ශ්රී ලංකාවේ නමවන විධායක ජනාධිපති From Wikipedia, the free encyclopedia
දිසානායක මුදියන්සේලාගේ අනුර කුමාර දිසානායක (දෙමළ: அநுர குமார திசாநாயக்க; ඉංග්රීසි: Anura Kumara Dissanayake; උපත 1968 නොවැම්බර් 24), ඔහුගේ මුලකුරු AKD මගින් පොදුවේ හඳුන්වනු ලබන්නේ 2024 සිට ශ්රී ලංකාවේ දසවන ජනාධිපතිවරයා ලෙස කටයුතු කරන ශ්රී ලාංකික දේශපාලනඥයෙකි.[1][2] ඔහු ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ (ජවිපෙ) සහ ජාතික ජන බලවේගයේ වත්මන් පක්ෂ නායකයා වේ.
අනුර කුමාර දිසානායක அநுர குமார திசாநாயக்க Anura Kumara Dissanayake | |
ශ්රී ලංකාවෙහි 10වන ජනාධිපතිවරයා | |
තනතුරුධාරී | |
තනතුර දරමින් 23 සැප්තැම්බර් 2024 | |
අග්රාමාත්යවරයා | හරිනි අමරසූරිය |
පූර්වප්රාප්තිකයා | රනිල් වික්රමසිංහ |
ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායක | |
තනතුරුධාරී | |
තනතුර දරමින් 2 පෙබරවාරි 2014 | |
පූර්වප්රාප්තිකයා | සෝමවංශ අමරසිංහ |
විපක්ෂයේ ප්රධාන සංවිධායක | |
තනතුර දරමින් 3 සැප්තැම්බර් 2015 – 18 දෙසැම්බර් 2018 | |
ජනාධිපතිවරයා | මෛත්රීපාල සිරිසේන |
අග්රාමාත්යවරයා | රනිල් වික්රමසිංහ |
පූර්වප්රාප්තිකයා | ඩබ්ලිව්.ඩී.ජේ. සෙනෙවිරත්න |
අනුප්රාප්තිකයා | මහින්ද අමරවීර |
ජාතික ජන බලවේගයේ නායක | |
තනතුරුධාරී | |
තනතුර දරමින් 2019 | |
පූර්වප්රාප්තිකයා | තනතුර පිහිටුවා ඇත |
කොළඹ දිස්ත්රික්කය සඳහා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී | |
තනතුර දරමින් 1 සැප්තැම්බර් 2015 – 23 සැප්තැම්බර් 2024 | |
කුරුණෑගල දිස්ත්රික්කය සඳහා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී | |
තනතුර දරමින් 1 අප්රේල් 2004 – 8 අප්රේල් 2010 | |
ජාතික ලැයිස්තුව සඳහා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී | |
තනතුර දරමින් 22 අප්රේල් 2010 – 17 අගෝස්තු 2015 | |
තනතුර දරමින් 18 ඔක්තෝම්බර් 2000 – 7 පෙබරවාරි 2004 | |
පුද්ගලික තොරතුරු | |
උපත | දිසානායක මුදියන්සේලාගේ අනුර කුමාර දිසානායක නොවැම්බර් 24, 1968 තඹුත්තේගම, ලංකා ඩොමීනියන් රාජ්යය |
ජාතිය | ශ්රී ලාංකික |
දේශපාලන පක්ෂය | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ |
වෙනත් දේශපාලන සබැඳියා | ජාතික ජන බලවේගය |
උගත් ශාස්ත්රාලය | කැලණිය විශ්වවිද්යාලය |
අත්සන | |
දිසානායක පාසල් කාලයේ සිටම ජවිපෙට සම්බන්ධ වූ අතර 1995 ජවිපෙ දේශපාලන මණ්ඩලයට බැඳීමට පෙර විශ්ව විද්යාලයේ ශිෂ්ය දේශපාලනයේ ක්රියාකාරී විය. ඔහු 2000 සැප්තැම්බර් මාසයේ සිට ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පත්වී හෝ තේරී පත්වී පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙකු ලෙස කටයුතු කරයි. 2004 සිට 2005 දක්වා කෘෂිකර්ම, පශු සම්පත්, ඉඩම් සහ වාරිමාර්ග අමාත්යවරයා ලෙසත් 2015 සිට 2018 දක්වා විපක්ෂයේ ප්රධාන සංවිධායක ලෙසත් කටයුතු කර ඇත. 2014 පෙබරවාරි 2 වැනි දින පැවති ජවිපෙ 17 වැනි ජාතික සම්මේලනයේදී ඔහු ජවිපෙ නායකයා ලෙස නම් කරන ලදී.[3]
දිසානායක මුදියන්සේලාගේ අනුර කුමාර දිසානායක ශ්රී ලංකාවේ, මධ්යම පළාතේ, මාතලේ දිස්ත්රික්කයේ, ගලේවෙල ග්රාමයේ 1968 නොවැම්බර් 24 දින උපත ලැබීය.[4][5] ඔහුගේ පියා කාර්යාල සේවකයෙකු වූ අතර[6] ඔහුගේ මව ගෘහණියක් විය. ඔහුට එක සහෝදරියක් සිටියා.[7]
දිසානායක තඹුතේගම ගාමිණී මහා විද්යාලයෙන් සහ තඹුතේගම මධ්ය මහා විද්යාලයෙන් අධ්යාපනය ලැබූ අතර, එම විද්යාලයෙන් විශ්වවිද්යාල ප්රවේශය ලැබූ පළමු ශිෂ්යයා බවට පත් විය.[7] පාසල් වියේ සිටම ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට සම්බන්ධ වූ දිසානායක 1987 දී ජවිපෙට සම්බන්ධ වූයේ ශිෂ්ය දේශපාලනයට ක්රියාකාරී වෙමින්ය. 1987-1989 ජවිපෙ කැරැල්ලේ ආරම්භයත් සමඟ ඔහු 1987 සිට පූර්ණ කාලීන දේශපාලන ක්රියාකාරකම්වල නිරත විය. පේරාදෙණිය විශ්වවිද්යාලයට ඇතුළත් වූ ඔහු තර්ජන හේතුවෙන් මාස කිහිපයකට පසු පිටව ගියේ ය. ඔහු වසරකට පසුව 1992 දී කැලණිය විශ්වවිද්යාලයට මාරු වූ අතර 1995 දී භෞතික විද්යාව පිළිබඳ විද්යාවේ දී උපාධියක් ලබා ගත්තේ ය.[8]
1995 දී ඔහු සමාජවාදී ශිෂ්ය සංගමයේ ජාතික සංවිධායක බවට පත් වූ අතර ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ මධ්යම කෘත්යාධිකාරී මණ්ඩලයට පත් විය. ඔහු 1998 දී ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ දේශපාලන මණ්ඩලයට පත් විය.[9] සෝමවංශ අමරසිංහ යටතේ යළි ප්රධාන ධාරාවේ දේශපාලනයට පිවිසි ජවිපෙ 1994 ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේ දී චන්ද්රිකා කුමාරතුංගට සහාය දුන්නේ ය. කෙසේ වෙතත්, පක්ෂය පසුව කුමාරතුංග පාලනය දැඩි ලෙස විවේචනය කරන්නන් බවට පත් විය.[තහවුරු කර නොමැත]
2000 ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසු ජවිපෙ ජාතික ලැයිස්තුවෙන් ඔහු 2000 දී පාර්ලිමේන්තුවට පිවිසි අතර 2001 ශ්රී ලංකා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසුව නැවත පත් කරන ලදී. 2004 දී ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ශ්රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය (ශ්රීලනිප) සමඟ සන්ධානගත වූ අතර 2004 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේ දී එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයේ (එජනිස) කොටසක් ලෙස තරඟ කර පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන 39 ක් දිනා ගත්තේය. දිසානායක එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයෙන් කුරුණෑගල දිස්ත්රික්කයෙන් පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත් වූ අතර 2004 පෙබරවාරි මාසයේ දී ශ්රීලනිප-ජවිපෙ ඒකාබද්ධ ආණ්ඩුවේ කෘෂිකර්ම, පශු සම්පත්, ඉඩම් සහ වාරිමාර්ග අමාත්යවරයා ලෙස ජනාධිපති කුමාරණතුංග විසින් පත් කරන ලදී.[10] උතුරේ සහ සුනාමි සහන සම්බන්ධීකරණය සඳහා එල්.ටී.ටී.ඊ. සමඟ ජනාධිපති කුමාරණතුංග රජය ගෙන ආ මතභේදාත්මක ඒකාබද්ධ යාන්ත්රණයට එරෙහිව ජවිපෙ නායක අමරසිංහ එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයෙන් ඉවත් වීමට ජවිපෙ නායක අමරසිංහ ගත් තීරණයෙන් පසුව, 2005 ජූනි 16 වැනි දින ජවිපෙ අනෙකුත් ඇමැතිවරුන් සමඟ ඔහු සිය අමාත්ය ධූරයෙන් ඉල්ලා අස්විය. නැගෙනහිර පළාත්.[11][12] ඔහු 2015 සැප්තැම්බර් සිට 2018 දෙසැම්බර් දක්වා විපක්ෂයේ ප්රධාන සංවිධායක ලෙස කටයුතු කළේ ය.[13]
2014 පෙබරවාරි 2 වන දින, ජවිපෙ 17 වැනි ජාතික සම්මේලනය අතරතුර, සෝමවංශ අමරසිංහගෙන් පසුව ජවිපෙ නව නායකයා ලෙස දිසානායක නම් කරන ලදී.[14]
2019 අගෝස්තු 18 වන දින ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ප්රමුඛ දේශපාලන සංවිධානයක් වන ජාතික ජන බලවේගය 2019 ජනාධිපතිවරණයේ දී දිසානායක සිය ජනාධිපති අපේක්ෂකයා වන බව නිවේදනය කළේ ය. දිසානායක ඡන්ද 418,553ක් ලබා ගනිමින් 3%ක ඡන්ද ප්රතිශතයක් ලබා ගනිමින් තෙවැනි ස්ථානයට පත් විය.[15]
2023 අගෝස්තු 29 වන දින, NPP නිවේදනය කළේ 2024 දී දිසානායක නැවත ජනාධිපති ධුරයට තරඟ කරන බවයි.[16]
දිසානායක මහතා 2024 සැප්තැම්බර් 23 වැනි දින ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ දී ජනාධිපති ධුරයට පත් විය.[17] ජනාධිපතිවරයා ලෙස සිය මංගල කතාවේ දී, රට වෙනස් වීමට කාලයක් ගත වන බව නැවත අවධාරණය කළද ජනවරම ලැයිස්තුගත කර ඇති කැපවීම් ඉටු කරන බවට ඔහු පොරොන්දු විය. නව රජයක් පිහිටුවීමට හැකිවන පරිදි පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයක් පැවැත්වීමේ යෝජනාව ගැනද ඔහු සඳහන් කළේය.[18]
දිසානායක තම ජනාධිපතිවරයාගේ පෞද්ගලික ලේකම්වරයා ලෙස ආනන්ද විජේපාල ද ඇතුළත් වූ ඔහුගේ අතුරු කැබිනට් මණ්ඩලයට සාමාජිකයන් පත් කළේ ය. ජනාධිපති ලේකම් ලෙස නන්දික සනත් කුමානායක, මහජන ආරක්ෂක අමාත්යාංශයේ ලේකම් ලෙස රවී සෙනෙවිරත්න, ආරක්ෂක අමාත්යාංශයේ ලේකම් ලෙස සම්පත් තුයකොන්ත.[19] 2024 සැප්තැම්බර් 24 දින ඔහු ශ්රී ලංකාවේ අග්රාමාත්යවරයා ලෙස හරිනි අමරසූරිය පත් කළේ ය.[20]
දිසානායකගේ මන්ත්රී ධුරය පාර්ලිමේන්තුවේ පුරප්පාඩු වීම හේතුවෙන් හිටපු මන්ත්රීවරයා වෙනුවට කොළඹ දිස්ත්රික් මන්ත්රීවරයා ලෙස ලක්ෂ්මන් නිපුණ ආරච්චි පත් කරන ලදී.[21][22]
දිසානායක මහතා කොළඹ අගරදගුරු, මැල්කම් රංජිත් කාදිනල් හිමිපාණන් බැහැදැක ආශිර්වාද ලබා ගත් අතර පසුව 2019 පාස්කු ඉරිදා බෝම්බ ප්රහාරය සම්බන්ධ සත්යය හෙළි කරන බවට දිවුරුම් දුන්නේ ය.[23]
සැප්තැම්බර් 24 වෙනිදා දිසානායක විසින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී හරිනි අමරසුරිය අගමැති ධූරයට පත් කරන ලද අතර, එම තනතුර දැරූ තුන්වන කාන්තාවයි. ඔහු ඇයව යුක්තිය, අධ්යාපනය සහ කම්කරු අමාත්යවරිය ලෙස ද පත් කළේ ය.[24][25] අමරසූරිය හැරුණු විට, දිසානායක විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ සිටින ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ අනෙකුත් මන්ත්රීවරුන් දෙදෙනා ද තම කැබිනට් මණ්ඩලයට පත් කර ගන්නා ලදී. එදිනම පසුව, ඔහු පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර නොවැම්බර් 14 වැනි දිනට නියමිත ව්යවස්ථාදායක මැතිවරණය කඩිනමින් ඉල්ලා සිටියේ ය.[26][27]
දිසානායක මාක්ස්වාදියෙකු[28] සහ නව මාක්ස්වාදියෙකු ලෙස මාධ්ය තුළ සංලක්ෂිත කර ඇත.[29] දිසානායක බලයට පත්වී දින 45ක් ඇතුළත පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර තම ප්රතිපත්ති සඳහා පොදු ජනවරමක් ඉල්ලා සිටින බවට ප්රතිඥා දී ඇත. ඔහු 2024 ජනාධිපතිවරණයේ දී දුෂණ විරෝධී සහ දරිද්රතාවයට එරෙහි වේදිකාවක් මත ඉදිරිපත් විය.[30] කොළඹ පදනම් කරගත් වෙළඳපල හිතවාදී චින්තන ටැංකිය වන Advocata ආයතනයේ ප්රධාන විධායක නිලධාරී ධනනාත් ප්රනාන්දු පැවසුවේ දිසානායක "දැන් තීරුබදු ව්යුහය සරල කිරීම, ව්යාපාරික පරිසරය වැඩිදියුණු කිරීම, බදු පරිපාලනය ප්රතිසංස්කරණය කිරීම, දූෂණය අවසන් කිරීම අවධාරණය කරමින් වෙළඳ ගැති ප්රවේශයක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින බවයි. කෙසේ වෙතත්, පුද්ගලික අංශය වර්ධනයේ එන්ජිම ලෙස ස්ථානගත කිරීම, ණය සාකච්ඡා පිළිබඳ ඔහුගේ ස්ථාවරය අපැහැදිලි ය."[31]
දිසානායක ශ්රී ලංකා රජය සහ ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල දැඩි ලෙස විවේචනය කර ඇති අතර, ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදලට අවශ්ය වන්නේ දූෂිත පාලන තන්ත්රයන්ට ඇප දීම පමණක් බව පවසමින්.[32] මූලික අතිරික්ත ඉලක්කය සපුරා ගැනීම සඳහා වියදම් අඩු කරන අතරම, ඉපැයූ විට ගෙවීමේ බද්ද වැනි සමහර බදු අඩු කිරීම වැනි සමහර IMF කොන්දේසි නැවත සාකච්ඡා කළ යුතු බව ඔහු ප්රකාශ කර ඇත. ආහාර, සෞඛ්ය සේවා, වෛද්ය උපකරණ සහ අධ්යාපන සේවා වැනි අත්යාවශ්ය ද්රව්ය මත එකතු කළ අගය මත බදු ඉවත් කිරීම, ජීවන වියදම අඩු කිරීම, ධනවතුන්ගේ ව්යාපාරවලට සහය වන අතරම ධනවතුන්ගේ බදු වැඩි කිරීම, තම රජය සමාජ සුබසාධන ප්රදාන වැඩි කරන බව ඔහු පෙන්වා දී ඇත.[33] දිසානායක ජාත්යන්තර මූල්ය අරමුදල සමඟ ගනුදෙනුව දිගටම කරගෙන යාමට කැපවී සිටී.[34]
මැතිවරණ | මැතිවරණ දිස්ත්රික්කය | පක්ෂය | සන්ධානය | ඡන්ද | ප්රතිඵලය | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
2004 පාර්ලිමේන්තු | කුරුණෑගල දිස්ත්රික්කය | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය | 153,868 | තේරී පත් වූණා | ||
2010 පාර්ලිමේන්තු | කොළඹ දිස්ත්රික්කය | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | 65,966 | තේරී පත් වූණා | |||
2019 ජනාධිපතිවරණය | ශ්රී ලංකාව | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | ජන බලවේගය සඳහා වූ ජාතික ව්යාපාරය | 418,553 | පරාජ වුණා | ||
2020 පාර්ලිමේන්තු | කොළඹ දිස්ත්රික්කය | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | ජාතික ජන බලවේගය | 49,814 | තේරී පත් වූණා | ||
2022 ජනාධිපතිවරණය | ශ්රී ලංකාව | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | ජාතික ජන බලවේගය | 3 (E.V) | පරාජ වුණා | ||
2024 ජනාධිපතිවරණය | ශ්රී ලංකාව | ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ | ජාතික ජන බලවේගය | 5,740,179 | තේරී පත් වූණා |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.