From Wikipedia, the free encyclopedia
హృదయశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవన చర్య (Cardiopulmonary resuscitation - కార్డియోపల్మోనరీ రిససిటేషన్ - CPR - సీపీఆర్) అనగా వ్యక్తి యొక్క గుండె కొట్టుకోవడం స్తంభించినప్పుడు లేదా ఊపిరితిత్తులు శ్వాస తీసుకోని స్థితిలో ఉన్ననప్పుడు వెంటనే ఆ చర్యల పునరుద్ధరణకు చేయు అత్యవసర ప్రక్రియ. హృదయశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవన చర్య గుండె కొట్టుకోవడం ఆగిపోయినప్పుడు చేసే అత్యవసర ప్రాణాలను రక్షించే విధానం. తక్షణ హృదయాశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవన చర్య గుండెపోటు బారిన పడిన వ్యక్తులను ప్రాణాపాయ స్థితి నుంచి కాపాడ వచ్చును [1]
తీవ్రమైన గుండెపోటు వలన కాని, గుండె లయ తప్పడం వలన కాని గుండె కొట్టుకోవడం ఆగిపోతే శరీరంకు రక్తప్రసరణ ఆగిపోయి అవయవాలకు ప్రాణవాయువు (ఆక్సిజన్) సరఫరా ఆగిపోతుంది. అవయవాల్లో ఉత్పత్తి అయిన బొగ్గుపులుసువాయువు రక్తంనుంచి విసర్జించబడదు. అప్పుడు శరీరంలో ఎటువంటి కదలికలు ఉండవు. అప్పుడు శ్వాస ఆడదు, ధాతునాడి (పల్స్) అందదు. అటువంటప్పుడు ప్రాణరక్షణకు ఈ హృదయశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవన చర్య వెంటనే ప్రారంభించాలి.
శరీరంలో మెదడు అత్యంత సున్నితమైనది. ఆక్సిజన్ అందకపోతే మెదడు ఎక్కువ సేపు పనిచేయదు, త్వరగా చెడిపోతుంది, అందువలన మెదడుకు ఆక్సిజన్ తో కూడిన రక్తాన్ని వెంటనే అందించాలి, అందుకు వెంటనే CPR వెంటనే ప్రారంభించాలి. CPR చర్యల వలన సహజంగా గుండె కొట్టుకోవడం ఆగిపోయినప్పటికీ కృత్రిమంగా గుండె నుండి ప్రాణవాయువుతో (ఆక్సిజన్) కూడిన రక్తం మెదడుతో పాటు అన్ని అవయవాలకు ప్రసరిస్తుంది. ఈ చర్య ద్వారా మెదడుకు ఆక్సిజన్ అందుతూ పాడవకుండా వుంటుంది. ఒకవేళ CPR వెంటనే ప్రారంభించక కొంత సమయం తరువాత ప్రారంభిస్తే తిరిగి గుండె కొట్టుకోవడం ప్రారంభించినప్పటికీ అప్పటికే మెదడు పాడయివుంటుంది, తిరిగి మెదడు కోలుకోవడం కష్టం. కాబట్టి గుండెపోటు వలన పడిపోయిన మనిషికి వెంటనే CPR చర్య ప్రారంభించాలి.
అమెరికన్ హార్ట్ అసోసియేషన్ దాని ప్రకారం ఆరోగ్య సంరక్షకులు వచ్చేవరకు గుండెపోటు పడిన వ్యక్తిని చేతుల ద్వారా మాత్రమే ( సి.పి .ఆర్ ) నిమిషానికి 100 నుండి 120 వరకు ఇవ్వ వలెను . పల్స్, శ్వాస ఉందా అని చూడాలి,10 సెకన్లలో శ్వాస లేదా పల్స్ లేకపోతే, ఛాతీ కుదింపులను ప్రారంభించండి. రెండు రెస్క్యూ శ్వాసలను ఇచ్చే ముందు 30 ఛాతీ కుదింపులతో సిపిఆర్ ప్రారంభించవలెను . ఈ ప్రథమ చికిత్స ప్రారంభించే ముందు గుండెపోటు బారిన పడిన వ్యక్తికి వాతావరణం సురక్షితంగా ఉందా, స్పృహ లేదా అపస్మారక స్థితిలో ఉన్నారా, వ్యక్తి అపస్మారక స్థితిలో కనిపించినట్లయితే, అతని లేదా ఆమె భుజానికి నొక్కండి లేదా కదిలించండం, ఈ క్రియకు ఒకవేళ వ్యక్తి స్పందించకపోతే, ఇద్దరు వ్యక్తులు అందుబాటులో ఉంటే, ఇంకొక వ్యక్తి స్థానిక అత్యవసర నంబర్కు ఫోన్ చేసి ఆసుపత్రులకు సమాచారం చేరవేయవలెను . అమెరికన్ హార్ట్ అసోసియేషన్ తెలిపిన ప్రకారం గుండె పోటు పడిన వ్యక్తులకు తక్షణమే శ్వాసను ఇవ్వడం ( నోటి ద్వారా, బయట నుంచి ), గుండె ఫై నొక్కడం వంటి చర్యలతో వ్యక్తులను ప్రాణాపాయ స్థితి నుంచి కాపాడ వచ్చును [2]
కార్డియోపల్మోనరీ రిససిటేషన్ (CPR) అనేది శ్వాస తీసుకోవడం ఆగిపోయిన లేదా గుండె కొట్టుకోవడం ఆగిపోయిన వ్యక్తిని పునరుద్ధరించడానికి ఉపయోగించే ప్రాణాలను రక్షించే సాంకేతికత. అయితే, CPR చేస్తున్నప్పుడు మీరు చేయకుండా ఉండవలసిన కొన్ని విషయాలు ఉన్నాయి. ఇక్కడ కొన్ని CPR చేయకూడనివి ఉన్నాయి:
భారత దేశ జనాభాలో 98% మంది హృదయాశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవన చర్య (సిపిఆర్) యొక్క ప్రాథమిక పద్ధతిలో శిక్షణ పొందలేదు, ఇది ఒక సర్వేలో మనకు కనబడుతుంది . గుండె పోటు సంభవించినప్పుడు ప్రాణాలను కాపాడటానికి ఇది చాలా కీలకమైన, ప్రాథమిక విధానం. అమెరికా, జపాన్, సింగపూర్, ఐరోపా దేశాల విద్యావిధానంలో హృదయాశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవన చర్యను బోధించ వలననని చట్టబద్ధంగా చేశారు [3] హృదయాశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవనంపై అవగాహన లేకపోవడం వల్ల మరణాలు పెరుగుతున్నాయి. ప్రపంచంలో ప్రతిరోజూ గుండె పోటు కారణంగా 1.15 లక్షల మంది మరణిస్తున్నారు . ప్రపంచ ఆరోగ్య సంస్థ ప్రకారం, సంవత్సరంలో గుండె పోటు కారణంగా సంవత్సరంలో దాదాపు 5.8 కోట్ల మంది మరణిస్తున్నారు. గుండె పోటు సమయంలో, రోగికి ఆకస్మిక రక్త ప్రసరణ, శ్వాసను పునరుద్ధరించడానికి అత్యవసర ప్రక్రియ అయిన హృదయాశ్వాసకోశ పునరుజ్జీవనం ( సిపిఆర్ ) పై వైద్యులు, ప్రజలు తెలుకొనవలెను [4]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.