Aschgabat

37°56′N 58°22′E

Aschgabat
Popullsia
• Gjithsej	909,000

Ashgabati (turk. Ashgabat ose Aşgabat qytet i bukur, pers. عشق آباد, rus. Ашхабад) është kryeqyteti dhe qyteti më i madh i Turkmenisë.

Gjeografia

Gjendet në mes të shkretëtirës Karakum dhe ultësirës e maleve Dag Kopet në oazë të Akhal Tekin në një lartësi prej rreth 230 m.

Pak histori

Ashgabati është një qytet relativisht i ri i krijuar nga rusët më 1818. Nuk është larg nga vendodhja e kryeqytetit të lashtë të Perandorisë Parthiane. Ashgabati u ngrit mbi rrënojat e qytetit Konjikala i cili përmendet fillimisht si një fshat që proddhonte verë ne shekullin e 2-të para Krishtit dhe që u rrafshua nga një tërmet në shekullin e parë para Krishtit. Konjikala u rindërtua për shkak të vendodhjes së favorëshme në Rrugën e Mëndafshit, një rrugë e njohur tregëtare. Konjikala u shkatërrua nga mongolët në shekullin e 13-të. Pas kësaj ai mbijetoi si një fshat i vogël derisa e pushtuan rusët në shekullin e 19-të.

Më 1864 ushtarët rusë ndërtuan një fortesë në një kodër pranë fshatit. Kjo gjë shtoi sigurinë dhe tërhoqi shumë tregëtarë dhe artizanë. Rusët e zhvilluan Ashgabatin si një qendër rajonale dhe në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë qyteti u pasurua me ndërtesa dhe hotele të stilit europian dhe hotele.

Më 5 tetor 1948 qyteti u shkatërrua plotësisht nga një tërmet i fuqishëm. Kishte mbi 110.000 të vdekur, dy të tretat e popullsisë.

Historia

Përmendja e parë me shkrim të qytetit të Ashgabat daton në epokën e në të cilën ai e vlerësoi të mirën e verës vendore. Qendra e qytetit ishte një perandori e vogël e kapitalit në Nisa (rrënojat janë të vendosura rreth dhjetë milje). Në shekullin e parë, një tërmet e rrafshoj për tokë, por për shkak të trafikut të tregtarëve që udhëtojnë përgjatë Rrugës së Mëndafshit është rindërtuar gradualisht dhe u bë një qendër e begatë quajtur Konjiakala.

Në shekullin e njëmbëdhjetë ra nën sundimin e turqve Selxhuk, por ishte pushtuar dhe shkatërruan nga Mongolët në shekullin e trembëdhjetë. Zona u pushtua nga fiset nomade pastaj Turk dhe qytetin e humbui rëndësinë.

Kur, pas fitores së Geok Tepe në 1881 zona u pushtua nga rusët, qyteti kryesor i zonës ishte Ashgabat dhe Merv ishte vetëm një fshat. Rusët, megjithatë, vendosi që të kapitalit të tyre rajonal dhe në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë qyteti u pasurua nga ndërtesat e stilit evropian dhe hotele dhe, pasi lidh me një stacion hekurudhor. Popullsia është kryesisht e folëse e gjuhës ruse, me pakica armene dhe hebre, qyteti e ka mbajtur edhe ky personazh, ende shumica e popullatës është me origjinë turkmen.

Më 5 tetor 1948 qyteti u shkatërrua plotësisht nga një termet shkatërrues. Ka pasur mbi 110.000 vdekur e dy të tretave të popullsisë, edhe pse shifrat "policisë" kanë qenë shumë më e ulët. Për pesë vjet qasje në rajon u ndalua, këtë herë eshtrat e viktimave u gjetën, hoqën mbeturinat dhe rindërtuar të qytetit.

Qyteti i ri është planifikuar në një rrjetit të rrugëve të përkryer, perpendikular me Makhtumkuli Prospekt kryesore që ndan qytetin nga lindja në perëndim.

Galeria

• 
  Ashgabat: satellite photo
• 
  The longer walk of health, viewed from the shorter route
• 
  The first Bahá'í House of Worship

Referime