Çmimi i madh i Australisë

Çmimi i Madh i Australisë është garë në Formula Një që është pjesë e kampionatit vjetorë në Formula Një. Gara mbahet në Melbourne Grand Prix Circuit në Albert Park në Melbourne. Gara është mbajtur çdo vit që nga viti 1928 për raste të ndryshme të Australisë dhe pastaj që nga viti 1985 u bë pjesë e kampionatit në Formula Një. Gjatë viteve 1985 - 1995 gara është mbajtur në Adelaide Street Circuit në Adelaide, kurse që nga viti 1996 mbahet në Melburn.

Australian Grand Prix

Melbourne Grand Prix Circuit
Xhiro	58
Gjatësia e qarkut	5.303 km (3.295 milje)
Gjatësia e garës	307.574 km (191.110 milje)
Pilot me më shumë fitore	Lex Davison (gara jo kampionale) (4) Michael Schumacher (4)
Ekip me më shumë fitore	Ferrari (10) McLaren (10)
Sezoni i fundit	(2008):
Piloti fitues	Lewis Hamilton
Ekipi fitues	McLaren-Mercedes
Koha e fituesit	1h 34m 50.616s (194.578 km/h)
Koha e pol pozitës	1:26.714
Pol - piloti	Lewis Hamilton
Pol - ekipi	McLaren-Mercedes
Xhiro më e shpejtë	1:27.418
Xhiro - piloti	Heikki Kovalainen
Xhiro - ekipi	McLaren-Mercedes

Çmimi i Madh i Australisë është gara e parë e Kampionatit për çdo vit që nga kalimi i garës në Melburn, në përjashtim të vitit 2006. Gjatë kohës së mbajtur në Adelaide, Çmimi i Madh i Australisë ishte gara e fundit e kampionatit duke e zëvendësuar Çmimin e Madh të Portugalisë. Si garë e fundit e kampionatit Çmimi i Madhë mbajto shumë Çmime të Mëdha Memoriale, veçanërisht ajo e vitit 1986 dhe 1994.

Që nga koha e të qenit pjesë e Kampionatit Botërorë në Formula Një më të suksesëshëm janë piloti gjerman Michael Schumacher dhe ekipi italian Scuderia Ferrari. David Coulthard, Rubens Barrichello dhe Giancarlo Fisichella janë pilotët e vetëm që kanë filluar çdo garë në Melbourne.

Në nëntorë të vitit 2006 ING u bë sponzor i Çmimit të Madh të Australisë me një kontratë tri vjeçare.

Historiku

Demostrimi i mbajtur në Melburn para fillimit të Çmimit të Madh të vitit 2005.

Çmimi i Madh i Australisë që nuk ishte pjese e Kampionatit Botërorë në Formula një filloi të mbajë garime të ndryshme automobilistike që nga vitit 1920 duke u bërë një nga garat më të vjetra që kanë mbijetuar deri tani. Sikur dhe Çmimi i Madh i Francës, në të shumtën e kohës gara u zhvendos nga një qark në një tjetër duke kaluar thuajse nëpër tërë Australinë. Gara u mbajt në katër herë , mes viteve 1938 dhe 1958, në qarkun e famshëm garues "Qarku në Mount Panorama". Në vitet e 1950ta Albert Park në Melbourne dy herë ishte nikoqir i garës. Në këtë periudhë Lex Davison fitoi garën katër herë, rekord i cili qëndroi gjer në vitin 2004 kur e arriti gjermani Michael Schumacher. Në vitet e '60-ta gara ishte pjesë përbërëse e Tasman Series që i tërhiqte ekipet udhëheqëse të Fromula Një të asaj kohe ku pilotë ishin Jack Brabham, Denny Hulme dhe Bruce McLaren. Gjatë viteve të '70-ta mbante garat në Formula 5000.

Formula 1

Australia u bë pjesë e Kampionatit në Formula Një në vitin 1985 duke qenë gara e fundit e sezonit. Kjo garë u zhvillua në qarkun rrugorë në Adelaide e që llogaritej si qarku rrugorë më i miri në botë.

Në vitin 1993 biznismeni Ron Walker AC CBE filloi të bashkëpunojë me qeverisësit e Melburnit për të bërë qytetin nikoqir të garës gjë që dhe ia arriti. Gara kaloi në Melburn në vitin 1996. Megjithatë jo të gjithë ishin mirë pritës të garës. Disa protesta u mbajtën nga grupi "Save Albert Park" të cilët deklaronin se gara e bënte parkun publik në një pronë private çdo vit nga një javë.

Pista në Melburn

thumb|250px|Nick Heidfeld dhe Nico Rosberg në kthesën e gjashtë në Qarkun në Albert Park, Melbourne

Bernie Ecclestone, presidenti i menaxhmetit të Formula Një një herë tha se duheshin 10 minuta të bëhej marrëveshje me Melburnin që të bëhej gara e parë e Kampionatit Botërorë në Formula Një që nga viti 1996.

Në garën e parë në Melburn u paraqit fjalia promovuese "Melburni - Sa vend i mirë për Garë" ( en: “Melbourne – What a Great Place for the Race”). Në përcjellje të kësaj gare morën pjesë rreth 401,000 spektatorë që akoma është numër rekord për këtë garë.

Gara në Melburn

Çmime të Mëdha të veçuara

1986

Nigel Mansell dhe Nelson Piquet në Williams-Honda dhe Alain Prost në McLaren, garonin për titullin e kampionit. Mansell kishte nevojë vetëm për pozitën e tretë për të garantuar titullin, kurse Prost dhe Piquet duhej të fitonin dhe Mansell të përfundonte në pozitë më të dobët se e treta që të fitonin titullin. Duke qenë ndër tre të parët në tre xhirot e fundit vetura e Manselit pati dëmtim mekanik. Pas largimit të Manselit dhe pasi Piquet u paraqit tek mekanikët, Prost mori pozitën e parë dhe fitoi garën dhe kampionatin. Edhe prost ishte gati për të dështuar pasiqë vetura e tijë në xhiron e fundit kishte mbetur pa derivat.

1994

Pas fitores së tijë në Çmimin e Madh të Japonisë, Damon Hill tani ishte vetëm një pikë pas udhëheqësit kampional, gjermanit Michael Schumacher. Nigel Mansell ishte në pozitën e parë të nisjes, por me fillimin e tijë të dobët mundësoi që dy rivalët e kampionatit Hill dhe Shumaher të luftonin për të marrë pozitën e parë. Në xhiron e 36-të Shumaher rrëshqiti nga pista duke i mundësuar që Hill t'i afrohej dhe përmes fijës së brendshme të pistës të tentojë të e tejkalojë. Megjithatë gjermani u kthye drejt veturës së Hillit, nuk dihet ishte me qëllim apo aksident, që e beri që vetura Benetton të ngrihej në dy rrota dhe të shkojë drejt mbrojtësve të pistës. Kjo bëri që Shuhaher të largohej nga gara, Hill gjithashtu pati dëmtime të cilat e shtytën të paraqitej tek mekanikët ku edhe ai u largua nga gara. Nigel Mansell fitori garën duke u bërë gjermani më i vjetër fitues i një Çmimi të Madh pas Jack Brabham i cili kishte fituar në vitin 1970.

2001

Në pistë Michael Schumacher u paraqit si i pari dhe fitoi garën, kurse tre pilotët tjerë Fernando Alonso, Kimi Räikkönen dhe Juan Pablo Montoya debituan në Formula Një. Gara përfundoi me një tragjedi ku në ndeshjen mes një veture të ekipit Williams të cilën e pilotonte Ralf Schumacher dhe një të ekipit BAR's të cilën e pilotonte Jacques Villeneuve u shkëput një gomë e cila shkoi drejt barierave dhe la të vdekur marshallin vullnetarë të pistës, 52 vjeçarin Graham Beveridge.

2002

Në këtë garë e bëri paraqitjen më të mirë piloti nikoqir Mark Webber, i cili pilotonte veturën jo aq garuese Minardi, por arriti të radhitej në pozitën e pestë dhe u bë figurë e njohur në publikun australian. Garën e fitoi Shumaher.

2006

Tradicionalisht në Melburn gara mbahej (dhe mbahet) si e para e kampionatit për katës, por në këtë vit gara u mbajt si e treta. Garën e fitoi piloti spanjoll Fernando Alonso i cili në start u nis si i treti.

2007

Lewis Hamilton udhëhoqi garën e parë të tijë në Formula Një, por përfundoi si i treti. Kimi Räikkönen ishte prijës i garës thuajse tërë garën. Räikkönen u bë piloti i parë i Ferrarit i cili fitoi në debutim që kur këtë e arriti Nigel Mansell në vitin 1989. Kimi Räikkönen kishte arritje të trefishtë në këtë garë duke shënuar pozitë të parë të nisjes, xhiro më të shpejtë dhe fitore.

Sponzorë

• Mitsubishi Çmimi i Madh i Australisë 1985
  
• Fosters Çmimi i Madh i Australisë 1986-1993, 2002-2006
  
• EDS Çmimi i Madh i Australisë 1995
  
• Transurban Çmimi i Madh i Australisë 1996
  
• Qantas Çmimi i Madh i Australisë 1997-2001
  
• ING Çmimi i Madh i Australisë 2007-2009
  
• Nuk kishte sponzor për vitin in 1994.

Statistikat

Top pilotët fitues

Fitore	Piloti	Vitet e fitoreve
4	Lex Davison	1954, 1957, 1958, 1961
	Michael Schumacher	2000, 2001, 2002, 2004
3	Bill Thompson	1930, 1932, 1933
	Doug Whiteford	1950, 1952, 1953
	Jack Brabham	1955, 1963, 1964
	Graham McRae	1972, 1973, 1978
	Roberto Moreno	1981, 1983, 1984
	Alain Prost	1982, 1986, 1988
2	Les Murphy	1935, 1937
	Bruce McLaren	1962, 1965
	Frank Matich	1970, 1971
	Max Stewart	1974, 1975
	Gerhard Berger	1987, 1992
	Ayrton Senna	1991, 1993
	Damon Hill	1995, 1996
	David Coulthard	1997, 2003

Top ekipet fituese

Fitore	Ekipi	Vitet e fitoreve
10	Ferrari	1957, 1958, 1969, 1987, 1999, 2000, 2001, 2002, 2004, 2007
	McLaren	1970, 1986, 1988, 1991, 1992, 1993, 1997, 1998, 2003, 2008
6	Williams	1980, 1985, 1989, 1994, 1995, 1996
5	Cooper	1955, 1960, 1961, 1962, 1965
4	Bugatti	1929, 1930, 1931, 1932
	MG	1935, 1937, 1939, 1947
	Lola	1974, 1975, 1977, 1979
	Ralt	1981, 1982, 1983, 1984
2	Talbot-Lago	1952, 1953
	Maserati	1956, 1959
	Brabham	1963, 1964
	BRM	1966, 1967
	Matich	1971, 1976
	McRae	1973, 1978
	Renault	2005, 2006

Fituesit sipas viteve

Viti	Piloti	Ekipi	Vendi	F1 Australia
2008	Lewis Hamilton	McLaren-Mercedes	Melbourne	2008
2007	Kimi Räikkönen	Ferrari	Melbourne	2007
2006	Fernando Alonso	Renault	Melbourne	2006
2005	Giancarlo Fisichella	Renault	Melbourne	2005
2004	Michael Schumacher	Ferrari	Melbourne	2004
2003	David Coulthard	McLaren-Mercedes	Melbourne	2003
2002	Michael Schumacher	Ferrari	Melbourne	2002
2001	Michael Schumacher	Ferrari	Melbourne	2001
2000	Michael Schumacher	Ferrari	Melbourne	2000
1999	Eddie Irvine	Ferrari	Melbourne	1999
1998	Mika Häkkinen	McLaren-Mercedes	Melbourne	1998
1997	David Coulthard	McLaren-Mercedes	Melbourne	1997
1996	Damon Hill	Williams-Renault	Melbourne	1996
1995	Damon Hill	Williams-Renault	Adelaide	1995
1994	Nigel Mansell	Williams-Renault	Adelaide	1994
1993	Ayrton Senna	McLaren-Ford	Adelaide	1993
1992	Gerhard Berger	McLaren-Honda	Adelaide	1992
1991	Ayrton Senna	McLaren-Honda	Adelaide	1991
1990	Nelson Piquet	Benetton-Ford	Adelaide	1990
1989	Thierry Boutsen	Williams-Renault	Adelaide	1989
1988	Alain Prost	McLaren-Honda	Adelaide	1988
1987	Gerhard Berger	Ferrari	Adelaide	1987
1986	Alain Prost	McLaren-TAG	Adelaide	1986
1985	Keke Rosberg	Williams-Honda	Adelaide	1985
Jo pjese e Kampionatit Botërorë
1984	Roberto Moreno	Ralt-Cosworth	Calder	1984
1983	Roberto Moreno	Ralt-Cosworth	Calder	1983
1982	Alain Prost	Ralt-Cosworth	Calder	1982
1981	Roberto Moreno	Ralt-Cosworth	Calder	1981
1980	Alan Jones	Williams-Cosworth	Calder	1980
1979	Johnnie Walker	Lola-Chevrolet	Wanneroo	1979
1978	Graham McRae	McRae-Chevrolet	Sandown Raceway	1978
1977	Warwick Brown	Lola-Chevrolet	Oran Park Raceway	1977
1976	John Goss	Matich-Repco	Sandown Raceway	1976
1975	Max Stewart	Lola-Chevrolet	Surfers Paradise	1975
1974	Max Stewart	Lola-Chevrolet	Oran Park Raceway	1974
1973	Graham McRae	McRae-Chevrolet	Sandown Raceway	1973
1972	Graham McRae	Leda-Chevrolet	Sandown Raceway	1972
1971	Frank Matich	Matich-Repco	Warwick Farm	1971
1970	Frank Matich	McLaren-Repco	Warwick Farm	1970
1969	Chris Amon	Ferrari	Lakeside	1969
1968	Jim Clark	Lotus-Cosworth	Sandown Raceway	1968
1967	Jackie Stewart	BRM	Warwick Farm	1967
1966	Graham Hill	BRM	Lakeside	1966
1965	Bruce McLaren	Cooper-Climax	Longford	1965
1964	Jack Brabham	Brabham-Climax	Sandown Raceway	1964
1963	Jack Brabham	Brabham-Climax	Warwick Farm	1963
1962	Bruce McLaren	Cooper-Climax	Caversham	1962
1961	Lex Davison	Cooper-Climax	Mallala	1961
1960	Alec Mildren	Cooper-Maserati	Lowood	1960
1959	Stan Jones	Maserati	Longford	1959
1958	Lex Davison	Ferrari	Bathurst	1958
1957	Lex Davison Bill Patterson	Ferrari	Caversham	1957
1956	Stirling Moss	Maserati	Albert Park	1956
1955	Jack Brabham	Cooper-Bristol	Port Wakefield	1955
1954	Lex Davison	HWM-Jaguar	Southport	1954
1953	Doug Whiteford	Talbot-Lago	Albert Park	1953
1952	Doug Whiteford	Talbot-Lago	Bathurst	1952
1951	Warwick Pratley	George Reed Special	Narrogin	1951
1950	Doug Whiteford	Ford	Nuriootpa	1950
1949	John Crouch	Delahaye	Leyburn	1949
1948	Frank Pratt	BMW	Point Cook	1948
1947	Bill Murray	MG	Bathurst	1947
1939	Alan Tomlinson	MG	Lobethal	1939
1938	Peter Whitehead	ERA	Bathurst	1938
1937	Les Murphy	MG	Victor Harbor	1937
1935	Les Murphy	MG	Phillip Island	1935
1934	Bob Lea-Wright	Singer	Phillip Island	1934
1933	Bill Thompson	Riley	Phillip Island	1933
1932	Bill Thompson	Bugatti	Phillip Island	1932
1931	Carl Junker	Bugatti	Phillip Island	1931
1930	Bill Thompson	Bugatti	Phillip Island	1930
1929	Arthur Terdich	Bugatti	Phillip Island	1929
1928	Arthur Waite	Austin	Phillip Island	1928

Referimet

Shih edhe

Lidhje të jashtme

• Amëza Zyrtare - Gabim i përfshirjes: {{En}} është vetëm për emërhapësirën e Skeda. Përdorni më mirë {{lang-en}} ose {{in lang|en}}.
• Statistikat e vitit 200 - Gabim i përfshirjes: {{En}} është vetëm për emërhapësirën e Skeda. Përdorni më mirë {{lang-en}} ose {{in lang|en}}.
• Statistikat e vitit 2006 - Gabim i përfshirjes: {{En}} është vetëm për emërhapësirën e Skeda. Përdorni më mirë {{lang-en}} ose {{in lang|en}}.