![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/SodiumBicarbonate.svg/langsi-640px-SodiumBicarbonate.svg.png&w=640&q=50)
සෝඩියම් බයිකාබනේට්
From Wikipedia, the free encyclopedia
සොඩියම් බයිකාබනේට් (Sodium bicarbonate or sodium hydrogen carbonate) යනු NaHCO3.යන රසායනික සූත්රයෙන් දක්වන පරිධි සංයෝජනය
![]() | |||
| |||
![]() | |||
Names | |||
---|---|---|---|
IUPAC name
Sodium hydrogen carbonate | |||
වෙනත් නාම
Sodium bicarbonate Bicarbonate of soda බේකින් සෝඩා සෝඩියම් හයිඩ්රජන්කාබනේට් Nahcolite | |||
Identifiers | |||
CAS number | {{{value}}} | ||
ChEBI | CHEBI:{{{value}}} | ||
ChemSpider | |||
DrugBank | |||
ECHA InfoCard | 100.005.122 ![]() | ||
E number | E500(ii) (acidity regulators, ...) | ||
KEGG | {{{value}}} | ||
PubChem | {{{value}}} | ||
RTECS number | {{{value}}} | ||
UNII | |||
CompTox Dashboard (EPA) |
|||
Properties | |||
Molecular formula | CHNaO3 | ||
Molar mass | 84.01 g mol−1 | ||
Appearance | white crystalline solid | ||
Odor | odorless | ||
Density | 2.173 g/cm3 | ||
Melting point |
decomp: 323.15 K (50 °C) - 543.15 K (270 °C) | ||
Solubility in water | 7.8 g/100 mL (18 °C) 10 g/100 mL (20 °C) | ||
Solubility | insoluble in alcohol, ether | ||
Acidity (pKa) | 10.3 | ||
Solubility product, Ksp | 1.3344 | ||
Hazards | |||
Flash point | {{{value}}} | ||
Lethal dose or concentration (LD, LC): | |||
LD50 (median dose) |
4220 mg/kg | ||
Related compounds | |||
Other anions | Sodium carbonate | ||
Other cations | Potassium bicarbonate Ammonium bicarbonate | ||
Related compounds | Sodium bisulfate Sodium hydrogen phosphate | ||
Except where otherwise noted, data are given for materials in their standard state (at 25 °C [77 °F], 100 kPa).
|
ඉතිහාසය
අතීත ඊජිප්තියානු ජාතිකයින් ස්වභාවික තැන්පතු භාවිතා කළ අතර එය සෝඩියම් කාබනේට් ඩයහිදීඩ්රේට් සහ සෝඩියම් බයිකාබනේට් අඩංගු විය. මෙම නැනන් සබන් වැනි පිරිසිදු කාරකයක් ලෙස භාවිතා කරන ලදී.
1791 දී ප්රංශ ජාතික රසායන විද්යාඥ නිකොලස් ලෙලන්ට්ස් විසින් සොඩියම් කාබනේට් නිෂ්පාදනය කරන ලදී. 1846 දී නිව් යෝර්ක් බේකරිකරුවන්, ජෝන් ඩිව්ට් සහ ඔස්ටින් පල්ලිය යන දෙදෙනා විසින් සෝඩියම් කාබනේට් සහ කාබන්ඩයොක්සයිඩ්වලින් ෙබ්කිං සෝඩා වර්ධනය කිරීමට ආරම්භ කළ පළමු කර්මාන්ත ශාලාව ස්ථාපිත කරන ලදී.
නිෂ්පාදනය
සොල්වේ ක්රියාවලිය
NaHCO3 ප්රධාන වශයෙන් Solvay ක්රියාවලිය මගින් සකස් කර ඇත. කැල්සියම් කාබනේට්, සෝඩියම් ක්ලෝරයිඩ්, ඇමෝනියා සහ ජල කාබන් ඩයොක්සයිඩ් වල ප්රතික්රියාවයි. එය 2001 ටොන් ටොන් 100,000 ක පරිමාණයක් මත නිෂ්පාදනය කරයි.
සෝඩියම් හයිඩ්රොක්සයිඩ්වල ජලීය ද්රාවණයකින් කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ප්රතික්රියාව මගින් NaHCO3 ලබාගත හැක. මූලික ප්රතික්රියාව සෝඩියම් කාබනේට් නිපදවයි:
CO2 + 2 NaOH → Na2CO3 + H2O
අමතර කාබන්ඩයොක්සයිඩ් එකතු කිරීම සෝඩියම් බයිකාබනේට් නිෂ්පාදනය කරයි, ප්රමාණවත් තරම් ඉහළ සාන්ද්රණයකින් ද්රාවණය විසිරී යනු ඇත:
Na2CO3 + CO2 + H2O → 2 NaHCO3
ෙබ්කි සෝඩා වාණිජමය ප්රමාණවලට සමාන ආකාරයකින් ද නිෂ්පාදනය කරනු ලැබේ: සෝඩා අළු, ඔලස් ටෝනා ආකෘතියෙන් නිපදවන ලද, ජලයෙන් දිය වී කාබන්ඩයොක්සයිඩ් සමග ප්රතිකාර කරනු ලැබේ. සෝඩියම් බයිකාබනේට් මෙම ක්රමය මගින් ඝන ලෙස ඝන ලෙස දියවන අතර,
Na2CO3 + CO2 + H2O → 2 NaHCO3