Maedët

Maedët (gjithashtu Maidans, Maedans, ose Medi) ishte një fis iliro - trak ^[1] dhe që konsiderohen pasardhës të Maedit i cili në pikëpamje gjenealogjike ishte i biri i Ilirit. Në kohët historike, maedët banuan zonën midis Paionisë dhe Thrakisë, në skajet jugperëndimore të Thrakisë, përgjatë rrjedhës së mesme të Strymonit, midis Grykës së Kresnës dhe Qafës së Rupelit (Bullgaria e sotme jugperëndimore). ^[2] Straboni thotë se Maedët kufizoheshin në lindje me Thunatët e Dardanisë dhe se Vardari (Axius) rridhte nëpër territorin e tyre.

Maedët janë të dukshëm në këtë hartë rajonale (si "Maidoi").

Historia

Kryeqyteti i tyre ishte Iamphorynna, ^[3] e cila shtrihej diku në cepin jugperëndimor të asaj që sot është Bullgaria. Disa arkeologë e parashtrojnë atë në zonën midis qyteteve Petrich dhe Sandanski, por vendndodhja e tij e saktë mbetet e panjohur. ^[4]

Ata ishin një fis i pavarur gjatë pjesës më të madhe të historisë së tyre, dhe mbreti thrakas Sitalkes njohu pavarësinë e tyre, së bashku me disa fise të tjera luftarake "kufitare" si Dardanët, Agrianët dhe Paionët, tokat e të cilëve formonin një zonë tampon midis fuqive të Odrisëve në lindje dhe fiseve ilire në perëndim, ndërsa Maqedonia ndodhej në jug të Paionisë.

Sipas Plutarkut, ^[5] Maedët u rebeluan kundër sundimtarëve të tyre maqedonas kur mbreti Filipi II i Maqedonisë po rrethonte Bizantin në vitin 340 para Krishtit. Si 16-vjeçar Aleksandri i Madh, i cili ishte lënë si regjent nga babai i tij, udhëhoqi një ushtri kundër Maedëve ku edhe themeloi qytetin e tij të parë Aleksandroplis. ^[6]

Historiani dhe biografi i lashtë Plutarku e përshkruan Spartakun si "një trak me origjinë nomade", në një referencë të mundshme për Maedët. ^[7] Plutarku thotë gjithashtu se gruaja e Spartakut, një profeteshë e të njëjtit fis, ishte skllavëruar së bashku me të.

Në vitet 89–84 para Krishtit (gjatë Luftës së Parë Mitridatike), Maedët pushtuan Maqedoninë, plaçkitën Dodonën, dhe shkarkoi Delphin si aleatë i Mithridates. Thuhet se ata e bënë zakon të bastisnin Maqedoninë kur një mbret i Maqedonisë ishte larguar në një fushatë. ^[8] Sulla pas kësaj shkatërroi ^[9] tokën e Maedëve. Aristoteli regjistroi se bolinthos ishte fjala Maedane për një specie aurochses ose bizoni evropian i egër që jetonin në rajon e populluar nga maedët.

Një numër pjestarëve të fisit të Maedëve emigruan në Azinë e Vogël dhe u quajtën MaedoBythini .

Shih edhe

• Iliri
• Iliria
• Iliriku
• Ilirologjia
• Mitologjia ilire
• Mbretëria e Ilirisë
• Lista e fiseve antike ilire

Referime

1. The Cambridge Ancient History, Volume 3, Part 2 by Iorwerth Eiddon Stephen Edwards, 1982. p. 278, with n. 33.
2. The Cambridge Ancient History: pt. 1. The prehistory of the Balkans; and the Middle East and the Aegean world, tenth to eighth centuries B.C., Cambridge University Press, 1982, p. 601.
3. Livy: History of Rome, VII, Books 26-27 (Loeb Classical Library No. 367) by Livy and Frank Gardner Moore, 1943, page 96: "...waste the country and to besiege the city of Iamphorynna, the capital and citadel of Maedica..."
4. М. Манов. Ямфорина или Форуна? Опит за проблематизация и локализация. – Археология, 2004, кн.1-2, 107-112.
5. "Plutarch • Life of Alexander (Part 1 of 7)". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
6. "Alexandrupolis - Livius". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
7. Nic Fields (2009). Spartacus and the Slave War 73-71 BC: A Gladiator Rebels Against Rome. Osprey Publishing. fq. 28. ISBN 978-1-84603-353-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
8. Titus Livius, "...into Macedonia and thence into Thrace and against the Maedi [...] that tribe had been in the habit of making raids into Macedonia, whenever it knew that the king was engaged in a foreign war and the kingdom unprotected."
9. Plutarch, Sulla, "Upon these assurances Sulla sent him away, and then himself invaded the country of the Maedi and after ravaging the most of it..."