Klina
vendbanim/komune/qyteze From Wikipedia, the free encyclopedia
Klina (serbisht: Клина Klina}} është një qytezë dhe komunë që ndodhet në Rajonin e Pejës në veriperëndim të Kosovës. Sipas regjistrimit të popullsisë të vitit 2011, qyteti i Klinës ka 5,542 banorë, ndërsa komuna ka 38,496 banorë. Ndodhet në pikën e bashkimit të lumit Klina në Drinin e Bardhë. Simboli i Klinës janë Ujëvarat e Mirushës.
Klina
| |
|---|---|
 | |
 Stema | |
 Vendndodhja e komunës së Klinës në Kosovë | |
| Koordinatat: 42°35′02″N 21°34′30″E | |
| Shteti |  Kosova |
| Rajoni | Peja |
| Sipërfaqja | |
| • Komunal | 309 km2 (119 sq mi) |
| Popullsia (2011) | |
| • Urban | 5.542 |
| • Komunal | 38.496 |
| • Dendësia (Komunal) | 120/km2 (320/sq mi) |
| Zona kohore | UTC+1 (CET) |
| • Verës (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Kodi postar | 32000 |
| Prefiksi | +383 039 |
| Targa e automjeteve | 03 |
| Faqja zyrtare | kline |
Historia
Në shek. e parë të erës së re territori i Klinës si dhe i gjithë Dardanisë gjendej nën sundimin e Perandorisë Romake në ç'kohë në afërsi të Klinës përmendet Dersniku si qendër municipale e farefisit Dardan. Pas rënies së Perandorisë Romake, Dardania, pra edhe Klina me rrethinë, u vërshua nga sllavët, dyndje e cila në gadishullin Ballkanik mori fund në shek. VIII. Pas ndarjes së Perandorisë Romake, Klina me rrethinë ra nën sundimin Bizantino-Grek. Pas krishterizmit bizantin, ai sllav ndikoi që këto anë me vendbanimet mesjetare dhe me kishat parasllave të përvetësohen nga sllavët. Në shekullin e parë të erës sonë, gjatë sundimit romak, si qendër municipale e fisit dardan përmendet edhe Dersniku, ndërsa gjatë sundimit bizantin hasim në gjurmët e kishës së Paskalicës me kambanore në fshatin Videjë. Profirogoniti në traktin e tij të njohur "Shënime për popujt" shkruan në vitin 948-952, se ndër qytetet e banuara dendur është edhe Dersniku - "Desstinik". Vendbanim i hershëm është edhe Dollci i sotëm, i cili ishte i shënuar me emrin Zalug në hartën e Manastirit të Hilandarit në vitin 1200 nga Solovjevi. Pas rënies nën turqit, jeta e shqiptarëve ishte e vështirë. Ç'prej atëherë Klinën e karakterizon edhe larmia fetare. Popullësia e këtyre trevave merrej kryesisht me bujqësi e cila ishte mjaft e zhvilluar.
Klina identifikohet si vendbanim i hershëm Ilir, me emër Chinna, të cilën e hasim te Ptolomeu që në vitet 87-150 (në hartën e Ptolomeut). Ky lokalitet i lashtë ilir shtrihej në bregun e majtë të rrjedhës së epërme të Drinit të Bardhë, që i përgjigjet realitetit të sotëm gjeografik. Kjo datë si dhe Ujvara e Mirushës u bënë edhe simbol i emblemës së qytetit të Klinës. Chinna në kuptimin Cin shpjegohet si kin në mes të Drinit të Bardhë dhe lumit Klina. Banorët e këtyre viseve nuk pushuan se luftuari për liri deri në ditët e sotme.
Gjeografia
Komuna e Klines shtrihet rreth koordinantav gjeografike: 42°37 18 V dhe 20°34 40 L.
- Lumi i Klinës
Lumi i Klinës është një lumë që kalon përmes qytetit të Klinës dhe rajonit përreth në Kosovë, duke luajtur një rol të rëndësishëm për ekosistemin dhe komunitetin lokal. Ky lumë furnizon zonat përreth me ujë dhe ndikon në zhvillimin e bujqësisë dhe gjelbërimit në rajon. Përgjatë brigjeve të tij, lumi krijon hapësira natyrore të përshtatshme për shëtitje dhe relaksim, duke tërhequr banorët dhe vizitorët për aktivitete në natyrë. Lumi i Klinës është pjesë e trashëgimisë natyrore të qytetit, duke ofruar një mjedis të qetë dhe të pasur me gjelbërim që kontribuon në bukurinë natyrore të rajonit.
Objekte komunale, kulturore dhe turistike
Ndër objektet turistike dhe kulturore më të vizituara në Konunën e Klinë janë:
- Komuna e Klinës
Komuna e Klinës, përfshin qytetin e Klinës dhe disa fshatra përreth. Selia e komunës ndodhet në qytetin e Klinës, ku funksionojnë objektet kryesore administrative dhe ofrohen shërbime publike për qytetarët. Ndërtesa e komunës është e organizuar për të përmbushur kërkesat e banorëve, duke u fokusuar në ofrimin e shërbimeve administrative, regjistrimit civil, menaxhimin e projekteve infrastrukturore, dhe përkujdesjen ndaj nevojave të komunitetit lokal. Përmes këtyre shërbimeve, Komuna e Klinës përpiqet të përmirësojë jetesën e përditshme të banorëve të saj.[1]
- Shkolla teknike "Fehmi Agani"
![Thumb](#/media/Skeda:Shkolla_Teknike_"Fehmi_Agani".jpg)
Shkolla Teknike "Fehmi Agani" është një institucion arsimor në Klinë, Kosovë, që ofron programe profesionale në disa fusha teknike. Shkolla përgatit nxënësit në drejtimet e teknologjisë së informacionit, inxhinierisë, ndërtimtarisë dhe elektricitetit, duke kombinuar teorinë me praktika të thjeshta në laboratorë të pajisur për nevojat bazike të mësimdhënies. Ndërsa përpiqet të mbajë hapin me teknologjitë moderne, shkolla ofron një mjedis që u mundëson nxënësve të zhvillojnë aftësitë e tyre bazë për t'u përgatitur për tregun e punës në nivel lokal dhe për avancimin në karrierë teknike.[2]
- Palestra e Sporteve "Adem Jashari"
![Thumb](#/media/Skeda:Pamje_nga_palestra_"Adem_Jashari"_ne_Kline.jpg)
Palestra e Sporteve "Adem Jashari" është një objekt sportiv në Klinë, Kosovë, i cili shërben për aktivitete të ndryshme sportive dhe kulturore. E ndërtuar për të mbështetur zhvillimin e sporteve si basketbolli, hendbolli dhe volejbolli, palestra ofron një hapësirë të përshtatshme për stërvitje dhe gara lokale. Me kapacitet të mjaftuar për spektatorët, palestra është vendtakim për komunitetin sportiv të zonës, duke ndihmuar në promovimin e sportit dhe aktivitetit fizik për të rinjtë e Klinës.[3]
- Gjimnazi "Luigj Gurakuqi"
Gjimnazi "Luigj Gurakuqi" në Klinë, Kosovë, është një institucion arsimor i mesëm që ofron programe të arsimit të përgjithshëm për nxënësit e zonës. I fokusuar në përgatitjen akademike të nxënësve për studime të mëtejshme universitare, gjimnazi ofron mësim në lëndë të ndryshme, përfshirë shkencat natyrore, shkencat shoqërore dhe gjuhët e huaja. Me staf të kualifikuar dhe një traditë të gjatë në arsim, Gjimnazi "Luigj Gurakuqi" synon të zhvillojë tek nxënësit aftësi kritike dhe njohuri të gjera, duke i përgatitur ata për sfidat akademike dhe profesionale të së ardhmes.[4]
- Qendra Kryesore e Mjekësisë Familjare "Nëna Terezë"
Qendra Kryesore e Mjekësisë Familjare "Nëna Terezë" në Klinë, Kosovë, është institucioni kryesor shëndetësor që ofron kujdes parësor për banorët e komunës. Qendra ofron shërbime të ndryshme mjekësore, duke përfshirë kontrollin dhe trajtimin e sëmundjeve të zakonshme, vaksinimet, kujdesin për nënat dhe fëmijët, si dhe këshillimin për shëndetin mendor. Me një staf të përkushtuar dhe pajisje themelore për kujdesin mjekësor, kjo qendër është një burim i rëndësishëm për komunitetin, duke u ofruar banorëve qasje të lehtë dhe të shpejtë ndaj shërbimeve të domosdoshme shëndetësore.[5]
- Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët "Ismet Rraci"
![Thumb](#/media/Skeda:Shkolla_fillore_dhe_e_mesme_e_ulet_"Ismet_Rraci"_ne_Kline.jpg)
Shkolla Fillore dhe e Mesme e Ulët "Ismet Rraci" në Klinë, Kosovë, është një institucion arsimor që ofron edukim bazë për nxënësit nga klasa e parë deri në klasën e nëntë. Shkolla synon të zhvillojë aftësitë themelore të nxënësve në lëndë kryesore si gjuhët, matematika, shkencat natyrore dhe shoqërore, për t'i përgatitur ata për arsimin e mëtejshëm. Me një ambient mbështetës dhe staf të dedikuar, "Ismet Rraci" është një qendër e rëndësishme për zhvillimin edukativ dhe social të fëmijëve në komunitetin e Klinës.[6]
- Pazari i Ri i Klinës
Pazari i Ri i Klinës është një treg i hapur në qytetin e Klinës, Kosovë, i cili shërben si qendër tregtare për banorët e zonës dhe fshatrave përreth. Tregu është vendi ku fermerët lokalë dhe tregtarët shesin produkte të freskëta bujqësore, përfshirë fruta, perime, produkte të qumështit, mish dhe artikuj të tjerë ushqimorë. Përveç artikujve ushqimorë, në pazar ofrohen edhe veshje, pajisje shtëpiake dhe produkte artizanale. Pazari i Ri është një pikë e rëndësishme sociale dhe ekonomike në Klinë, duke sjellë së bashku komunitetin dhe duke mbështetur ekonominë lokale.
- Parku "Ilir R. Mërturi" në Klinë
Parku "Ilir R. Mërturi" në Klinë, Kosovë, është një hapësirë publike e dedikuar për relaksim, rekreacion dhe aktivitete në natyrë për banorët dhe vizitorët e qytetit. I emëruar në nder të figurës së njohur lokale, parku ofron zona të gjelbëruara, shtigje për shëtitje, vende për pushim dhe hapësira të veçanta për lojërat e fëmijëve. Me peizazhe të kuruara dhe një ambient të qetë, Parku "Ilir R. Mërturi" është një pikë takimi e rëndësishme për komunitetin, duke ofruar një mjedis të shëndetshëm për aktivitete familjare dhe shoqërore.[7]
- Busti i Muje Krasniqit (1967-1998), Hero i Kombit
Busti i Muje Krasniqit, i njohur si hero i kombit, është një monument në Klinë, Kosovë, që nderon kujtimin e figurës së tij historike dhe patriotike. Muje Krasniqi, i cili ka dhënë një kontribut të çmuar në luftën për liri, është përjetësuar në këtë bust, i cili është vendosur në një hapësirë publike të qytetit. Monumenti i tij është një pikë respekti dhe frymëzimi për banorët e Klinës dhe vizitorët, duke kujtuar sakrificën e tij për të mbrojtur të drejtat dhe lirinë e kombit shqiptar.[8]
- Busti i Heroit të FARK-ut, Kujtim Elezaj (01.06.1977 - 21.05.1998)
Busti i Kujtim Elezajt, hero i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe pjesëtar i Forcave të Armatosura të Republikës së Kosovës (FARK), është një monument në Klinë, Kosovë, që nderon sakrificën dhe përkushtimin e tij për lirinë e vendit. I vendosur në një hapësirë publike, busti shërben si simbol i guximit dhe heroizmit të tij në luftën për çlirimin e Kosovës. Monumenti është një vend përkujtimi dhe respekti, duke frymëzuar të rinjtë dhe duke mbajtur gjallë kujtesën për ata që kanë dhënë jetën për të drejtat dhe lirinë e kombit shqiptar.[9]
- Busti i Nënës Terezë
Busti i Nënës Terezë në Klinë, Kosovë, është një monument që nderon figurën e shenjtëres dhe humanistes shqiptare me famë botërore. E vendosur në një hapësirë publike të qytetit, ky bust përkujton përkushtimin e saj për bamirësi dhe ndihmën ndaj njerëzve në nevojë, duke e bërë atë një simbol të dashurisë dhe përkushtimit ndaj njerëzimit. Monumenti i Nënës Terezë është një pikë reflektimi dhe frymëzimi për komunitetin, duke mbajtur gjallë vlerat e saj të humanizmit dhe dashurisë për të afërmin.[10]
Ekonomia
Demografia
- Shiko : Lista e ardhacakëve - Klinë
| Përbërja etnike | |||||||||
| Viti/Etnia | Shqiptar | % | Serb | % | Romë | % | Total | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1991 regj1 | 43,165 | 83.5 | 5,270 | 10.2 | 1,291 | 2.5 | 51,723 | ||
| janar 19992 | 55,000 | 78.6 | 10,000 | 14.3 | 5,000 | 7.1 | 70,000 | ||
| Tani (2005)3 | 53,000 | 96.5 | 94 | 0.17 | 1,800 | 3.3 | 54,900 | ||
| Burimi:1.Për 1991: Instituti i statistikave federale Beograd (shifrat janë politike dhe të pavleshëme) 2.Për 1999: Kosovo/Kosova As Seen/As Told.OSCE Human Rights Report, 1999, Volume 1, p. 227. bazuar në të dhënat nga autoritete serbe lokale para shpërtimit të luftës 3. Për 2005: Nga dejtoria e Administratorit të përgjithëshëm në Klinë Ref: OSCE .PDF Arkivuar 5 mars 2016 tek Wayback Machine/ HTML | |||||||||
Kultura
Në kohën e masave të dhunshme serbe të viteve 1990-1999, 5 biblioteka në këtë anë kanë qenë mbyllur dhe të gjitha librat bashkë me inventarin janë larguar nga biblioteka kryesore e Klinës, ku librat janë shkatërruar, inventari është shitur dhe punëtorët janë përjashtuar nga puna. Disa kamionë me libra shqip kane qenë dërguar në fabrikën e letrës në Lipjan. Në atë anë, librat kanë qenë zhdukur, derisa librat në bibliotekën kryesore të Klinës kanë qenë dëmtuar shumë. Në këtë komunë, 5 degë, me gjithsej 30. 760 libra, kanë qenë zhdukur, derisa në bibliotekën kryesore janë dëmtuar 2.980 libra. Mediat e huaja shkruajnë edhe për shitjen e tyre në perendim nga pala serbe për perfitime financiare. Egziston një nismë që të zëvendësohen dhe të mblidhen librat në biblotekat përkatëse por nisma ende nuk ka sjellë lëvizje të mëdha.
Festivali Folklorik "I Këndojmë Lirisë" në Klinë – 6, 7 dhe 8 Qershor
Festivali tradicional "I Këndojmë Lirisë" zhvillohet çdo vit në qytetin e Klinës, duke u kthyer në një festë të madhe të kulturës dhe trashëgimisë sonë kombëtare. Ky festival i kushtohet heroit të lavdishëm, Mujë Krasniqi - komandant "Kapuçi", një simbol i rezistencës dhe lirisë së popullit tonë.
Përmes këngëve dhe valleve folklorike, festivalit i jepet jetë historisë, duke pasqyruar krenarinë dhe traditat tona. Grupi të njohura artistike nga mbarë trevat shqiptare performojnë për të nderuar sakrificat dhe për të ruajtur identitetin kombëtar.
"I Këndojmë Lirisë" nuk është vetëm një aktivitet kulturor, por edhe një kujtesë e përhershme për të gjithë ne mbi rëndësinë e lirisë dhe përkushtimin ndaj vlerave kombëtare. Ejani të bashkohemi në këtë festë madhështore dhe të nderojmë trashëgiminë tonë të përbashkët!
Burim i të dhënave
- Dokumente të OSCE-së të gjetura në internet në vitin 2006, për profilet e komunave të Kosovës: mik/2005/02/1188_en.pdf Arkivuar 5 mars 2016 tek Wayback Machine
- Dokumente të Rrjetës Elektronike të Organizatave Mjedisore Kosovare - Sharri.net 2006: klina.pdf
- Dokumente të Postës dhe Telekomit Kosovës të gjetura në internet 2006:KodePostare.pdf
- Dokumente të Misionit të Bibliotekës së Kosovës të gjetura në internet në vitin 2006: Raporti i IFLA-s/FAIFE-së, prill 2000: Anex 3
Lidhje të jashtme
- Komuna Klinë[lidhje e vdekur]
- Association of Kosovo Municipalities - Asociacioni i Komunave të Kosovës
- OSCE Profile of Klinë .pdf Arkivuar 5 mars 2016 tek Wayback Machine
- OSCE Profile of Klinë .html
- Rrjeta Elektronike e Organizatave Mjedisore Kosovare - Klinë - sharri.net
- Organizata Internacionale e emigrimit
- IFLA - International Federation of Library Associations and Institutions Arkivuar 15 tetor 2008 tek Wayback Machine - raport para dhe pas luftës - anglisht
Referime
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
