Leska
From Wikipedia, the free encyclopedia
Leska () jest rod listopadnog drveća i velikog žbunja koje raste na severnoj hemisferi, u područjima sа umerenom klimom. Ovaj rod obično se svrstava u porodicu breza,[2][3][4][5] iako neki botaničari izdvajaju leske (zajedno sa grabovima i povezanim vrstama) u posebnu porodicu, .[6][7] Plod leske zove se lešnik.
| Leska | |
|---|---|
 | |
| Obična leska () | |
Naučna klasifikacija  | |
| Carstvo: | Plantae |
| Kladus: | Tracheophytes |
| Kladus: | Angiospermae |
| Kladus: | Eudicotidae |
| Kladus: | Rosids |
| Red: | Fagales |
| Porodica: | Betulaceae |
| Potporodica: | Coryloideae |
| Rod: | Corylus L. |
| Sinonimi[1] | |
|
| |
Leske imaju jednostavne, zaobljene listove sa dvostruko nazubljenim rubovima. Cvetovi se razvijaju u vrlo ranoj fazi proleća, pre lišća, i jednodomni su, sa jednopolnim resama; muške rese su bledožute i duge 5–12 cm, a ženske su vrlo male i većim delom skrivene u pupoljcima; vidljivi su samo svetlocrveni delovi tučka dužine 1–3 mm. Plodovi su orasi dužine 1–2,5 cm i prečnika 1–2 cm, oko kojih je ljuska (involukrum), koja delomično ili potpuno zatvara orah.[4]
Oblik i struktura ljuske, kao i tip rasta (da li je stablo ili žbun s izdancima) važni su u identifikaciji vrsta leske.[4]
Polen vrsta leske, koji je često uzrok alergija krajem zime ili početkom proleća, može se identifikovati pod uvećanjem (600 puta) po karakterističnim egzosporijima, koji imaju tri primetne pore.[8]
Vrste
ima 14–18 vrsta. Opis vrsta u istočnoj Aziji sporan je; i Flora Kine razlikuju se po tome koji su taksoni prihvaćeni; u okviru ove regije, samo one vrste koje prihvataju oba ova izvora navedene su na spisku ispod.[4][9][10] Vrste su grupisane na sledeći način:
- Orah okružen mekim, lisnatim involukrumom, više stabljika, izdanci žbunja visine do 12 m
- Involukrum kratak, otprilike iste dužine kao orah
- Involukrum dug, dvostruko duži od oraha ili više, formira „kljun」
- [19][20][21] – kolhidska leska (Kavkaz)
- [22][23][24] – kljunasta leska (Severna Amerika)
- – carigradska leska (jugoistočna Evropa i jugozapadna Azija)
- – azijska kljunasta leska (severoistočna Azija i Japan; sinonim: )
- Orah okružen krutim, bodljikavim involukrumom, jedna stabljika visine 20–35 m
- Involukrum umereno bodljikav i sa žlezdastim dlakama
- – kineska leska (zapadna Kina)
- – turska leska (jugoistočna Evropa i Mala Azija)
- – Fargesova leska (zapadna Kina)
- – Žakmontova leska (Himalaji)
- – Vangova leska (jugozapadna Kina)
- Involukrum sa gustim bodljama, nalik na omotač ploda kestena
- – himalajska leska (Himalaji, Tibet i jugozapadna Kina; sinonim: ).
- Involukrum umereno bodljikav i sa žlezdastim dlakama
Postoji nekoliko hibrida; ukrštanje se može desiti između vrsta u različitim odjeljcima ovog roda, npr. (). Najstarija potvrđena vrsta leske jeste , pronađena kao fosil u stenama iz doba ipresijana u okrugu Feri (Vašington).[25]
Upotrebe
Orasi svih leski su jestivi. Obična leska se najviše uzgaja od svih vrsta zbog svojih plodova. Beru se i plodovi drugih vrsta, ali nijedna nije od komercijalnog značaja osim carigradske leske.[5]
Više kultivara ove dve vrste leske se uzgajaju kao ukrasne biljke u vrtovima, uključujući forme s iskrivljenim stabljikama ( „Kontorta」, poznata kao „štap Harija Laudera」 zbog svog kvrgavog izgleda), „tužnim」 granama ( „Pendula」) i purpurnim lišćem ( „Purpurea」).
Leska je tradicionalni materijal korišten za pleteno pruće, ograde od takvog pruća, košare i ramove pletenih čamaca. Stablo se može okresivati, a regenerirajući izdanci omogućuju njihovu žetvu svakih nekoliko godina.
Larve raznih vrsta iz reda leptira () koriste lesku za ishranu.
Galerija
Izgled (Fargesova leska)
Muške rese (obična leska)
Ženski cvet (obična leska)
Lišće i plodovi sa bodljikavom ljuskom (turska leska)
Reference
Literatura
Spoljašnje veze
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.