Saharaja Përendimore (arabisht: الصحراء الغربية; spanjisht: Sahara Occidental; Gjuha berbe: Taneẓroft Tutrimt ) është një territor i pretenduar në rajonin e Magrebit të Afrikës Veriore dhe Perëndimore, i kontrolluar pjesërisht nga Republika Demokratike Arabe Sahraui e vetëshpallur dhe pjesërisht e pushtuar nga Maroku fqinj. Popullsia vlerësohet në pak më shumë se 500,000, nga të cilat gati 40% jetojnë në Laayoune, qyteti më i madh në Sahara Perëndimore.
.svg)
E okupuar nga Spanja deri në fund të shekullit të 20-të, Sahara Perëndimore ka qenë në listën e territoreve jo-qeverisëse të Kombeve të Bashkuara që nga viti 1963 pas një kërkese marokene.[1] Është territori më i populluar në atë listë, dhe deri tani më i madhi në zonë. Në vitin 1965, Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara miratoi rezolutën e parë për Saharën Perëndimore, duke i kërkuar Spanjës që të shkolonizojë territorin.[2] Një vit më vonë, Asambleja e Përgjithshme u miratua një rezolutë e re duke kërkuar që të mbahej një referendum nga Spanja për vetëvendosje.[3] Në vitin 1975, Spanja hoqi dorë nga kontrolli administrativ i territorit në një administratë të përbashkët nga Maroku (i cili kishte kërkuar zyrtarisht territorin që nga viti 1957)[4] dhe Mauritania.[3] Një luftë shpërtheu midis këtyre vendeve dhe një lëvizje nacionaliste Saharui, Fronti Polisario, i cili shpalli Republikën Demokratike Arabe Sahraui me një qeveri në mërgim në Tindouf, Algjeri. Mauritania tërhoqi pretendimet e saj më 1979 dhe Maroku përfundimisht siguroi kontrollin de-fakto mbi pjesën më të madhe të territorit, përfshirë të gjitha qytetet kryesore dhe burimet natyrore. Kombet e Bashkuara e konsiderojnë Frontin Polisario si përfaqësuesin legjitim të popullit Sahraui, dhe pohon se Sahrauisët kanë një të drejtë për vetëvendosje.[5][6]
Që nga viti 2017, asnjë shtet tjetër anëtar i Kombeve të Bashkuara nuk e ka njohur kurrë zyrtarisht sovranitetin maroken mbi pjesë të Saharasë Perëndimore.[7][8][9] Sidoqoftë, një numër vendesh kanë shprehur mbështetjen e tyre për një njohje të ardhshme të aneksimit maroken të territorit si pjesë autonome e Mbretërisë.
Gjeografia
Sahara Perëndimore është e vendosur në bregdetin veriperëndimor në Afrikën Perëndimore dhe në prag të Afrikës Veriore, në kufi me Oqeanin Atlantik të Veriut në veriperëndim, Marokun në veri-verilindje, Algjerinë në lindje-verilindje dhe Mauritaninë në lindje dhe jug.[10].
Klima
Sahara Perëndimore ka një klimë të nxehtë të shkretëtirës (Klasifikimi i klimës Köppen BWh). Reshjet mesatare vjetore janë nën 50 milimetra. Përgjatë bregdetit të Atlantikut, mesataret e temperaturave të larta dhe të ulëta janë konstante dhe shumë të moderuara gjatë gjithë vitit sepse rrymat e ftohta të oqeanit në det të hapur dukshëm ftohen nga klima, veçanërisht gjatë ditës. Sidoqoftë, vera është e gjatë dhe jashtëzakonisht e nxehtë dhe dimri është i shkurtër dhe shumë i ngrohtë me të vërtetë i nxehtë më tej në brendësi, ku ndikimet detare të ftohjes nuk ndjehen më. Temperaturat mesatare të larta tejkalojnë 40 ° C në verë gjatë një periudhe të zgjatur kohe por mund të arrijnë deri në 50 ° C apo edhe më shumë në vende si Smara, Tichla, Bir Gandus, Bir Anzarane, Aghouinite, Aousserd etj. Temperaturat mesatare të larta tejkalojnë 20 ° C në dimër por temperaturat mesatare të ulëta mund të bien në 7 ° C në disa vende. Qielli është zakonisht i qartë dhe i ndritshëm gjatë gjithë vitit dhe moti me diell është normë.
Referime
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
