Lidhja e Komunistëve të Kroacisë

Lidhja e Komunistëve të Kroacisë (Kroatisht: Savez komunista Hrvatske, SKH ) ishte dega kroate e Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë (LKJ). Ajo erdhi në pushtet në vitin 1945. Deri në vitin 1952, ajo njihej si Partia Komuniste e Kroacisë ( Komunistička partija Hrvatske, KPH ). Në fillim të viteve 1990, ajo iu nënshtrua disa riemërtimeve dhe humbi fuqinë.

 

Lidhja e Komunistëve të Kroacisë Savez komunista Hrvatske
Udhëheqësi	Presidenti i Lidhjes së Komunistëve të Kroacisë
Themeluar	1 Gusht 1937
Tretur	3 Nëntor 1990
Paraprirë nga	Komiteti Provincial KPJ i Kroacisë dhe Sllavonisë
Pasuar nga	Partia Socialdemokrate
Selia	Zagreb, RS e Kroacisë, Jugosllavia
Ideologjia	Komunizmi Marksizëm-Leninizmi Titoizmi
Krahu politik	I majtë deri në të majtën ekstreme
Party flag
Dega kroate e Lidhjes së Komunistëve të Jugosllavisë

Historia

Mbretëria e Jugosllavisë

Partia u themelua zyrtarisht në vitin 1937 me Pavle Gregoriqin si sekretar të parë të përgjithshëm. Arsyet që KPJ të kishte degën e saj posaçërisht kroate ishin pjesërisht ideologjike, pjesërisht praktike. Kroacia, ashtu si Sllovenia, e cila do të kishte Partinë e saj Komuniste në të njëjtën kohë, ishte pjesa më e industrializuar e vendit, me përqindjen më të madhe të klasës punëtore në popullatë, dhe, për rrjedhojë, më shumë gjasa për të përqafuar komunizmin sesa Serbia rurale.

Monument në Anindol, i ndërtuar në vendin e themelimit të Partisë Komuniste të Kroacisë në vitin 1937.

KPH, ashtu si KPJ, ishte e jashtëligjshme dhe, për rrjedhojë, mbeti e margjinalizuar, veçanërisht pas Marrëveshjes Cvetkoviq–Maçek të vitit 1939 dhe krijimit të banovinës së Kroacisë në kuadër të Mbretërisë së Jugosllavisë.

RSF e Jugosllavisë

Flamuri i Kroacisë brenda Jugosllavisë

Në vitin 1945 Jugosllavia me të vërtetë u federalizua me Kroacinë që u bë republikë, por autonomia e saj vetëm në emër kishte pak rëndësi me KPJ-në që ishte shumë e qëndërzuar dhe KPH – e riemërtuar në SKH në 1952 – duke qenë pjesë përbërëse e saj.

Ndërtesa e Kockicës ("kubi i vogël"). Ish selia e Lidhjes së Komunistëve të Kroacisë në Zagreb .

Gjërat filluan të ndryshojnë në fund të viteve 1960 me Titon që lejoi politika reformiste të mishëruara nga gjenerata e re e udhëheqësve komunistë. Ky brez përfshinte udhëheqësit e SKH-së, Savka Dabçeviç-Kuçar dhe Miko Tripalo, të cilët do të fillonin lëvizjen e quajtur Pranvera Kroate, duke bërë thirrje për më shumë autonomi të Kroacisë brenda Jugosllavisë. Ata bënë thirrje kundër qëndërzimit, nga i cili përfitonin jashtë përmasave pjesët lindore të Jugosllavisë, veçanërisht RS Serbia dhe RS Maqedonia .

Lëvizja, megjithatë, krijoi shumë tensione etnike dhe kundërshtim në rritje nga anëtarët më konservatorë të Partisë. Në dhjetor 1971, në konferencën e LKJ-së në Karađorđevo, Tito u distancua publikisht nga Pranvera Kroate, duke çuar në fundin e lëvizjes. Duke përdorur nacionalizmin e pretenduar kroat si pretekst, SKH u spastrua më pas nga shumica e elementëve të saj liberalë dhe reformistë .

Si rezultat, SKH në vitet 1970 u bë një nga seksionet më konservatore të LKJ-së dhe mbeti e interesuar në ruajtjen e status quo-së ideologjike dhe politike edhe kur degët e tjera të LKJ-së filluan të eksplorojnë ide të reja.

Për shkak të kësaj, SKH në fund të viteve 1980 ishte e ngadaltë në reagim kur Lidhja e Komunistëve të Serbisë nën Sllobodan Millosheviqin synonte të ripohonte interesin e brendshëm serb. SKH filloi të dënojë hapur Millosheviçin vetëm në vitin 1989 pas demonstratave nacionaliste serbe në zonat që më vonë do të bëheshin Republika e Krajinës Serbe .

Vlerësohet se në vitet 1980, gjatë zenitit të saj, SKH kishte rreth 300-400,000 anëtarë. Sondazhet e mëvonshme treguan se shumica e anëtarëve u larguan nga partia në vitin 1990, me vetëm pakicën që mbeti aktive në politikë. Prej tyre, shumica iu bashkuan HDZ- së.

Partia e Ndryshimeve Demokratike

Me një perspektivë gjithnjë e më të dukshme që SKH të detyrohet të lejojë një formë të demokracisë shumëpartiake dhe që fuqia e saj të testohet në zgjedhje të lira, partia ndryshoi politikën dhe miratoi shpejt një platformë të re reformiste dhe nxiti ndryshimet kushtetuese që lejuan zgjedhjet e para të lira në 1990 .

Në janar të vitit 1990, delegacioni i Partisë Kroate i kryesuar nga Ivica Raçan u largua nga Kongresi i 14-të i SKJ-së, disa orë pasi delegacioni i Partisë Sllovene e bëri këtë për shkak të një grindjeje me delegacionin e Partisë Serbe.

Çështjet etno-nacionaliste

Një arsye tjetër pse Partia humbi mbështetjen në Kroaci ishte sepse ajo akuzohej se ishte e dominuar nga pakica serbe. Ndikimi serb ishte vërtet jo i përpjesshëm ndonjëherë. Në vitin 1989, 30% e anëtarëve të Lidhjes Kroate të Komunistëve ishin serbë, ndërsa përqindja e tyre e përgjithshme në republikë ishte më pak se 13%.

Serbët kryesimin e partisë e mbajtën dy herë, njëri deri në vitin 1942 me Rade Konçarin, tjetri nga viti 1986 deri në vitin 1989 nga Stanko Stojçeviq.

Drejtuesit e partisë

1. Andrija Hebrang (1942 – tetor 1944) (1899–1949)
2. Vladimir Bakarić (tetor 1944 – 1969) (1912–1983)
3. Savka Dabçeviq-Kuçar (1969–1971) (1923–2009)
4. Milka Planinc (14 dhjetor 1971 – maj 1982) (1924–2010)
5. Jure Bilić (maj 1982 – 1 korrik 1983) (1922–2006)
6. Josip Vrhovec (1 korrik 1983 – 15 maj 1984) (1926–2006)
7. Mika Špiljak (15 maj 1984 – maj 1986) (1916–2007)
8. Stanko Stojçeviq (maj 1986 – dhjetor 1989) (1929-2009)
9. Ivica Raçan (13 dhjetor 1989 – 1990) (1944–2007)

Kongreset

Kongresi i Lidhjes së Komunistëve të Kroacisë

Kongresi	Data e fillimit	Data e përfundimit	Kohëzgjatja	Vendndodhja
1	1 gusht	2 gusht 1937	2 dite	Samobor
2	21 nëntor	25 nëntor 1948	5 dite	Zagrebi
3	26 maj	28 maj 1954	3 ditë	Zagrebi
4	7 prill	10 prill 1959	4 ditë	Zagrebi
5	26 prill	29 prill 1965	4 ditë	Zagrebi
6-të	5 dhjetor	7 dhjetor 1968	3 ditë	Zagrebi
7	7 prill	9 prill 1974	3 ditë	Zagrebi
8	24 prill	26 prill 1978	3 ditë	Zagrebi
9-të	13 maj	16 maj 1982	4 ditë	Zagrebi
10	16 maj	18 maj 1982	3 ditë	Zagrebi
11	11 dhjetor	13 dhjetor 1986	3 ditë	Zagrebi
12	3 nëntor		1 dite	Zagrebi