో కార్యకలాపాలు ప్రారంభించింది. సమీప అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం ఇందిరా గాంధీ అంతర్జాతీయ విమానాశ్రయం. ^[21]

ప్రముఖులు

• జ్యోతి అరోరా, భారతీయ రచయిత్రి, టెక్ బ్లాగర్

మూలాలు

1. "Ghaziabad Information". Archived from the original on 2020-11-24. Retrieved 2020-11-25.
2. "National Capital Region- Constituent Areas". NCRPB. Archived from the original on 7 May 2015. Retrieved 1 June 2015.
3. "Zone-division of Ghaziabad Nagar Nigam". Archived from the original on 2020-11-24. Retrieved 2020-11-25.
4. Athique and Hill, Adrian and Douglas (17 December 2009). The Multiplex in India: A Cultural Economy of Urban Leisure (2010 ed.). New York. pp. 110–114. ISBN 9781135181888.{{cite book}}: CS1 maint: location missing publisher (link)
5. "District and Sessions Court Ghaziabad- History". NIC. Archived from the original on 4 June 2013. Retrieved 27 July 2013.
6. "Ghaziabad-Gateway of U.P". Ghaziabad.nic.in. Archived from the original on 28 July 2015. Retrieved 29 July 2015.
7. "Business". 17 November 2011. Archived from the original on 20 November 2011.
8. Ghaziabad was first listed in early 2010 as # 420 by size. "The largest cities in the world and their mayors: Cities ranked 301 to 450". City Mayors. Archived from the original on 9 March 2010., current listings: "World's fastest growing urban areas (1)". City Mayors. Archived from the original on 25 November 2010. Retrieved 1 November 2010.
9. "Ghaziabad Nagar Nigam: About Us". Archived from the original on 1 February 2013.
10. Anu Kapur, p. 83-85, Mapping Place Names of India
11. "history1". nagarnigamghaziabad.com. Archived from the original on 2 October 2015. Retrieved 14 September 2015.
12. "[IRFCA] Indian Railways FAQ: IR History: Early Days - 1". Irfca.org. Archived from the original on 7 March 2005. Retrieved 17 June 2014.
13. "History". ghaziabad.nic.in. District Administration, Ghaziabad. Archived from the original on 8 December 2008. Retrieved 5 November 2008.
14. Roy, Debashish (14 August 2011). "Ghaziabad has a long way to go to become a part of NCR backbone". The Hindu. Archived from the original on 20 July 2014. Retrieved 12 June 2014.
15. Azimabadi, Badr (2007). Great Personalities in Islam. Daryaganj, Delhi: Adam Publishers. p. 218. ISBN 9788174351227.
16. "[IRFCA] Indian Railways FAQ: IR History: Early Days - 1". Irfca.org. Archived from the original on 22 September 2014. Retrieved 17 June 2014.
17. "[IRFCA] Indian Railways FAQ: IR History: Early Days - 2". Irfca.org. Archived from the original on 11 June 2014. Retrieved 17 June 2014.
18. "Urban Agglomerations/Cities having population 1 lakh and above" (PDF). Provisional Population Totals, Census of India 2011. Archived (PDF) from the original on 2 April 2013. Retrieved 7 July 2012.
19. "district and session court-ghaziabad". Ghaziabad.nic.in. Archived from the original on 14 February 2014. Retrieved 17 June 2014.
20. "Make NH-24 eight-lane to ease mess: Akhilesh Yadav". Hindustan Times. Archived from the original on 4 June 2013. Retrieved 20 June 2013.
21. UDAN flights from Hindon airport, Ghaziabad, will connect to Hubli, Jamnagar, Shimla, Kalburgi, Kannur, Nashik, Faizabad, Pithoragarh Livemint