సాగర్‌మాత జాతీయ ఉద్యానవనం

సాగర్‌మాత జాతీయ ఉద్యానవనం తూర్పు నేపాల్‌లోని హిమాలయాలలో ఉన్న జాతీయ ఉద్యానవనం.ఇది ఎవరెస్ట్ పర్వతం ఆధిపత్యంలో ఉంది.ఇది సోలుకుంబు జిల్లాలో 1,148 కిమీ2 (443 చ.మై) విస్తీర్ణంలో, ఎవరెస్ట్ శిఖరం వద్ద 2,845 నుండి 8,848 మీ (9,334 నుండి 29,029 అడుగులు) ఎత్తులో ఉంది.ఉత్తరాన, ఇది టిబెట్‌లోని, కోమోలాంగ్మా జాతీయ ప్రకృతి సంరక్షణ ప్రాంతంతో  అంతర్జాతీయ సరిహద్దును పంచుకుంటుంది.తూర్పున,ఇది మకాలు బరున్ జాతీయ ఉద్యానవనానికి ఆనుకొని,దక్షిణాన ఇది దూద్ కోసి నదివరకు విస్తరించి ఉంది. ^[1] ఇది పవిత్ర హిమాలయ పర్వతప్రాంతంలో ఒక భాగం. ^[2] సాగర్‌మాత అనేది నేపాలీ పదం सगर् సాగర్ నుండి "ఆకాశం", మాథా మాత అంటే "తల" నుండి వచ్చిందని అర్థం. ^{[3] [4]}

సాగర్‌మాత జాతీయ ఉద్యానవనం
IUCN category II (national park)
Landscape in the national park
Show map of Koshi Province Show map of Nepal
Location	Province No. 1, Nepal
Nearest city	Namche, Khumjung
Coordinates	27°56′N 86°44′E
Area	1,148 కి.మీ2 (443 చ. మై.)
Established	July 19, 1976
Governing body	Department of National Parks and Wildlife Conservation
UNESCO World Heritage Site
Criteria	Natural: vii
సూచనలు	120
శాసనం	1979 (3rd సెషన్ )

చరిత్ర

సాగర్‌మాత జాతీయ ఉద్యానవనం 1976లో స్థాపించబడింది.1979లో ఇది సహజ ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశంగా లిఖించబడిన నేపాల్ దేశం మొట్టమొదటి జాతీయ ఉద్యానవనం. 2002 జనవరిలో, 275 కి.మీ² (106 చ. మై.) జోడించబడింది.^[1] బఫర్ జోన్ నిర్వహణ మార్గదర్శకాల ప్రకారం అడవులు, వన్యప్రాణులు, సాంస్కృతిక వనరుల పరిరక్షణకు మొదటి ప్రాధాన్యత లభించింది, ఆ తర్వాత ఇతర సహజవనరుల సంరక్షణ, ప్రత్యామ్నాయ శక్తి అభివృద్ధి చెందింది. ^[5] 1960ల ప్రారంభంలో ఈ ప్రాంతానికి పర్యాటకం ప్రారంభమైంది. 2003లో దాదాపు 19,000 మంది పర్యాటకులు వచ్చారు.2005 నాటికి సుమారు 3,500 మంది షెర్పాకు చెందిన ప్రజలు ప్రధాన పర్యాటక మార్గాల వెంట ఉన్న గ్రామాలు, కాలానుగుణ స్థావరాలలో నివసించారు.^[6]

ప్రకృతి దృశ్యం

జాతీయ ఉద్యానవనంలో స్నోకాక్

ఈ ఉద్యానవనం దూద్ కోసి నది, భోటేకోషి నది పరీవాహక ప్రాంతం, గోక్యో సరస్సుల ఎగువ పరివాహక ప్రాంతాలను కలిగి ఉంది. ఇది ఎక్కువగా ఎగుడుదిగుడు భూభాగంతో కూడిన గోర్జెస్ 2,845 మీ. (9,334 అ.) నుండి మొదలుకొని, అధిక హిమాలయాల మోంజో వద్ద 8,848 మీ. (29,029 అ.) వద్ద ఉన్న ప్రపంచం లోని అత్యంత ఎత్తైన సాగర్‌మాత ( ఎవరెస్ట్ పర్వతం) పైభాగం వరకు సముద్ర మట్టానికి పైన. 6,000 మీ. (20,000 అ.) కంటే ఎక్కువ ఎత్తుకలిగిన ఇతర శిఖరాలు ఉన్నాయి. 6,000 మీ (20,000 అడుగులు) పైన ఉన్న ఇతర శిఖరాలు లోట్సే, చోఓయు, థమ్సెర్కు, నుప్ట్సే, అమడబ్లామ్, పుమోరి.5,000 మీ (16,000 అడుగులు) పైన ఉన్న బంజరు భూమి ఉద్యానవనంలో 69% కలిగి ఉండగా, అందులో 28% మేత భూమి, 3% అటవీప్రాంతం భూమి ఉంది.వాతావరణ మండలాలలో అటవీ సమశీతోష్ణ మండలం, 3,000 మీ (9,800 అడుగులు) పైన ఉన్న సబ్‌ల్పైన్ ప్రాంతం వృక్షసంపద పెరుగుదల గరిష్ట పరిమితిని కలిగి ఉన్న 4,000 మీ (13,000 అడుగులు) కంటే ఎక్కువ ఆల్పైన్ ప్రాంతం  ఉంది. నివాల్ జోన్ 5,000 మీ (16,000 అడుగులు) వద్ద ప్రారంభమవుతుంది. ^[1]

వన్యప్రాణులు

వృక్షజాలం

5,000 మీటర్ల ఎత్తులో పువ్వులు

సబాల్పైన్ బెల్ట్‌లోని అడవులలో ఫిర్, హిమాలయన్ బిర్చ్, రోడోడెండ్రాన్ ఉన్నాయి. జునిపెర్, రోడోడెండ్రాన్ 4,000–5,000 మీ. (13,000–16,000 అ.) నాచులు, లైకెన్లు 5,000 మీ. (16,000 అ.) కంటే ఎక్కువ పెరుగుతాయి. ^[7] జాతీయ ఉద్యానవనంలో 1,000 కంటే ఎక్కువ పుష్ప జాతులు నమోదైనవి. ^[1]

జంతుజాలం

సాగర్‌మాత జాతీయ ఉద్యానవనం 208 పక్షి జాతులకు ఆతిథ్యం ఇస్తుంది. ఇందులో ఇంపీయన్ నెమలి , గడ్డం రాబందు, స్నోకాక్, ఆల్పైన్ చౌ, ^[1] వంటి కొన్నింటిని బర్డ్‌లైఫ్ ఇంటర్నేషనల్ ద్వారా ఒక ముఖ్యమైన పక్షుల నివాసప్రాంతం నుండి గుర్తించింది. ^[8] అంగులేట్స్‌లో హిమాలయన్ థార్, హిమాలయన్ సెరో, కస్తూరి జింకలు ఉన్నాయి. మంచు చిరుత 3,500 మీ. (11,500 అ.) కంటే ఎక్కువ ఎత్తులో నివసిస్తుంది. భారతీయ చిరుతపులి తక్కువ ఎత్తులోని అడవులలో సంచరిస్తుంది. ^[9]

మూలాలు

1. Bhuju, U.R.; Shakya, P.R.; Basnet, T.B.; Shrestha, S. (2007). "Sagarmatha National Park" (PDF). Nepal Biodiversity Resource Book. Protected Areas, Ramsar Sites, and World Heritage Sites. Kathmandu: International Centre for Integrated Mountain Development, Ministry of Environment, Science and Technology, in cooperation with United Nations Environment Programme, Regional Office for Asia and the Pacific. pp. 53–55. ISBN 978-92-9115-033-5. Archived from the original (PDF) on 2011-07-26. Retrieved 2021-12-03.
2. Gurung, C. P.; Maskey, T. M.; Poudel, N.; Lama, Y.; Wagley, M. P.; Manandhar, A.; Khaling, S.; Thapa, G.; Thapa, S. (2006). "The Sacred Himalayan Landscape: Conceptualizing, Visioning, and Planning for Conservation of Biodiversity, Culture and Livelihoods in the Eastern Himalaya" (PDF). In McNeely, J. A.; McCarthy, T. M.; Smith, A.; Whittaker, O. L.; Wikramanayake, E. D. (eds.). Conservation Biology in Asia. Kathmandu: Nepal Society for Conservation Biology, Asia Section and Resources Himalaya Foundation. pp. 10–20. ISBN 99946-996-9-5.
3. Turner, R. L. (1931). "सगर् sagar". A comparative and etymological dictionary of the Nepali language. London: K. Paul, Trench, Trubner. Archived from the original on 2019-09-13. Retrieved 2021-12-03.
4. Turner, R. L. (1931). "माथा matha". A comparative and etymological dictionary of the Nepali language. London: K. Paul, Trench, Trubner. Archived from the original on 2019-09-13. Retrieved 2021-12-03.
5. Heinen, J. T.; Mehta, J. N. (2000). "Emerging Issues in Legal and Procedural Aspects of Buffer Zone Management with Case Studies from Nepal". Journal of Environment and Development. 9 (1): 45–67.
6. Byers, A. (2005). "Contemporary human impacts on Alpine ecosystems in the Sagarmatha (Mt. Everest) National Park, Khumbu, Nepal". Annals of the Association of American Geographers. 95 (1): 112–140.
7. Buffa, G.; Ferrari, C.; Lovari, S. (1998). "The upper subalpine vegetation of Sagarmatha National Park (Khumbu Himal area, Nepal) and its relationship with Himalayan tahr, musk deer and domestic yak. An outline". In Baudo, R.; Tartari, G.; Munawar, M. (eds.). Top of the World environmental research: Mount Everest–Himalayan ecosystem. Leiden, the Netherlands: Backhuys Publishers. pp. 167–175.
8. "Sagarmatha National Park". BirdLife Data Zone. BirdLife International. 2005. Retrieved 11 October 2020.
9. Lovari, S.; Boesi, R.; Minder, I.; Mucci, N.; Randi, E.; Dematteis, A.; Ale, S. B. (2009). "Restoring a keystone predator may endanger a prey species in a human-altered ecosystem: the return of the snow leopard to Sagarmatha National Park". Animal Conservation. 12: 559–570. doi:10.1111/j.1469-1795.2009.00285.x.

వెలుపలి లంకెలు