Thëngjilli sipas Gjonit është një nga të katër Thëngjijtë kanonikë që janë në Besëlidhjen e Re të Biblës së krishterë.
Autori i Ungjillit megjithëse e lë vetveten paksa në anonim, megjithatë, dy herë do të na sigurojë se ai vetë i pa me sy gjërat që parashtron (1,14; 19,35). Shpesh e thekson se është: >...nxënësi të cilin Jezusi e donte veçanërisht< (13,23; 19,26.27.35; 21,7.20.20). Kjo na bën të mendojmë se është Gjoni, njëri prej të Dymbëdhjetëve, biri i Zebedeut dhe i Salomes, vëllai i Jakobit. Edhe Tradicioni i Kishës që në fillim ia ka mbështetur atij autorësinë.
Edhe Ungjilli i katërt u shkrua në greqisht. U shkrua për të krishterët e Azisë së Vogël. Shumica e specialistëve është e mendimit se u shkrua në Efes v.95-100.
Gjuha e stili janë të veçantë e, bashkë me tri Letrat e Gjonit dhe Zbulesën, bën pjesë të veçantë në Besëlidhjen e Re.
Me hyrjen e përmendur: >Në fillim ishte Fjala...< që është si një 'praeludium' apo ouverture, në pak fjalë na e paraqet krejt përmbatjen e librit: Jezusi është Hyji që hyn në botë e në histori për të shëlbuar njerëzimin. Mbetemi të mrekulluar para Jezusit, Fjalës-Logos-it, vetja e të cilit tejkalon çdo person në historinë e njerëzimit. Biri i Hyjit - Hyj i amshueshëm, i bërë njëri, Krijues i gjithësisë, njerëzve u jep një jetë të re që vjen prej Hyjit.
Në vend të dytë Gjoni na parashtron konfliktin e njerëzve me Hyjin, Gjoni-Pagëzuesi, nuk është Mesia! Mesia, i Shuguruari, Krishti - është vetëm Jezuesi.
Shtjellon, pastaj se Jezuesi është më tepër se Moisiu. Besëlidhja e vjetër duhet t'ia lëshojë vendin Besëlidhjes së re, sepse Jezuesi nuk është vetëm një >I Dërguar< i Hyjit sado i madh e i veçantë, por është Biri i Hyjit, Hyj edhe ai vetë, i bërë njëri me anë të misterit të Mishërimit. Me anë të tij, Hyji vjen në mesin e njerëzve dhe hap e vendos rendin e mbinatyrshëm të hirit shenjtërues të humbur me anë të mëkatit të prindërve të parë.
Simbolika te Gjoni është shumë e theksuar. Ajo bazohet në librat biblikë të mëparshëm. Këndej Jezusi është: Dhëndër (3,29), Bari (10,11-14), Hardhi (15,1), Bukë (6,35), Dritë, Udhë, Jetë, Derë, Qengj, Tempull etj.
- Plani:
Hyrja (1,1-18) I. Pashkët e para (1,19-3,21) 1. Java e parë (1,19-2,12) 2. Festa e Pashkëve (2,13-25) 3. Shpallja e misterit të Shpirtit (3,1-21) II. Udhëtimi në Samari e në Galile (3,22-4,54) III. Festa e dytë në Jeruzalem (5,1-47) IV. Festa e Pashkëve - Buka e jetës (6,1-71) V. Festa e Tëbanave (7,1-10,21) VI. Festa e Kushtimit të Tempullit (10,22-11,54) VII. Pashkët e fundit - Lavdërimi i Birit të njëriut (11,55-19,42) 1. Para mundimeve (11,55-12,50) 2. Darka e fundit (13,1-17,26) 3. Mundimi e vdekja (18,1-19,42) VIII. Dita e Ringjalljes (20,1-29) Përfundimi (20,30-31) Shtojcat (21,1-25)
Shiko edhe
Lidhjet e jashtme
- Shkrimet - Ungjilli sipas Gjonit Arkivuar 22 janar 2020 tek Wayback Machine
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
