From Wikipedia, the free encyclopedia
Shumëzimi (shpesh i shënuar nga simboli kryq apo iksi " × ", nga pika " ⋅ ", ose, në kompjuterë, nga një yll " * ") është një nga katër operacionet elementare matematikore të aritmetikës, krahas me mbledhjen, zbritjen dhe pjesëtimin.
Shumëzimi i numrave natyralë mund të mendohet si një shumëzim i përsëritur; domethënë, shumëzimi i dy numrave është i barabartë me shtimin e sa më shumë kopjeve të njërit prej tyre, shumëfishit, si vlera e tjetrit, shumëzuesit. Shumëzuesi mund të shkruhet i pari dhe shumëfishi i dyti (megjithëse zakoni mund të ndryshojë sipas kulturës [1] ); të dy mund të quhen faktorë .
Për shembull, 4 shumëzuar me 3 (shpesh shkruhet si dhe flitet si "3 herë 4") mund të llogaritet duke shtuar 3 kopje të numrit 4 së bashku:
Këtu numërat 3 dhe 4 janë faktorët ndërsa 12 është produkti .
Një nga vetitë kryesore të shumëzimit është pronë komutative : 3 kopjet e 4-shit na jep të njëjtin rezultat si 4 kopjet e 3-shit:
Kështu që emërtimi i shumëzuesit dhe shumëfishit nuk ndikon në rezultatin e shumëzimit [2] .
Shumëzimi i numrave të plotë (përfshirë numrat negativë), numrat racional (thyesat) dhe numrat real përcaktohet me një përgjithësim sistematik të këtij përkufizimi themelor.
Funksionimi i kundërt i shumëzimit është pjestimi. Për shembull, pasi që 4 shumëzohen me 3 barazohen me 12, atëherë 12 pjesëtuar me 3 barabartë me 4. Shumëzimi me 3, i ndjekur nga pjestimi me 3, jep numrin origjinal (pasi pjestimi i një numri tjetër përveç 0 në vetvete është e barabartë me 1).
Në aritmetikë, shumëzimi shpesh shkruhet duke përdorur shenjën "×" midis numrave. [3] Për shembull,
5 ⋅ 2
ose edhe me iks (x) si p.sh. kështu:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.