From Wikipedia, the free encyclopedia
బ్లు-రే డిస్క్ (BD), డిజిటల్ ఆప్టికల్ డిస్కులో డేటాను నిల్వ చేసే ఒక ఫార్మాట్. దీన్ని సాధారణంగా బ్లు-రే అని పిలుస్తారు. దీన్ని 2005లో కనుగొన్నారు. 2006 జూన్ 20 న ప్రపంచవ్యాప్తంగా విడుదల చేసారు. DVD ఫార్మాట్ స్థానంలో దీన్ని రూపొందించారు. అనేక గంటల హై-డెఫినిషన్ వీడియో (HDTV 720p, 1080p ) ను ఇందులో నిల్వ చేయవచ్చు. బ్లు-రే ను ఫీచర్ ఫిల్మ్ల వంటి వీడియో మెటీరియల్ కోసం, ప్లేస్టేషన్ 3, ప్లేస్టేషన్ 4, ప్లేస్టేషన్ 5, ఎక్స్బాక్స్ వన్, ఎక్స్బాక్స్ సిరీస్ X కోసం, వీడియో గేమ్ల పంపిణీ కోసమూ దీన్ని వాడతారు. "బ్లు-రే" అనే పేరు డిస్క్ను చదవడానికి ఉపయోగించే బ్లూ లేజర్ను (వాస్తవానికి ఇది వైలెట్ లేజర్) సూచిస్తుంది. ఇది DVDల లలో ఉపయోగించే పొడవైన తరంగదైర్ఘ్యం కలిగిన ఎరుపు లేజర్తో సాధ్యమయ్యే దానికంటే ఎక్కువ సాంద్రతతో సమాచారాన్ని నిల్వ చేస్తుంది.
Blu-ray Disc.svg | |
---|---|
మీడియా టైప్ | అధిక-సాంద్ర ఆప్టికల్ డిస్కు |
ఎన్కోడింగ్ |
|
సామర్ధ్యం |
|
చదివే విధానం (Read mechanism) | 405 nm diode laser, 36 Mbit/s |
వ్రాసే విధానం (Write mechanism) | 405 nm diode laser with a focused beam using more power than for reading |
రూపొందించిన వారు |
|
పరిమాణం |
|
వినియోగం |
|
Extended from | DVD |
Extended to |
|
ఈ పాలికార్బోనేట్ డిస్కు 120 మిల్లీమీటర్లు (4.7 అం.) వ్యాసం, 1.2 మిల్లీమీటర్లు (0.047 అం.) మందంతో, DVDలు, CD ల పరిమాణం లోనే ఉంటుంది. [3] సాంప్రదాయిక లేదా ప్రీ-BD-XL బ్లు-రే డిస్క్లలో ప్రతి లేయర్కు 25GB సామర్థ్యం ఉంటుంది. డ్యూయల్-లేయర్ డిస్క్లకు (50 GB) సామర్థ్యం ఉంటుంది. ట్రిపుల్-లేయర్ డిస్క్లు (100 GB), క్వాడ్రపుల్-లేయర్ డిస్క్లు (128 GB) కూడా అందుబాటులో ఉన్నాయి. [4]
హై-డెఫినిషన్ (HD) వీడియో బ్లు-రే డిస్క్లలో సెకనుకు 24 ప్రగతిశీల లేదా 50/60 ఇంటర్లేస్డ్ ఫ్రేమ్ల కలిగిన గరిష్టంగా 1920×1080 పిక్సెల్ రిజల్యూషన్తో నిల్వ చేయవచ్చు. DVD-వీడియో డిస్క్లు గరిష్ట రిజల్యూషన్ 480 (NTSC, 720×480 పిక్సెల్లు) లేదా 576 లైన్లకు పరిమితం చేయబడ్డాయి (CCIR 625/50, 720×576 పిక్సెల్లు, సాధారణంగా PAL తో ఉపయోగించబడుతుంది). [5] ఈ హార్డ్వేర్ స్పెసిఫికేషన్లతో పాటు, బ్లు-రే మల్టీమీడియా ఫార్మాట్ల సెట్తో అనుబంధించబడింది.
BD ఫార్మాట్ను బ్లు-రే డిస్క్ అసోసియేషన్ అభివృద్ధి చేసింది. వినియోగదారు ఎలక్ట్రానిక్స్, కంప్యూటర్ హార్డ్వేర్, చలన చిత్రాల తయారీదారులకు ఈ అసోసియేషను ప్రాతినిధ్యం వహిస్తుంది. సోనీ మొదటి బ్లు-రే డిస్క్ ప్రోటోటైప్లను 2000 అక్టోబరులో ఆవిష్కరించింది. మొదటి ప్రోటోటైప్ ప్లేయరు 2003 ఏప్రిల్లో జపాన్లో విడుదలైంది. తరువాత, హై-డెఫినిషన్ ఆప్టికల్ డిస్క్ ఫార్మాట్ యుద్ధం మొదలై, 2006 జూన్ 20 న అధికారికంగా ప్రపంచవ్యాప్తంగా విడుదలయ్యే వరకు అభివృద్ధి చెందుతూనే ఉంది. ఇక్కడ బ్లు-రే డిస్క్ HD DVD ఫార్మాట్తో పోటీపడింది. HD DVDకి మద్దతు ఇచ్చే ప్రధాన సంస్థ అయిన తోషిబా, 2008 ఫిబ్రవరిలో బ్లు-రే ఆధిక్యతను అంగీకరించి, [6] [7] 2009 చివరిలో తన స్వంత బ్లు-రే డిస్క్ ప్లేయర్ను విడుదల చేసింది. మీడియా రీసెర్చ్ ప్రకారం, యునైటెడ్ స్టేట్స్లో మొదటి రెండు సంవత్సరాలలో డివిడి సాఫ్ట్వేర్ అమ్మకాల కంటే హై-డెఫినిషన్ సాఫ్ట్వేర్ అమ్మకాలు నెమ్మదిగా ఉన్నాయి. [8] బ్లు-రే వీడియో ఆన్ డిమాండ్ (VOD), DVDల విక్రయాల నుండి పోటీని ఎదుర్కొంటుంది. [9] 2016 జనవరిలో, 44% US బ్రాడ్బ్యాండ్ కుటుంబాలు బ్లు-రే ప్లేయర్ని వాడుతున్నాయి. [10] 4K కంటెంట్ ప్లేబ్యాక్ కోసం, BDA Ultra HD Blu- ray అనే బ్లు-రే వేరియంట్ని పరిచయం చేసింది.
మొదటి BD-ROM ప్లేయర్లు (Samsung BD-P1000) 2006 జూన్ మధ్యలో మార్కెట్ లోకి వచ్చాయి. అయితే HD DVD ప్లేయర్ల ముందు అవి నిలవలేకపోయాయి. [11] [12] మొదటి బ్లు-రే డిస్క్ టైటిల్స్ 2006 జూన్ 20 న విడుదలయ్యాయి. అవి: 50 ఫస్ట్ డేట్స్, ది ఫిఫ్త్ ఎలిమెంట్, హిచ్, హౌస్ ఆఫ్ ఫ్లయింగ్ డాగర్స్, అండర్ వరల్డ్: ఎవల్యూషన్, xXx (అన్నీ సోనీ నుండే), MGM యొక్క ది టెర్మినేటర్. [13] ప్రారంభంలో MPEG-2 వీడియో కంప్రెషన్ను ఉపయోగించారు. ఆ పద్ధతినే ప్రామాణిక DVDలలో కూడా ఉపయోగించేవారు. కొత్త VC-1, AVC ఫార్మాట్లను ఉపయోగించి చేసిన డిస్కులను 2006 సెప్టెంబరులో ప్రవేశపెట్టారు. [14] 50GB డ్యూయల్-లేయర్ డిస్క్లను ని ఉపయోగించిన మొదటి సినిమాలు 2006 అక్టోబరులో [15] ప్రవేశపెట్టారు. మొదటి ఆడియో ఆల్బమ్లు 2008 మేలో విడుదలయ్యాయి.
2008 జూన్ నాటికి ఆస్ట్రేలియా, యునైటెడ్ కింగ్డమ్లలో 2,500 పైగా బ్లు-రే డిస్క్ శీర్షికలు అందుబాటులో ఉన్నాయి. యునైటెడ్ స్టేట్స్, కెనడాల్లో 3,500 ఉన్నాయి. [16] జపాన్లో, 2010 జూలై నాటికి 3,300 కంటే ఎక్కువ శీర్షికలు విడుదలయ్యాయి [17]
ఖరీదైన బ్లూ లేజర్ సాంకేతికతను అభివృద్ధి చేయాలా వద్దా అనే దానిపై తోషిబా ఆధ్వర్యం లోని DVD ఫోరమ్లో భిన్నాభిప్రాయాలు వచ్చాయి. 2002 మార్చిలో ఫోరమ్ ఒక ప్రతిపాదనను ఆమోదించింది, దీనిని వార్నర్ బ్రదర్స్, ఇతర చలన చిత్ర స్టూడియోలు ఆమోదించాయి. ఈ ప్రతిపాదనలో హై-డెఫినిషన్ వీడియోను డ్యూయల్-లేయర్ స్టాండర్డ్ DVD-9 డిస్క్లపై కుదించడం జరిగింది. [18] [19] అయితే, ఈ నిర్ణయం ఉన్నప్పటికీ, DVD ఫోరమ్ యొక్క స్టీరింగ్ కమిటీ తన స్వంత బ్లూ-లేజర్ హై-డెఫినిషన్ వీడియో సొల్యూషన్ను అందించనున్నట్లు ఏప్రిల్లో ప్రకటించింది. ఆగస్టులో, తోషిబా, NECలు తమ పోటీ ప్రమాణమైన అడ్వాన్స్డ్ ఆప్టికల్ డిస్క్ను ప్రకటించాయి. [20] తరువాతి సంవత్సరం దానికి HD DVDగా పేరు మార్చారు. బ్లు-రే డిస్క్ అసోసియేషన్లో కూడా సభ్యత్వమున్న కొందరు DVD ఫోరమ్ సభ్యులు రెండుసార్లు వ్యతిరేకంగా ఓటు వేసిన తరువాత, చివరకు దీన్ని DVD ఫోరమ్ స్వీకరించింది.,[21] US డిపార్ట్మెంట్ ఆఫ్ జస్టిస్ ఈ వోటింగు వ్యవహారంపై దర్యాప్తు చేసింది. [22]
బ్లు-రే డిస్క్ విక్రయాలు మార్కెట్ వాటాను పొందడంలో నెమ్మదిగా ఉండగా, HD DVD హై-డెఫినిషన్ వీడియో మార్కెట్లో మంచి అమ్మకాలు సాధించింది. మొదటి బ్లు-రే డిస్క్ ప్లేయర్ ఖరీదైనది, దోషాలతో కూడుకుని ఉన్నట్టు తెలిసింది. పైగా ఆ ఫార్మాట్లో కొన్ని వీడియోలే అందుబాటులో ఉన్నాయి. [23]
సోనీ ప్లేస్టేషన్ 3 లో ప్రాథమిక నిల్వ కోసం బ్లు-రే డిస్క్ ప్లేయరును వాడడంతో బ్లు-రే డిస్కుకు కొంత మద్దతు వచ్చింది. [24] సోనీ, ఈ ఫార్మాట్ కోసం మరింత సమగ్రమైన, ప్రభావవంతమైన మార్కెటింగ్ ప్రచారాన్ని కూడా నిర్వహించింది. [25] AVCHD క్యామ్కార్డర్లు కూడా 2006లో ప్రవేశపెట్టారు. ఈ రికార్డింగ్లు రీ-ఎన్కోడింగ్ లేకుండా చాలా బ్లు-రే డిస్క్ ప్లేయర్లలో ప్లే చేయవచ్చు. కానీ HD DVD ప్లేయర్లకు అవి అనుకూలంగా లేవు. 2007 జనవరి నాటికి, బ్లు-రే డిస్క్లు HD DVDల కంటే ఎక్కువ అమ్ముడయ్యాయి. [26] 2007 మొదటి మూడు త్రైమాసికాలలో BD, HD DVD కంటే రెండు రెట్ల వరకు విక్రయించబడింది. CES 2007 లో వార్నర్, టోటల్ హై డెఫ్ను ప్రతిపాదించాడు. ఒకవైపు బ్లు-రే, మరోవైపు HD DVDని కలిగి ఉన్న హైబ్రిడ్ డిస్క్ అది. కానీ అది విడుదల కాలేదు.
HD DVD, బ్లు-రే డిస్క్ రెండు ఫార్మాట్ల లోనూ చలనచిత్రాలను విడుదల చేస్తున్న ఏకైక ప్రధాన స్టూడియో [27] అయిన వార్నర్ బ్రదర్స్, మే 2008 తర్వాత తాము బ్లు-రేలో మాత్రమే విడుదల చేస్తామని 2008 జనవరి 4 న, CES 2008కి ఒకరోజు ముందు, ప్రకటించింది. [28] దాంతో వార్నర్ గొడుగు క్రింద వచ్చిన న్యూ లైన్ సినిమా, HBO వంటి ఇతర స్టూడియోలు కూడా అ బాటలోనే నడిచాయి. ఐరోపాలో HBO పంపిణీ భాగస్వామి అయిన BBC, మార్కెట్ శక్తులను దృష్టిలో ఉంచుకుని రెండు ఫార్మాట్లలో ఉత్పత్తిని విడుదల చేయడాన్ని కొనసాగిస్తామని ప్రకటించింది. ఇది పరిశ్రమలో చైన్ రియాక్షన్కు దారితీసింది, బెస్ట్ బై, వాల్మార్ట్, సర్క్యూట్ సిటీ వంటి ప్రధాన అమెరికన్ రిటైలర్లు, ఫ్యూచర్ షాప్ వంటి కెనడియన్ చైన్లు HD DVDని తమ స్టోర్ల నుండి తీసివేసాయి. అప్పటి ప్రధాన యూరోపియన్ రిటైలరైన వూల్వర్త్స్, దాని జాబితా నుండి HD DVDని తొలగించింది. [29] ప్రధాన DVD రెంటల్ కంపెనీలైన నెట్ఫ్లిక్స్, బ్లాక్బస్టర్ లు ఇకపై తాము HD DVDని వాడమని చెప్పాయి.
ఈ కొత్త పరిణామాలను పర్యవసానంగా తోషిబా, తాము HD DVD పరికరాల ఉత్పత్తిని నిలిపివేస్తున్నట్లు 2008 ఫిబ్రవరి 19 న ప్రకటించింది. [30] దాంతో బ్లు-రే డిస్క్ అధిక-సాంద్రత కలిగిన ఆప్టికల్ డిస్క్లకు పరిశ్రమ ప్రమాణంగా మారింది. ప్రారంభం నుండి HD DVDకి మద్దతుగా ఉన్న ఏకైక ప్రధాన స్టూడియో, యూనివర్సల్ స్టూడియోస్, తోషిబా ప్రకటన తర్వాత కొద్దిసేపటికే ఇలా చెప్పింది: "యూనివర్సల్ మేము తోషిబాతో పంచుకున్న సన్నిహిత భాగస్వామ్యానికి విలువ ఇస్తూనే, కొత్త, కేటలాగ్ శీర్షికలను బ్లు-రేలో విడుదల చేయడంపై మా దృష్టిని మరల్చాల్సిన సమయం ఇది." [31] 2007 చివర్లో HD DVD ఫార్మాట్లో మాత్రమే సినిమాలను విడుదల చేయడం ప్రారంభించిన పారామౌంట్ పిక్చర్స్, బ్లు-రే డిస్క్లో విడుదల చేయడాన్ని కూడా ప్రారంభించనున్నట్లు తెలిపింది. రెండు స్టూడియోలు మే 2008లో తొలి బ్లు-రే శీర్షికలను ప్రకటించాయి. దీనితో, అన్ని ప్రధాన హాలీవుడ్ స్టూడియోలు బ్లు-రేకు మద్దతు ఇచ్చినట్లైంది. [32]
"ఫార్మాట్ వార్" ముగిసిన కొద్దికాలానికే, బ్లు-రే డిస్క్ అమ్మకాలు పెరగడం ప్రారంభించాయి. NPD గ్రూప్ చేసిన ఒక అధ్యయనంలో బ్లు-రే డిస్క్ యునైటెడ్ స్టేట్స్లోని 60% గృహాలకు చేరుకుందని కనుగొంది. నీల్సన్ వీడియోస్కాన్ అమ్మకాల సంఖ్యల ప్రకారం 20యత్ సెంచరీ ఫాక్స్ యొక్క హిట్మ్యాన్ వంటి కొన్ని శీర్షికల మొత్తం డిస్క్ అమ్మకాలలో బ్లు-రే నుండి వచ్చినవి 14% వరకు ఉన్నప్పటికీ, సంవత్సరం మొదటి అర్ధ భాగంలో సగటు బ్లు-రే అమ్మకాలు కేవలం 5% మాత్రమే. 2008 డిసెంబరులో, వార్నర్ బ్రదర్స్ వారి డార్క్ నైట్ బ్లు-రే డిస్కు అమెరికా, కెనడా యునైటెడ్ కింగ్డమ్లలో మొదటి రోజున 6,00,000 కాపీలు అమ్ముడయ్యాయి. [33] వారం తర్వాత, ది డార్క్ నైట్ BD ప్రపంచవ్యాప్తంగా 17 లక్షలు అమ్ముడైంది. విడుదలైన మొదటి వారంలోనే పది లక్షల కాపీలు అమ్ముడైన మొదటి బ్లు-రే డిస్క్ టైటిల్గా నిలిచింది. [34]
బ్లు-రే కు వీడియో ఆన్ డిమాండ్ [35] నుండి, డిజిటల్ ఎంటర్టైన్మెంట్ కంటెంట్ ఎకోసిస్టమ్ లేదా డిస్నీస్ కీచెస్ట్ వంటి ఇతర ఫార్మాట్లు, లేదా పరికరంలో చలనచిత్రాలను చూసే కొత్త సాంకేతికతల నుండి పోటీని ఎదుర్కొంది. [36] బ్లు-రేను అద్దెకు తీసుకోవడానికి వీలుగా దాని సాంకేతికతను చౌకగా ఉంచితే దాని అమ్మకాల్లో కీలక పాత్ర పోషిస్తుందని కొంతమంది సూచించారు. [37] అమ్మకాలను పెంచే ప్రయత్నంలో, స్టూడియోలు బ్లు-రే డిస్క్లు, DVDలతో కూడిన కాంబో ప్యాక్లలో ఫిల్మ్లను విడుదల చేయడం, అలాగే కంప్యూటర్లు, మొబైల్ పరికరాలలో ప్లే చేయగల డిజిటల్ కాపీలను విడుదల చేయడం ప్రారంభించాయి. కొన్ని "ఫ్లిప్పర్" డిస్క్లలో ఒకవైపు బ్లు-రే, మరోవైపు DVDతో విడుదల చేసారు. బ్లు-రే డిస్క్లలో మాత్రమే కొన్ని ప్రత్యేక విశేషాలను చేర్చి చలనచిత్రాలను విడుదల చేయడం, DVDలలో ఏదీ విడుదల చేయకపోవడం వంటి ఇతర వ్యూహాలను కూడా అనుసరించారు.
DVD డిస్క్ల కంటే బ్లు-రే డిస్క్ల ఉత్పత్తి ఖర్చు ఎక్కువమీ కాదు. [38] కానీ, వాటి రీడింగ్, రైటింగ్ పరికరాలు చాలా క్లిష్టంగా ఉంటాయి. బ్లు-రే రికార్డర్లు, డ్రైవ్లు, ప్లేయర్లు సంబంధిత DVD ప్రతిరూపాల కంటే ఖరీదైనవి. [39] [40] [41] స్ట్రీమింగ్ మీడియాను విస్తృతంగా ఉపయోగించడం వల్ల కూడా బ్లు-రేల వాడుక పరిమితం గానే ఉండిపోయింది. [42] [43] [44] [45] ప్లేస్టేషన్ 3, ప్లేస్టేషన్ 4, ప్లేస్టేషన్ 5, Xbox One, Xbox సిరీస్ X గేమ్లను పంపిణీ చేయడానికి బ్లు-రే డిస్క్లు ఉపయోగిస్తున్నారు. ఈ గేమ్ కన్సోల్లు సాధారణ బ్లు-రే డిస్క్లను కూడా ప్లే బ్యాక్ చేయగలవు.
2016 మొదటి త్రైమాసికంలో 100 GB వరకు నిల్వ సామర్థ్యం ఉన్న అల్ట్రా HD బ్లు-రే డిస్క్లు, ప్లేయర్లు వచ్చాయి. [46] [47]
ECMA-377 ప్రమాణంలో వివరించిన హోలోగ్రాఫిక్ వర్సటైల్ డిస్క్ (HVD), గ్రీన్ రైటింగ్/రీడింగ్ లేజర్ (532 nm), రెడ్ పొజిషనింగ్/అడ్రెస్సింగ్ లేజర్ (650 nm) లను ఉపయోగించి హోలోగ్రఫీ సిస్టమ్ డెవలప్మెంట్ (HSD) ఫోరమ్ అభివృద్ధి చేసింది. ఇది MPEG-2, MPEG-4 AVC (H.264), HEVC (H.265), VC-1 ఎన్కోడింగ్లను అందించడంతోపాటు, గరిష్టంగా 6TB నిల్వ సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉంటుంది. [48] Ecma ఇంటర్నేషనల్ HVD ప్రమాణానికి అనుగుణంగా ఉండే సిస్టమ్లు ఏవీ విడుదల కాలేదు. [49] HVDకి బాధ్యత వహించే కంపెనీ 2010లో దివాళా తీయడంతో, ఇకపై విడుదల జరిగే అవకాశం లేదు. [50]
టైప్ చేయండి | వ్యాసం (సెం.మీ.) |
పొరలు | కెపాసిటీ | |||
---|---|---|---|---|---|---|
బైట్లు | ||||||
ప్రామాణిక డిస్క్ పరిమాణం, ఒకే పొర | 12 | 1 | 25,025,314,816 | |||
ప్రామాణిక డిస్క్ పరిమాణం, డ్యూయల్ లేయర్ | 12 | 2 | 50,050,629,632 | |||
ప్రామాణిక డిస్క్ పరిమాణం, XL 3 లేయర్ [51] | 12 | 3 | 100,103,356,416 | |||
ప్రామాణిక డిస్క్ పరిమాణం, XL 4 లేయర్ [51] | 12 | 4 | 128,001,769,472 | |||
మినీ డిస్క్ పరిమాణం, సింగిల్ లేయర్ | 8 | 1 | 7,791,181,824 | |||
మినీ డిస్క్ పరిమాణం, డ్యూయల్ లేయర్ | 8 | 2 | 15,582,363,648 |
"మినీ బ్లు-రే డిస్క్" ("మినీ-బిడి" లేదా "మినీ బ్లు-రే") అనేది చిన్న 8-సెంటీమీటరు-diameter (3.1 అం.) ల బ్లు-రే డిస్క్. దానికి, సింగిల్-లేయర్ కాన్ఫిగరేషన్లో 7.8 GB, లేదా డ్యూయల్-లేయర్ డిస్క్లో 15.6 GB డేటా నిల్వ చేయగల సామర్థ్యం ఉంది. [52] కాన్సెప్ట్లో ఇది, MiniDVD, Mini CD లకు సమానంగా ఉంటుంది. మినీ బ్లు-రే డిస్కును రికార్డ్ చేయదగిన (BD-R), తిరిగి వ్రాయగల (BD-RE) కాంపాక్ట్ క్యామ్కార్డర్లు, ఇతర కాంపాక్ట్ రికార్డింగ్ పరికరాల కోసం ప్రత్యేకంగా అభివృద్ధి చేసారు. [53]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.