Utö socken
socken i Södermanland Från Wikipedia, den fria encyklopedin
socken i Södermanland Från Wikipedia, den fria encyklopedin
Utö socken i Södermanland ingick i Sotholms härad, ingår sedan 1971 i Haninge kommun och motsvarar från 2016 Utö distrikt.
Utö socken Socken | |
Land | Sverige |
---|---|
Landskap | Södermanland |
Härad | Sotholms härad |
Kommun | Haninge kommun |
Bildad | 1736 och 1889 |
Area | 45 kvadratkilometer |
Upphov till | Utö landskommun Utö församling |
Motsvarar | Utö distrikt |
Tingslag | Södertörns domsagas tingslag (–) Sotholms tingslag (–) |
Karta | |
Utö sockens läge i Stockholms län. | |
Koordinater | 58°57′27″N 18°17′26″Ö |
Koder, länkar | |
Sockenkod | 0106 |
Namn (ISOF) | lista |
Kulturnav | länk |
Hembygds- portalen | Utö distrikt |
Redigera Wikidata |
Socknens areal är 44,79 kvadratkilometer, varav 44,77 land.[1] År 2000 fanns här 230 invånare.[2] Sockenkyrkan Utö kyrka ligger i socknen.
Utö socken bildades genom utbrytning ur Österhaninge församling (eventuellt ur Ornö församling) och hade en egen kaplan senast från 1726 och blev egen jordebokssocken 1889. I samband med detta överfördes byarna Byle, Ede, Storbyn, Söderby, Trema och Underskog från Österhaninge socken och byarna Nåttarö, Rånö och Ålö från Ösmo socken.[3]
Vid kommunreformen 1862 övergick socknens ansvar för de kyrkliga frågorna till Utö församling och för de borgerliga frågorna till Utö landskommun. Landskommunen inkorporerades 1952 i Dalarö landskommun som 1959 uppgick i Österhaninge landskommun som 1971 uppgick i Haninge kommun.[2] Församlingen uppgick 2002 i Dalarö-Ornö-Utö församling.[4]
1 januari 2016 inrättades distriktet Utö, med samma omfattning som församlingen hade 1999/2000.
Socknen har tillhört län, fögderier, tingslag och domsagor enligt vad som beskrivs i artikeln Sotholms härad. De indelta båtsmännen tillhörde Första Södermanlands båtsmanskompani.[5][6]
Utö socken utgörs av Utö och kringliggande öar som Ålö, Rånö och Nåttarö, utanför Mysingen. Socknen består skog och kalt berg med viss odlingsbygd i sänkor på huvudön.[7][1][8]
Det finns tre naturreservat i socknen. Utö ingår i EU-nätverket Natura 2000 medan Nåttarö och Ålö-Rånö är kommunala naturreservat.
En sätesgård var Edesnäs säteri.[9][10] 1889 överfördes Rånö säteri[11][12] från Ösmo socken i Nynäshamns kommun.
Från bronsåldern finns stensättningar och ett gravfält. Vid Skogsbyn finns ett vikingatida gravfält. En labyrint har påträffats på Mälsten och talrika gruvhål har påträffats, framför allt Utö gruvor.[8][7][13][14]
Befolkningen ökade från 472 1810 till 648 1870 varefter den minskade till 106 1970 då den var som minst under 1900-talet. Därefter har folkmängden ökat till 225 invånare 1990.[15]
Namnet (1300 Uthö) kommer från huvudön och syftar på att ön låg längst ute mot havet.[16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.