Formula Një

Ky artikull është rreth Ky artikull ka një udhëzues për edituesit se si të punohen lidhjet. Për këtë udhëzues shih këtu. Për përdorime të tjera, shiko Formula Një (kthjellim).

Formula Një ose Formula 1, (zyr. Formula One World Championship, shk. edhe F1) është klasi më i lartë i serisë së garimit automobilistik i organizuar Fédération Internationale de l'Automobile (FIA) dhe zotëruar nga Formula One Group. FIA Kampionati Botëror i Formula Një ka qënë një nga format parësore të garimit që nga sezoni i parë në 1950. Fjala "formula" në emër i referohet një grup rregullash që të gjithë makinat e pjesëmarrësve duhet t'i zbatojnë.^[1] Një sezon i Formula Një përmban një seri garash, të njohura si Çmimet e mëdha, të cilat zhvillohet në të gjithë botën në cirkuite të ndërtuara ose në rrugë publike.

Formula One World Championship SHBA, 2003

Rezultatet e çdo gare vlerësohen nga një sistem pikësh për të vendosur dy trofe: një për pilotë dhe një për konstruktorë. Pilotët duhet të kenë super licencën, klasa më e lartë e lejes së drejtimit që lëshohet nga FIA.^[2] Garat duhet të zhvillohen në pista të graduara "1" (më parë "A"), gradimi më i lartë i lëshuar nga FIA.^[2] Garat zakonisht zhvillohen në vendndodhje rurale në cirkuite të ndërtuara, por disa gara të tjera zhvillohen edhe në rrugë qyteti.

Për vitin aktual (2016) kalendari i Formula 1 përfshin 21 gara të veçanta të emëruara si Grand Prix (shqip: Çmimi i Madh). Çdo garë mban emrin e shtetit ku mbahet gara (me pak përjashtime) dhe vlerësohet me pikë për pozitën e arritur në garë. pilotit që ka mbledhur më shumë pikë i jepet në fund të sezonit titulli kampion botëror.

Prej vitit 1958, përveç pilotëve marrin pjesë edhe ekipet e konstruktorëve të makinave, të cilat kanë dy pilotë të cilët konkurrojnë për titullin e kampionit botëror të konstruktorëve. Kampionati i pilotëve dhe konstruktorëve të makinave sot numërohet në paralel, gjë që nuk ka qenë e njëjtë në të kaluarën, pasi më parë numëroheshin edhe garat e tjera në seri të garës për titullin e kampionit.

Formula 1 ka njohur 34 kampione bote te saj te cilët janë

Lista e Pilotëve te cilët kanë fituar Formula 1

1) Nino Farina – Italian – Alfa Romeo 1950 _30 pike = 1 kampionat te fituar

2) Juan Manuel Fangio – Argjentinas – Alfa Romeo 1951_31 pike , Mercedez Benz 1954_42 pike , Mercedez Benz 1955_40 pike , Ferrari 1956_30 pike , Masserati 1957_40 pike = 5 kampionate te fituar

3 ) Alberto Ascari – Italian – Ferrari 1952_36 pike , Ferrari 1953_34.5 pike = 2 kampionate te fituar

4 ) Mike Hawthorn – Anglez – Ferrari 1958_42 pike = 1 kampionate te fituar

5) Jack Brabham – Australia – Cooper Climax 1959_31 pike , Cooper Climax 1960_43 pike , Brabham Repco 1966_42 pike = 3 kampionate te fituar

6) Philip Hill – Amerikan – Ferrari 1961_34 pike = 1 kampionate te fituar

7 ) Graham Hill – Anglez – BRM 1962_42 pike , Lotus Ford 1968_48 pike = 2 kampionate te fituar

8 ) Jim Clark – Anglez – Lotus Climax 1963_54 pike , Lotus Climax 1965_54 pike = 2 kampionate te fituar

9) John Surtees – Anglez – Ferrari 1964_40 pike = 1 kampionate te fituar

10 ) Denny Hulme – Zelanda Re – Brabham Repco 1967_51 pike = 1 kampionate te fituar

11 ) Jackie Stewart – Anglez – Matra Ford 1969_63 pike , Tyrrell Ford 1971_62 pike , Tyrrell Ford 1973_71 pike = 3 kampionate te fituar

12 ) Jochen Rindt – Austriak - Lotus Ford 1970_45 pike = 1 kampionate te fituar

13) Emerson Fittipaldi - Brazilian - Lotus Ford 1972_61 pike , Mclaren Ford 1974_55 pike = 2 kampionate te fituar

14) Niki Lauda – Austriak – Ferrari 1975_64.5 pike , Ferrari 1977_72 pike , Mclaren Tag 1984_72 pike = 3 kampionate te fituar

15 ) James Hunt – Anglez – Mclaren Ford 1976_69 pike = 1 kampionate te fituar

16 ) Mario Andreti – Amerikan – Lotus Ford 1978_64 pike = 1 kampionate te fituar

17) Jody Scheckter – Afrika Jugut – Ferrari 1979_51 pike = 1 kampionate te fituar

18) Alan Jones – Australian - Williams Ford 1980_67 pike = 1 kampionate te fituar

19 ) Nelson Pique – Brazilian – Brabham Ford 1981_50 pike , Brabham BMW 1983_59 pike , Williams Honda 1987_73 pike = 3 kampionate te fituar

20 ) Keke Rosberg – Finland – Williams Ford 1982_44 pike = 1 kampionate te fituar

21) Alain Prost- Francez – Mclaren Tag 1985_73 pike , Mclaren Tag 1986_72 pike , Mclaren Honda 1989_76 pike , Williams Renault 1993_99 pike = 4 kampionate te fituar

22) Ayrton Senna – Brazilian - Mclaren Honda 1988_90 pike , Mclaren Honda 1990_78 pike , Mclaren Honda 1991_96 pike = 3 kampionate te fituar

23) Nigel Mansell – Anglez – Williams Renault 1992_108 pike = 1 kampionate te fituar

24) Michael Schumacher – Gjerman – Benetton Ford 1994_92 pike , Benetton Ford 1995_102 pike , Ferrari 2000_108 pike , Ferrari 2001_123 pike , Ferrari 2002_144 pike , Ferrari 2003_93 pike , Ferrari 2004_148 pike = 7 kampionate te fituar

25) Damon Hill – Anglez – Williams Renault 1996_97 pike = 1 kampionate te fituar

26) Jacques Villeneuve – Kanadez – Williams Renault 1997_81 pike = 1 kampionate te fituar

27) Mika Hakkinen - Finlandez – Mclaren Mercedez 1998_100 pike , Mclaren Mercedez 1999_76 pike = 2 kampionate te fituar

28) Fernando Alonso – Spanjoll – Renault 2005_133 pike , Renault 2006_134 pike = 2 kampionate te fituar

29) Kimi Raikkonen – Finlandez – Ferrari 2007_110 pike = 1 kampionate te fituar

30 ) Lewis Hamilton – Anglez – Mclaren Mercedes 2008_98 pike , Mercedes 2014_384 pike , Mercedes 2015_381 pike, Mercedes 2017_363 pikë, Mercedes 2018_408 pikë, Mercedes 2019_413 pikë, Mercedes 2020_347 pikë = 7 kampionate te fituar

31 ) Jenson Button – Anglez – Brawn Mercedes 2009_95 pike = 1 kampionate te fituar

32) Sebastian Vettel – Gjerman – Redbull Renault 2010_256 pike , Redbull Renault 2011_392 pike , Redbull Renault 2012_281 pike , Redbull Renault 2013_397 pike = 4 kampionate te fituar

33) Nico Rosberg - Gjerman - Mercedes 2016_385 pikë = 1 kampionate te fituar

34) Max Verstappen - Holandez - Redbull 2021_395.5 = 1 kampionate te fituar

Pistat e Formula 1

Pistat e Formula 1

Formula 1 Numeron 21 pista aktualisht te cilat shtrihen ne te gjitha kontinentet

1) MELBOURNE GRAND PRIX CIRCUIT

Debutimi i pare -1996

Numri i Xhirove - 58

Gjatësia e pistes 5.303KM

Distanca Gares 307.574KM

Rekordi i Gares 1:24.125 MICHAEL SCHUMACHER ( 2004 )

2 ) BAHRAIN INTERNATIONAL CIRCUIT

debutimi i pare 2004

numri i xhirove 57

gjatësia pistes 5.412KM

distanca gares 308.238KM

rekordi i pistes 1:31.447  PEDRO DE LA ROSA (2005)

3) SHANGHAI INTERNATIONAL CIRCUIT

debutimi i pare 2004

numri i xhirove 56

gjatësia e pistes 5.451KM

gjatësia e gare s 305.066KM

rekordi i pistes 1:32.238 MICHAEL SCHUMACHER (2004)

4) SOCHI AUTODROM

debutimi i pare 2014

NUmri i xhirove 53

gjatësia e pistes 5.848KM

gjatësia e gares 309.745KM

Rekordi pistes 1:39.094 NICO ROSBERG (2016)

5) CIRCUIT DE BARCELONA-CATALUNYA

Debutimi i pare 1991

numri i xhirove 66

Gjatësia e pistes 4.655KM

gjatësia e gares 307.104KM

Rekordi i pistes 1:21.670 KIMI RÄIKKÖNEN (2008)

6) CIRCUIT DE MONACO

debutimi i pare1950

numri i xhirove 78

gjatësia e pistes 3.337KM

gjatësia e gares 260.286KM

rekordi pistes 1:17.939 LEWIS HAMILTON (2016)

7)CIRCUIT GILLES-VILLENEUVE

debutimi i pare 1978

numri i xhirove  70

gjatësia e pistes 4.361KM

gjatësia e gares 305.27KM

rekordi pistes 1:13.622 RUBENS BARRICHELLO (2004)

8)BAKU CITY CIRCUIT

debutimi i pare 2016

NUmri i xhirove 51

gjatësia e pistes 6.003KM

gjatësia e gares 306.049KM

Rekordi pistes 1:46.485  NICO ROSBERG (2016)

9) RED BULL RING

debutimi i pare1970

NUmri i xhirove 71

gjatësia e pistes 4.326KM

gjatësia e gares 307.02KM

Rekordi pistes 1:08.337 MICHAEL SCHUMACHER (2003)

10 )SILVERSTONE CIRCUIT

debutimi i pare 1950

NUmri i xhirove  52

gjatësia e pistes 5.891KM

gjatësia e gares 306.198KM

Rekordi pistes 1:33.401 MARK WEBBER (2013)

11) HUNGARORING

debutimi i pare 1986

NUmri i xhirove 70

gjatësia e pistes 4.381KM

gjatësia e gares 306.63KM

Rekordi pistes 1:19.071 MICHAEL SCHUMACHER (2004)

12) HOCKENHEIMRING

debutimi i pare 1970

NUmri i xhirove 67

gjatësia e pistes 4.574KM

gjatësia e gares 306.458KM

Rekordi pistes  1:13.780 KIMI RÄIKKÖNEN (2004)

13) CIRCUIT DE SPA-FRANCORCHAMPS

debutimi i pare 1950

NUmri i xhirove 44

gjatësia e pistes 7.004KM

gjatësia e gares 308.052KM

Rekordi pistes 1:47.263 SEBASTIAN VETTEL (2009)

14) AUTODROMO NAZIONALE MONZA

debutimi i pare 1950

NUmri i xhirove  53

gjatësia e pistes  5.793KM

gjatësia e gares  306.72KM

Rekordi pistes  1:21.046 RUBENS BARRICHELLO (2004)

15 ) MARINA BAY STREET CIRCUIT

debutimi i pare 2008

NUmri i xhirove 61

gjatësia e pistes  5.065KM

gjatësia e gares 308.828KM

Rekordi pistes 1:47.187 DANIEL RICCIARDO (2016)

16 ) SEPANG INTERNATIONAL CIRCUIT

debutimi i pare 1999

NUmri i xhirove 56

gjatësia e pistes 5.543KM

gjatësia e gares 310.408KM

Rekordi pistes  1:34.223 JUAN PABLO MONTOYA (2004)

17 ) SUZUKA INTERNATIONAL RACING COURSE

debutimi i pare 1987

NUmri i xhirove 53

gjatësia e pistes 5.807KM

gjatësia e gares 307.471KM

Rekordi pistes 1:31.540 KIMI RÄIKKÖNEN (2005)

18 ) CIRCUIT OF THE AMERICAS

debutimi i pare 2012

NUmri i xhirove 56

gjatësia e pistes 5.513KM

gjatësia e gares 308.405KM

Rekordi pistes 1:39.347 SEBASTIAN VETTEL (2012)

19 ) AUTÓDROMO HERMANOS RODRÍGUEZ

debutimi i pare 1963

NUmri i xhirove 71

gjatësia e pistes 4.304KM

gjatësia e gares 305.354KM

Rekordi pistes 1:20.521 NICO ROSBERG (2015)

20 )AUTÓDROMO JOSÉ CARLOS PACE

debutimi i pare 1973

NUmri i xhirove 71

gjatësia e pistes 4.309KM

gjatësia e gares 305.909KM

Rekordi pistes 1:11.473 JUAN PABLO MONTOYA (2004)

21) YAS MARINA CIRCUIT

debutimi i pare 2009

NUmri i xhirove 55

gjatësia e pistes 5.554KM

gjatësia e gares 305.355KM

Rekordi pistes 1:40.279 SEBASTIAN VETTEL (2009)

Ndërsa nga viti 1958 Formula Nje Filloj te garonte dhe për Konstruktor

Lista e Skuadrave qe kan fituar Formula 1

1) Vanwall 1958_48 pike

2) Copper Climax 1959_40 pike , 1960_48 pike

3) Ferrari 1961_40 pike , 1964_45 pike , 1975_72 pike , 1976_83 pike , 1977_95 pike , 1979_113 pike , 1982_74 pike , 1983_89 pike , 1999_128 pike , 2000_170 pike , 2001_179 pike , 2002_221 pike , 2003_158 pike , 2004_262 pike , 2007_204 pike , 2008_172 pike

4) BMR 1962_42 pike

5) Lotus Climax 1963_54 pike , 1965_54 pike

6) Brabham Repco 1966_42 pike , 1967_63 pike

7) Lotus Ford 1968_62 pike , 1970_59 pike , 1972_61 pike , 1973_92 pike , 1978_86 pike

8) Matra Ford 1969_66 pike

9) Tyrrell Ford 1971_73 pike

10) Mclaren Ford 1974_73 pike

11) Williams Ford 1980_120 pike , 1981_95 pike

12) Mclaren Tag 1984_143 pike , 1985_90 pike

13) Williams Honda 1986_141 pike , 1987_137 pike

14) Mclaren Honda 1988_199 pike , 1989_141 pike , 1990_121 pike , 1991_139 pike

15) Williams Renault 1992_164 pike , 1993_168 pike , 1994_118 pike , 1996_175 pike , 1997_123 pike

16) Benetton Renault 1995_137 pike

17) Mclaren Mercedez 1998_156 pike

18) Renault 2005_191 pike , 2006_206 pike

19) Brawn Mercedez 2009_172 pike

20) Redbull Renault 2010_498 pike , 2011_650 pike , 2012_460 pike , 2013_596 pike

21) Mercedez 2014_701 pike , 2015_703 pike

Referime

1. "Discovering What Makes Formula One, Formula One – For Dummies" [Duke zbuluar se çfarë e bënë Formula Një, Formula Një] (në anglisht). Dummies.com. Marrë më 14 shtator 2009.
2. "International Sporting Code" [Kodi sportiv ndërkombëtar] (PDF) (në anglisht). FIA. 28 mars 2007. Arkivuar nga origjinali (PDF) më 6 gusht 2009. Marrë më 30 gusht 2009.

Lidhje të jashtme

• Uebfaqja zyrtare