పిఎస్ఎల్వి
From Wikipedia, the free encyclopedia
పిఎస్ఎల్వి, పోలార్ సెటిలైట్ లాంచ్ వెహికిల్ (Polar Satellite Launch vehicle) అనే పదానికి సంక్షిప్త పదం. భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ (ఇస్రో) రూపొందించి, అభివృద్ధి పరచిన ఉపగ్రహ వాహక నౌక ఇది. ఇస్రో తయారు చేసిన రాకెట్లలో అత్యంత విశ్వసనీయమైన పనితనాన్ని కనబరుస్తున్న నౌక ఇది. ఈ వాహక రాకెట్ గత 23 సంవత్సరాలలో 100 కు పైగా ఉపగ్రహాలను విజయవంతంగా అంతరిక్షంలో ప్రవేశపెట్టింది. చరిత్రాత్మకమైన చంద్రయాన్-1, మార్సు ఆర్బిటర్ మిషన్, స్పేస్ కాప్స్యుల్ రికవరీ ప్రయోగం, ఇండియన్ రీజినల్ నేవిగేషన్ సెటిలైట్ సిస్టమ్ (IRNSS) మొదలైనవన్నీ పిఎస్ఎల్వి వాహక నౌక ద్వారా ప్రయోగించి విజయం సాధించారు. ఇస్రో రూపొందించిన వివిధ శ్రేణుల ఉపగ్రహ వాహకనౌకలలో అత్యంత నమ్మకమైనదిగా పిఎస్ఎల్వి నిలిచింది.
PSLV-C8 (CA Variant) carrying the AGILE x-ray and γ-ray astronomical satellite of the ASI lifting off from Sriharikota | |
విధి | మధ్య స్థాయి వాహన వ్యవస్థ |
---|---|
తయారీదారు | ఇస్రో |
దేశము | భారతదేశం |
పరిమాణము | |
ఎత్తు | 44 మీటర్లు (144 అ.) |
వ్యాసము | 2.8 మీటర్లు (9 అ. 2 అం.) |
ద్రవ్యరాశి | 294,000 కిలోగ్రాములు (648,000 పౌ.) |
దశలు | 4 |
సామర్థ్యము | |
Payload to LEO |
3,250 కిలోగ్రాములు (7,170 పౌ.) |
Payload to HCO |
1,600 కిలోగ్రాములు (3,500 పౌ.)[1] |
Payload to GTO |
1,410 కిలోగ్రాములు (3,110 పౌ.)[1] |
ప్రయోగ చరిత్ర | |
స్థితి | సచేతనం |
ప్రయోగ స్థలాలు | సతీష్ ధావన్ అంతరిక్ష కేంద్రం |
మొత్తం ప్రయోగాలు | 36 PSLV: 11 PSLV-CA: 11 PSLV-XL: 14 |
విజయాలు | 35 'పిఎస్ఎల్వి-జి: 10 పిఎస్ఎల్వి--సిఎ: 11 పిఎస్ఎల్వి--ఎక్ష్ఎల్: 14 |
వైఫల్యాలు | 1 (PSLV) |
పాక్షిక వైఫల్యాలు | 1 (పిఎస్ఎల్వి) |
తొలి ప్రయోగం | PSLV: 1993 సెప్టెంబరు 20 PSLV-CA: 2007 ఏప్రిల్ 23 PSLV-XL: 2008 అక్టోబరు 22 |
ప్రముఖ పేలోడ్లు | చంద్రయాన్-1 |
బూస్టర్లు (Stage 0) | |
బూస్టర్ల సంఖ్య | 6 |
ఇంజన్లు | 1 సాలిడ్ |
థ్రస్టు | 502.600 kN |
Specific impulse | 262 సెకండ్లు |
మండే సమయం | 44 సెకండ్లు |
ఇంధనం | HTPB (సాలిడ్) |
మొదటి దశ | |
ఇంజన్లు | 1 సాలిడ్ |
థ్రస్టు | 4,860 kN |
Specific impulse | 269 సె |
మండే సమయం | 105 సెకండ్లు |
ఇంధనం | HTPB (సాలిడ్) |
రెండవ దశ | |
ఇంజన్లు | 1 వికాస్ ఇంజను (ద్రవ) |
థ్రస్టు | 800 కిన్యూ |
Specific impulse | 293 సెకండ్లు |
మండే సమయం | 158 సెకండ్లు |
ఇంధనం | N2O4/UDMH |
మూడవ దశ | |
ఇంజన్లు | 1 సాలిడ్ |
థ్రస్టు | 328 కెన్యూ |
Specific impulse | 294 సెకండ్లు |
మండే సమయం | 83 సెకండ్లు |
ఇంధనం | ఘన |
నాలుగవ దశ | |
ఇంజన్లు | 2 liquid |
థ్రస్టు | 14 kN |
Specific impulse | 308 సెకండ్లు |
మండే సమయం | 425 సెకండ్లు |
ఇంధనం | MMH/MON |
పిఎస్ఎల్విని మొదటిసారి 1993 సెప్టెంబరు 20 న ప్రయోగించారు. 2016 జూన్ 22 నాటికి మొత్తం 113 ఉపగ్రహాలను వివిధ కక్ష్యల్లో ప్రవేశపెట్టింది. అందులో భారతదేశానివి 39 కాగా, 74 విదేశాలకు చెందినవి.[2] 2016 జూన్ 22 న పిఎస్ఎల్వి సి34 ద్వారా ఒకేసారి 20 ఉపగ్రహాలను విజయవంతంగా ప్రయోగించారు.[3] ఒకే యాత్రలో ప్రయోగించిన అత్యధిక ఉపగ్రహాల రికార్డు ఇది -పిఎస్ఎల్వికి, ఇస్రోకు.
పిఎస్ఎల్వి ద్వారా కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టే ఉపగ్రహాల బరువు 1425 కిలోల నుండి 1750 కిలోల వరకు ఉంటుంది. భూ సమవర్తన (Geosynchronous) కక్ష్యలో లేదా భూస్థిర కక్ష్య (Geostationary) లో ప్రవేశ పెట్టే ఉపగ్రహాల భారం 1425 కిలోలు ఉంటుంది. సూర్య సమవర్తన ధ్రువకక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టు ఉపగ్రహాల బరువు 1750 కిలోల వరకు ఉంటుంది.