Xhamia e së Premtes Malé

Xhamia e së Premtes Malé (Divehisht: މާލެ ހުކުރު މިސްކިތް) e njohur edhe si Xhamia e së Premtes së Vjetër është një nga xhamitë më të vjetra dhe më të zbukuruara në qytetin Malé, Atoli Kaafu, Maldivet. Gurët koralë të gjinisë Porites, që gjenden në të gjithë arkipelagun, janë materialet bazë të përdorura për ndërtimin e kësaj xhamie dhe xhamive të tjera në vend për shkak të përshtatshmërisë së tyre. Megjithëse korali është i butë dhe lehtësisht pritet në madhësi kur laget, ai bën blloqe ndërtimi të forta kur thahet.^[1] Xhamia u shtua në listën paraprake kulturore të UNESCO-s në vitin 2008 si shembuj unik të arkitekturës së kulturës detare.^[1]

Minareja e Xhamisë të së Premtes Malé

Karpentjerët mjeshtër të Malé Hukuru Miskiy ishin Ali Maavadi Kaleyfaanu dhe Mahmud Maavadi Kaleyfaanu nga Kondey, Huvadu.^[2]

Kaligrafi ishte kryetari i drejtësisë Al Faqh Al Qazi Jamaaludheen.^[2]

U deshën 2 vjet për të ndërtuar xhaminë. Për sa i përket përsosmërisë artistike dhe teknikës së ndërtimit duke përdorur vetëm montim të ndërthurur, ajo është një nga ndërtesat më të mira prej guri koral në botë.^[2]

Vendndodhja

Xhamia është përballë Medhu Ziyaaraiy dhe Muliaage në kryeqytetin Malé. Medhu Ziaraiy është varri i një vizitori musliman sunit të quajtur Abu al-Barakat Yusuf al-Barbari. Xhamia e Premtes Malé është ndërtuar në vitin 1656, kjo është xhamia më e vjetër në Maldive.

Historia

Xhamia u ndërtua në vitin 1648, gjatë sundimit të Ibrahim Iskandar I (1648–1687). Ajo u ndërtua mbi një xhami të mëparshme të ndërtuar në vitin 1153 nga sulltani i parë musliman i Maldiveve, Mohamed Bin Abdullah, pas konvertimit të tij në Islam. Edhe pse xhamia e vjetër thuhet se është rinovuar nga Ahmed Shihabuddeen në 1338, nuk ka të dhëna të shkruara që e vërtetojnë këtë.^[3][1] Në vitin 1656, Iskandar filloi të ndërtonte një xhami të re kur e vjetra u bë shumë e vogël për të akomoduar numrin në rritje të besimtarëve. Ndërtimi i saj, i cili zgjati një vit e gjysmë, përfundoi në vitin 1658. E ndërtuar kryesisht me koral, xhamia fillimisht kishte një çati prej kashte (e zakonshme gjatë kësaj periudhe).^[1] Pas haxhit të tij të vitit 1668, Ibrahim I filloi të ndërtonte një munnaaru (minare) dhe një portë në skajin jugor të xhamisë. Minareja, e modeluar në ato në hyrje të Mekës, është e rrethuar nga një varrezë e shekullit të 17-të me gurë varresh dhe mauzoleume të gdhendura ndërlikuar.^[1][3]

Në vitin 1904, Muhamed Shamsuddeen III (1902–1934) zëvendësoi çatinë me kashtë dhe portën jugore me fletë hekuri të valëzuar. Rinovime të mëtejshme u bënë në vitin 1963, duke i kthyer mbajtëset e çatisë në dru tik dhe duke zëvendësuar fletën e hekurit të valëzuar me alumin. Në vitin 1987 dhe 1988, një ekip indian nga Laboratori Kombëtar i Kërkimit për Ruajtjen e Pasurive Kulturore dhe Qendra Kombëtare për Kërkime Gjuhësore dhe Historike në Malé bëri punë konservimi në xhami.^[1]

Xhamia më e vjetër e Maldiveve,^[4] ajo ka qenë në përdorim të vazhdueshëm që kur u ndërtua.^[1] Xhamia thuhet se u ndërtua mbi një tempull të lashtë që i parapriu Islamit; tempulli origjinal drejtohej me perëndimin e diellit, në vend të Mekës.^[5]

• 
  Varri i sulltanëve, Xhamia e së Premtes Malé
• 
  Gdhendje në dru brenda Xhamisë të së Premtes Malé

References

1. "Coral Stone Mosques of Maldives" (në anglisht). UNESCO Organization. Marrë më 10 nëntor 2015.
2. Mauroof Jameel and Yahaya Ahmad (2016). Coral Stone Mosques of Maldives: The Vanishing Legacy of the Indian Ocean, p. 134. ORO Editions. ISBN 9780986281846.
3. West 2009, f. 493.
4. USA 2012, f. 36.
5. Masters 2009, f. 97.

Bibliography

• Masters, Tom (2009). Maldives (në anglisht). Lonely Planet. ISBN 978-1-74179-013-9.
• West, Barbara A. (1 janar 2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania (në anglisht). Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-1913-7.
• USA, IBP USA (1 janar 2012). Maldives: Doing Business in Maldives for Everyone Guide – Practical Information and Contacts (në anglisht). Lulu.com. ISBN 978-1-4387-7268-4.