From Wikipedia, the free encyclopedia
නීති විරෝධී ලෙස දඩයම් කිරීම අර්ථ දක්වා ඇත්තේ සාමාන්‍යයෙන් ඉඩම් පරිහරණ අයිතිවාසිකම් හා සම්බන්ධ වන සතුන් දඩයම්කිරීම හෝ අල්ලා ගැනීම ය. [1] දරිද්‍රතාවයෙන් පෙළෙන ගොවීන් විසින් යැපුම් අරමුණු සඳහා දඩයම් කිරීම සිදු කරනු ලැබුවේසුළු ආහාර වේලට අතිරේකයක්එ ලෙසිනි.එයපිහිටුවා ඇත්තේ වංශවත් හා භෞමික පාලකයන්ගේ දඩයම් වරප්‍රසාදවලට එරෙහිවය.[2]
1980 දශකයේ සිට“දඩයම් කිරීම” යන යෙදුම වනාන්තර ශාක විශේෂ නීති විරෝධී ලෙස අස්වනු නෙළීම සඳහා ද භාවිතා කර ඇත[3]. කෘෂිකාර්මික අර්ථයෙන් ගත් කල, 'දඩයම් කිරීම' යන යෙදුම පසෙහි හෝ තණකොළ නැතිවීම සඳහා ද යොදා ගැනේ. ගව වැටලීම් වලදී මෙන් පශු සම්පත් සොරකම් කිරීම ,සොරකම් කිරීමක් ලෙස වර්ගීකරණය කරයි.
1998 දී මැසචුසෙට්ස් ඇම්හර්ස්ට් විශ්ව විද්‍යාලයේ පරිසර විද්‍යාඥයින් විසින් දඩයම් කිරීම පාරිසරික අපරාධයක් ලෙස යෝජනාකරන ලද අතර, ඕනෑම ක්‍රියාකාරකමක් නීති විරෝධී යැයි අර්ථ දක්වමින් වනජීවී අස්වැන්න ඇතුළු පුනර්ජනනීය ස්වාභාවික සම්පත්ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ස්ථාපිත කර ඇති නීති හා රෙගුලාසිවලට පටහැනිව, සන්තකයේ තබා ගැනීමේ අරමුණින්, ප්‍රවාහනය, පරිභෝජනය හෝ විකිණීම සහ එහි ශරීර කොටස් භාවිතා කිරීම යනාදිය ඊට ඇතුළක් වේ. ඔවුහු දඩයම් කිරීම ශාක හා සත්වජනගහනයේ පැවැත්මට ඇති බරපතලම තර්ජනයක් ලෙස සැලකූහ.[4] වනජීවී ජීව විද්‍යාඥයින් සහ සංරක්ෂණයින් සලකන්නේසලකන්නේ වනජීවී ජනගහනය අඩුවීම, දේශීය විශේෂ ක්ෂය වීම සහ පරිසර පද්ධතිවල ක්‍රියාකාරිත්වය අඩාල වීම නිසා ආරක්ෂිතප්‍රදේශ ඇතුළත හා පිටත ජෛව විවිධත්වයට දඩයම් කිරීම අහිතකර ලෙස බලපාන බවයි.[5]
ඔස්ට්‍රියාව සහ ජර්මනිය දඩයම් කිරීම සොරකමක් ලෙස නොව තෙවන පාර්ශවීය දඩයම් අයිතිවාසිකම්වලට මැදිහත් වීමක් ලෙසහදුන්වයි. පුරාණ ජර්මානු නීතිය මගින් ගොවීන් ඇතුළු ඕනෑම නිදහස් මිනිසෙකුට දඩයම් කිරීමට අවසර දී ඇති අතර, විශේෂයෙන්කොමන්ස් මත රෝමානු නීතිය පාලකයන්ට දඩයම් කිරීම සීමා කළේය. මධ්යකාලීන යුරෝපයේ වැඩවසම් භූමි පාලකයින් රජුගේසිට පහළට වංශාධිපතීන්ට තමන් පාලනය කළ ඉඩම්වල දඩයම් කිරීමට හා මසුන් ඇල්ලීමට ඇති අයිතිය බලාත්මක කිරීමටඋත්සාහ කළහ. දඩයම් කිරීම බරපතල අපරාධයක් ලෙස ද සිර ගත කිරීම දඩුවමක් ලෙස සලකනු ලැබුවද, 16 වන සියවස වනතෙක් බලාත්මක කිරීම සාපේක්ෂව දුර්වල විය. ගොවීන්ට තවමත් කුඩා ක්‍රීඩාවක් ලෙස දඩයම් කිරීම සඳහා අවසර දී තිබුණද, වංශාධිපතීන්ට දඩයම් කිරීමේ අයිතිය 16 වන සියවසේදී සීමා කර ඉඩම් අයිතියට පැවරීය. තුවක්කු වල අඩු ගුණාත්මක භාවයනිසා ක්‍රීඩාවට පිවිසීමට මීටර් 30 (අඩි 98) ක් පමණ දුර අවශ්‍ය විය. නිදසුනක් වශයෙන්, එවකට සල්ස්බර්ග් කලාපයේදඩයම්කරුවන් වයස අවුරුදු 30 ක් පමණ වූ පිරිමින් වන අතර ඔවුන් තවමත් විවාහ වී නොමැති අතර සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන්ගේ නීතිවිරෝධී වෙළඳාමේ තනිවම සිටිති.[6]
නූතන දඩයම් අයිතිවාසිකම් සංවර්ධනය කිරීම ඉඩම්වල පෞද්ගලික දේපළ පිළිබඳ නවීන අදහසට සාපේක්ෂව සමීපව සම්බන්ධවේ. 17 වන සහ 18 වන සියවස් වලදී, පෞද්ගලික දේපළ සඳහා දඩයම් කිරීම සහ වෙඩි තැබීමේ අයිතිය සීමා කිරීම ක්‍රීඩකයින්සහ වන සතුන් විසින් බලාත්මක කරන ලදී. ඔවුන් වනාන්තරවල හවුල් භාවිතය ප්‍රතික්ෂේප කළහ, උදා. දුම්මල එකතු කිරීම සහදැව තණබිම් සහ දඩයම් කිරීමට හා මසුන් ඇල්ලීමට ගොවියාට ඇති අයිතිය. කෙසේවෙතත්, රයිෆල් වලට සාපේක්ෂව පහසුවෙන්ප්‍රවේශ වීම 18 වන සියවස අවසන් වන විට ගොවීන්ට හා සේවකයින්ට දඩයම් කිරීමට වැඩි වැඩියෙන් ඉඩ ලබා දුන්නේය. 18 වනශතවර්ෂයේදී දඩයම් කිරීම දේශයේ වංශාධිපති පාලනයේ නාට්‍යමය නිරූපණයක් ලෙස භාවිතා කරන ලද අතර ඉඩම් පරිහරණරටාවන්ට ද ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කළේය. මේ දක්වා දඩයම් කිරීම දේපල අයිතිවාසිකම්වලට පමණක් නොව වංශවත් අයගේබලය සමඟ සංකේතාත්මකව ගැටී ඇත. 1830 සිට 1848 දක්වා කාලය තුළ බැවේරියාවේ දඩයම් කිරීම හා දඩයම් කිරීමසම්බන්ධ මරණ වැඩි විය. 1848-49 ජර්මානු විප්ලවයන් බැවේරියාවේ දඩයම් කිරීම සඳහා වූ සාමාන්‍ය දීමනාවක් ලෙසඅර්ථකථනය කරන ලදී. 1849 දී දඩයම් නීතිය ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමෙන් ධනවත් ඉඩම් හිමියන්ට සහ ධනේශ්වරයේසාමාජිකයින්ට දඩයම් ගාස්තු ගෙවිය හැකි නීතිමය දඩයම් කිරීම සීමා විය; මෙය දඩයම්කරුවන්ට හිතකර ලෙස සැලකූ සාමාන්‍යජනතාව අතර බලාපොරොත්තු සුන්වීමට හේතු විය. ජාවාරම වැදගත් වූ සමහර දේශසීමා කලාප මෙම සංවර්ධනයට විශේෂයෙන්ප්‍රබල ප්‍රතිරෝධයක් පෙන්නුම් කළේය. 1849 දී බැවේරියානු හමුදාව හමුදාවන්ට ඔස්ට්‍රියාව සමඟ මායිමේ නගර සභා ගණනාවක්අත්පත් කර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. වොල්ගෝහි (අද ගාර්මිෂ්-පාර්ටෙන්කර්චෙන්හි කොටසක්) සහ බැවේරියානු වනාන්තරයේලැකන්හවුසර් යන දෙඅංශයෙන්ම සෑම නිවසකටම එක් සොල්දාදුවෙකුට මාසයක් පෝෂණය කිරීමට හා නවාතැන් දීමට සිදු විය. ලැකෙන්හවුසර්හි වැසියන්ට ඔස්ට්‍රියානු වනාන්තර සහ හමුදා සමඟ ගැටුම් කිහිපයක් ඇති විය. රාජ්‍ය නියෝජිතයින්ට එරෙහිවසන්නද්ධව සිටි සන්නද්ධ පුද්ගලයින් නිර්භීත දඩයම්කරුවන් (කෙක් වයිල්ඩරර්) ලෙස හැඳින්විණි. මතියස් ක්ලෝස්ටර්මේයර්(1736–1771), ජෝර්ජ් ජෙනර්වයින් (1848–1877) සහ පියුස් වෝල්ඩර් (1952-1982) වැනි සමහර දඩයම්කරුවන් සහ ඔවුන්ගේප්‍රචණ්ඩකාරී මරණ කුප්‍රකට වූ අතර වර්තමානය දක්වා ප්‍රබල සංස්කෘතික බලපෑමක් ඇති කළේය. එවකට දඩයම් කිරීම එඩිතරලෙස භාවිතා විය. ෆ්‍රාන්ස් ෂුබට්ගේ හන්ටර්ගේ ආදර ගීතයේ (1828, ෂුබට් තේමාත්මක නාමාවලි 909) මෙන් එයට යම් කාමුකඅර්ථයක් ඇත. ෆ්‍රාන්ස් වොන් ෂෝබර්ස්ගේ පද රචනා අසීමිත දඩයම ප්‍රේමය ලුහුබැඳීම හා සම්බන්ධ කළේය. 1821 ඔපෙරාෆ්‍රීෂාට්ස්, වුල්ෆ්ගැන්ග් ෆ්‍රාන්ස් වොන් කොබෙල්ගේ 1871 දී බ්‍රැන්ඩ්නර් කැස්පර්, ටෙගර්න්සි ලොක්ස්මිත් සහ දඩයක්කාරයා පිළිබඳකටුක අස්වැන්න නෙළන තැනැත්තා සමඟ විශේෂ ගනුදෙනුවක් සිදු කිරීම දක්වා වූ කථාව ද ඇතුළත් වේ.5]
විසිවන සියවසේ මුල් භාගය වන තුරුම දඩයම්කරුවන්ට ශක්තිමත් දේශීය සහයෝගයක් තිබුණද, වෝල්ඩර්ගේ සිද්ධිය ආකල්පවල සැලකිය යුතු වෙනසක් පෙන්නුම් කළේය. නාගරික පුරවැසියන්ට තවමත් කඳුකර කැරලිකරුවා කෙරෙහි යම් අනුකම්පාවක් ඇති අතර ප්‍රාදේශීය ප්‍රජාව ඊට වඩා බෙහෙවින් අඩු විය. [7]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
