Vende të trashëgimisë botërore

Vend i Trashëgimisë Botërore është një vend (siç është një ndërtesë, qytet, kompleks, shkretëtirë, pyll, ishull, liqeni, monument, ose mal) i cili është listuar nga Organizata për Edukim, Shkencë dhe Kulturë e Kombeve të Bashkuara (UNESCO) si i një rëndësie të veçantë kulturore ose fizike.^[1] Lista mirëmbahet nga Programi i Trashëgimisë Botërore ndërkombëtar i dministruar nga Komisioni i Trashëgimisë Botërore i UNESCO, i përbërë nga 21 shtete anëtare të UNESCO-s të cilat janë zgjedhur nga Asambleja e Përgjithshme.^[2]

Logo e Komisionit të Trashëgimisë Botërore, UNESCO.

Kriteret e përzgjedhjes

Deri në fund të vitit 2004, ka pasur gjashtë kritere për trashëgiminë kulturore dhe katër kritere për trashëgiminë natyrore. Në vitin 2005, është ndryshuar kështu që tani ka vetëm një grup prej dhjetë kritereve. Vendet e nominuara duhet të jenë me "vlerë të jashtëzakonshme universale" dhe të plotësojnë të paktën një nga dhjetë kriteret.^[3]

Kriteret kulturore

Site #252: Taj Mahal, një shembull i vendi të trashëgimisë kulturore

1. "paraqet një kryevepër gjeniale krijuese të njeriut ose rëndësi kulturore"
2. "ekspozon një shkëmbim të rëndësishëm të vlerave njerëzore, në një hark kohor, ose brenda një zone kulturore në botë, në zhvillimin e arkitekturës ose teknologjisë, artit monumental, planifikimit urbanistik, ose dizajn të peizazhit"
3. "të mbajnë një dëshmi unike ose të paktën të jashtëzakonshme për një tradite kulturore apo një qytetërim i cili jeton apo është zhdukur"
5. "është një shembull i shkëlqyer i një lloji të ndërtimit, arkitekturës, apo ansambël teknologjik apo peizazhin i cili ilustron një fazë të rëndësishme në historinë njerëzore"
6. "është një shembull i shkëlqyer i vendbanimeve njerëzore tradicionale, shfrytëzimi i tokës, ose shfrytëzimi i detit që është një përfaqësues in një kulture, ose ndërveprimi i njeriut me natyrën veçanërisht kur ajo është prekur nga ndikim e ndryshimeve të pakthyeshme"
7. "është e lidhur dukshëm ose drejtpërdrejt me ngjarje apo tradita që jetojnë, me ide, ose me besime, me veprat artistike dhe letrare të një rëndësie të jashtëzakonshme universale"

^[4]

Kriteret natyrore

Site #156: Parku Kombëtar Serengeti, një shembull i një vendi të trashëgimisë kulturore

Site #274: Shenjtërja historike i Machu Picchu, një shembull i një vendi të përzier të trashëgimisë

7. "përmban dukuri të larta natyrore ose zona me bukuri të jashtëzakonshme natyrore dhe rëndësi estetike"
8. "është një shembull i jashtëzakonshëm që përfaqëson faza të rëndësishme të historisë së Tokës, duke përfshirë të dhëna për jetën, procese gjologjike të vazhdueshme të rëndësishme në zhvillimin e konturës së tokës, ose karakteristika të rëndësishme gjeomorfike ose fiziografike"
9. "është një shembull i jashtëzakonshëm që përfaqëson procese të vazhdueshme ekologjike dhe biologjike në evolucion dhe zhvillimin e ekosistemeve tokësore, ujit të pijshëm, detare dhe bregdetare, dhe komunitetet e bimëve dhe kafshëve"
10. "përmban habitatet natyrore më të rëndësishme dhe më të konsiderueshme për ruajtjen e diversitetit biologjik, duke përfshirë ato që përmbajnë specie të rrezikuara me vlerë të jashtëzakonshme universale nga pikëpamja e shkencës dhe ruajtjes"

Ndarja territoriale

Lista përmbledhëse në vijim i liston vetëm ato shtete me dhjetë ose më shumë Vende të Trashëgimisë Botërore.

Shih edhe

• Trashëgimia kulturore
• Trashëgimia Shpirtërore

Referime

1. "World Heritage". Marrë më 1 nëntor 2015. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
2. "The World Heritage Committee". UNESCO World Heritage Site. Marrë më 14 tetor 2006. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
3. "Criteria for Selection". World Heritage. Marrë më 14 tetor 2006. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
4. "UNESCO World Heritage, The Criteria for Selection". {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

Wikimedia Commons has media related to Vende të Trashëgimisë Botërore.

• UNESCO World Heritage portal – faqja zyrtare Stampa:En icon dhe (frëngjisht)
  • The World Heritage List – Lista zyrtare e shfletueshme
  • KML file of the World Heritage List – Official KML version of the list for Google Earth and NASA Worldwind
  • Official overview of the World Heritage Forest Program
  • Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage – Official 1972 Convention Text in 7 languages
    • The 1972 Convention at Law-Ref.org – Fully indexed and crosslinked with other documents
• Protected Planet Arkivuar 28 qershor 2011 tek Wayback Machine — View all natural world heritage sites in the World Database on Protected Areas
• World Heritage Site – Smithsonian Ocean Portal
• Time magazine. The Oscars of the Environment – UNESCO World Heritage Site Arkivuar 24 gusht 2013 tek Wayback Machine
• UNESCO chair in ICT to develop and promote sustainable tourism in World Heritage Sites