కొంకణ్ అనేది భారతదేశంలోని ఉపఖండం లో ఉన్న ఒక తీర ప్రాంతం. ఈ తీరప్రాంతంలో లోతట్టు ప్రాంతాలు, అనేక నదీ తీరాలు పశ్చిమ కనుమలలోని కొండ లోయలు కలిగి ఉన్నాయి. భౌగోళికంగా, కొంకణ్ పశ్చిమాన అరేబియా సముద్రం, తూర్పున దక్కన్ ప్రాంతంలోని టేబుల్‌ల్యాండ్‌లలోకి దారితీస్తుంది. కొంకణ్ తీరం ఉత్తరాన గల్ఫ్‌లోని కాంబే దామోన్ వరకు విస్తరించి ఉంది. మహారాష్ట్ర, గోవా లను కలుపుతుంది. అదే విధంగా కర్ణాటకలోని కార్వార్ జిల్లా ఉత్తర అంచున ఉన్న కెనరా తీరాన్ని కూడా కలుపుకుని ఉంటుంది. కొంకణ్ లో అత్యంత ప్రసిద్ధమైన ద్వీపాలు, గోవా రాజధాని పనాజీ నగరం, మహారాష్ట్ర రాజధాని ముంబైలో ఉన్న సాల్సెట్ ద్వీపాలు.
భౌగోళికంగా ఇది ఉత్తర భాగాన ఉన్న దామన్ గంగా నది నుండి దక్షిణాన గంగవల్లి నది వరకు విస్తరించి ఉన్నది. ఇదే తర్వాత కొంకణ్ గా ఏర్పడిందని పరిగణిస్తారు.[1] అతి ప్రాచీనమైన సప్త కొంకణ్ భౌగోళికంగా గుజరాత్ నుండి కేరళ వరకు విస్తరించబడిన ఉన్న అతి పెద్ద ప్రాంతం. మహారాష్ట్ర, కర్ణాటక రాష్ట్రాల తీర ప్రాంతమంతా కొంకణ్‌లో చేర్చారు.
స్కంద పురాణం ప్రకారం ఈ ప్రాంతం సహ్యాద్రిఖండం లో ఉంది. పరశురాముడు తన గొడ్డలిని సముద్రంలోకి విసిరాడు. గొడ్డలి ఎంత వరకు వెళ్తుందో అంత వరకు సముద్ర దేవుడిని వెనక్కి తగ్గమని ఆజ్ఞాపించాడు. ఆ విధంగా ఏర్పడిన కొత్త భూమిని సప్త-కొంకణ అని పిలుస్తారు. అంటే "భూభాగం", "దూరంగా ఉన్న స్థలం" లేదా "ముక్క", ఇది సంస్కృత పదాల నుండి తీసుకోబడింది: కోణ (कोण, మూలలో) + కోణ ( कण, ముక్క).[2] జువాన్జాంగ్, ప్రముఖ చైనా బౌద్ధ సన్యాసి, ఈ ప్రాంతాన్ని తన పుస్తకంలో కొంకణ దేశంగా పేర్కొన్నాడు; వరాహమిహిరుడు బృహత్-సంహిత కొంకణ్‌ను భారతదేశంలోని ఒక ప్రాంతంగా వర్ణించాడు; 15 వ శతాబ్దపు రచయిత రత్నాకోష్, కొంకండేశ అనే పదాన్ని పేర్కొన్నాడు .
కొంకణ్ ఎక్కువగా మహారాష్ట్ర, గోవా , కర్ణాటక పశ్చిమ తీరాలలో విస్తరించి ఉంది.[3]
కొంకణ్ తీరంలో అతిపెద్ద నగరం ముంబై. ఇది మహారాష్ట కు రాజధాని. ఇవి, ఉత్తరం నుండి దక్షిణానికి:ఉన్న జిల్లాలు [4]
- పాల్ఘర్ జిల్లా
- థానే జిల్లా
- ముంబై సబర్బన్ జిల్లా
- ముంబై సిటీ జిల్లా
- రాయగడ్ జిల్లా
- రత్నగిరి జిల్లా
- సింధుదుర్గ్ జిల్లా
- గోవా
ఉత్తర కన్నడ లోని కొంత ప్రాంతాన్ని కొంకణ్ తీరంలో చేర్చారు. అందులో కొంత భాగం ఈ ప్రాంతానికి దక్షిణ భాగంలో పరిగణించబడుతుంది.[5] అయితే, కనరా (కరవలి) లేదా పెద్ద మలబార్ తీరంతో దాని భౌగోళిక చారిత్రక సంబంధం కారణంగా, 1956 లో ముంబై రాష్ట్రంలోని దక్షిణ ప్రాంతంలోని కొన్ని ఇతర కన్నడ మాట్లాడే జిల్లాలతో మైసూర్ రాష్ట్రానికి (ప్రస్తుతం కర్ణాటక) తిరిగి బదిలీ చేయబడింది.[6]
కొంకణ్ ప్రాంతంలోని ప్రధాన జాతి భాషా సమూహం కొంకణి ప్రజలు . నిర్దిష్ట కుల వ్యవస్థ కలిగి కమ్యూనిటీలు ,సంఘాలు ఉన్న ప్రాంతంలో ఉన్నారు ఇక్కడ ప్రధానంగా ఆగ్రి, కోలి, కుంబి, భండారీ, మరాఠా, ఖార్వి, మాంగేలా, కరడి, అమ్మ, మహర్, చంబార్, కుంభార్, దోబీ, తెలి, సుతార్, గబిట్, పత్తి, ధంగర్, గౌడ్ సరస్వత్ బ్రాహ్మణుడు ( రాజపూర్ సరస్వతులు చిత్రపూర్ సరస్వతులు కూడా ఉన్నారు) దైవజ్ఞ,కుదల్దేశ్కర్,గోమంతక్ మరాఠా సమాజ్, చిత్పావన్, కర్హాడే, కాయస్థ ప్రభు, సోమవంశీ క్షత్రియ పాతారే, వద్వాల్, పాతరే ప్రభు, వైశ్య వాణి, కొమర్‌పంత్, గావ్లి, ఘోర్పి, నాథ్ జోగి, గురవ్, గాడి, నామ్‌దేవ్ శింపి ఇతరులు. బిల్లవా, బంట్ ,కొంకణ్‌కు సమీపంలో ఉన్న కర్ణాటకలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో లింగాయత్ సంఘాలు ఉన్నాయి.
గిరిజన సంఘాలలో కట్కారి, ఠాకర్, కొంకణ, వార్లీ మహాదేవ్ కోలి ప్రధానంగా కొంకణ్ ఉత్తర మధ్య భాగాలలో కనిపిస్తాయి. దక్షిణ గుజరాత్, దాద్రా నగర్ హవేలి మహారాష్ట్రలోని పాల్ఘర్ జిల్లాలో దుబ్లా ధోడియా తెగలు. కొంకణ్‌లో గిరిజన జనాభాలో పాల్ఘర్ జిల్లా అత్యధిక శాతం ఉంది.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
