From Wikipedia, the free encyclopedia
Deforestacija ili rašumljavanje je seča i uklanjanje šume sa zemljišta koje se zatim preobražava za nešumsku upotrebu.[2] Krčenje šuma može uključivati konverziju šumskog zemljišta na farme, rančeve ili za urbanu upotrebu. Do deforestacije najviše dolazi u tropskim prašumama.[3] Oko 31% kopnene površine Zemlje prekriveno je šumama.[4]
Do deforestacije može doći iz nekoliko razloga: stabla se mogu poseći da bi se koristila za izgradnju ili prodala kao gorivo (ponekad u obliku drvenog uglja ili građe), dok se očišćeno zemljište može koristiti kao pašnjak za stoku i plantaže. Uklanjanje drveća bez dovoljno pošumljavanja rezultiralo je oštećenjem staništa, gubitkom biološke raznolikosti i suvoćom predela. Deforestacija štetno utiče na biosekvestraciju atmosferskog ugljen-dioksida. Krčenje šuma se takođe koristi u ratu da liši neprijatelja vitalnih resursa i zaklona za njegove snage. Savremeni primeri toga su upotrebe agenta orindž od strane britanske vojske u Maleziji za vreme malezijskog ustanka i vojske Sjedinjenih Država u Vijetnamu tokom rata u Vijetnamu. Od 2005. godine, neto stope krčenja šuma prestale su da se povećavaju u zemljama sa BDP-om po glavi stanovnika od najmanje 4.600 USD.[5][6] Deforestirana područja obično imaju značajnu štetnu eroziju tla i često se pretvaraju u pustoš.
Nepoštovanje pripisane vrednosti, neadekvatno upravljanje šumama i nedostatni zakoni o životnoj sredini su neki od faktora koji dovode do krčenja šuma velikih razmera. U mnogim zemljama krčenje šuma - usled prirodnih činilaca i ljudskih aktivnosti - je trajno pitanje.[7] Krčenje šuma uzrokuje istrebljenje mnogih vrsta, promene klimatskih uslova, dovodi do dezertifikacije i do raseljavanja stanovništva, kao što je to zapaženo na bazi stanja u sadašnjosti i u prošlosti putem fosilnih zapisa.[8] Više od polovine svih biljnih i kopnenih životinjskih vrsta na svetu živi u tropskim šumama.[9]
Između 2000 i 2012, širom sveta je sasečeno 2,3×106 km2 (890.000 sq mi) šume.[10] Kao rezultat krčenja šuma, ostalo je samo 6,2 miliona km² od prvobitnih 16 miliona km² tropske prašume koja je prethodno prekrivala Zemlju.[10] Područje veličine fudbalskog igrališta svakog se minute uklanja iz Amazonske prašume, sa 55 miliona hektara prašuma očišćenih za poljoprivrednu u celini.[11]
U 2018. godini izgubljeno je više od 3,6 miliona hektara netaknutih tropskih šuma.[12]
Prema sekretarijatu Okvirne konvencije Ujedinjenih nacija o klimatskim promenama (), glavni neposredni uzrok krčenja šuma je poljoprivreda. Potrošačka poljoprivreda odgovorna je za 48% krčenja šuma; komercijalna poljoprivreda je odgovorna za 32%; seča je odgovorna za 14%, i uklanjanje drvnog goriva sačinjava do 5%.[13]
Stručnjaci se ne slažu oko toga da li je industrijska seča važan doprinosi globalnom krčenju šuma.[14][15] Neki tvrde da je veća verovatnoća da siromašni ljudi krče šumu jer nemaju alternative, drugi da siromašni nemaju mogućnost plaćanja materijala i rada koji su potrebni za čišćenje šume.[14] Jedno istraživanje je ustanovilo da je porast stanovništva zbog visoke stope plodnosti bio glavni pokretač tropske deforestacije u samo 8% slučajeva.[16]
Ostali uzroci sadašnje deforestacije mogu uključivati korupciju državnih institucija,[17] nepravičnu raspodelu bogatstva i moći,[18] rast stanovništva,[19] prenaseljenost,[20][21] i urbanizaciju.[22] Globalizacija se često posmatra kao drugi osnovni uzrok krčenja šuma,[23][24] iako postoje slučajevi u kojima uticaji globalizacije (novi protoci rada, kapitala, dobara i ideja) podstiču lokalizovanu obnovu šuma.[25]
Drugi uzrok krčenja šuma su klimatske promene. 23% gubitaka od šumskog pokrivača proizilazi iz požara, a klimatske promene povećavaju njihovu učestalost i snagu.[26] Rastuće temperature izazivaju velike požare, naročito u borovskim šumama. Jedan mogući efekat je promena sastava šume.[27]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
