Peltasti

Peltast (starogrčki: πελταστής) je u antičkoj Grčkoj bio naziv za pripadnika lake pješadije specijaliziranog za bacanje kopalja (džilita). Najčešće su koristili kao čarkaši.

Agrijanski peltast, koji nosi tri koplja za bacanje - jedno u ruci, a dva u svojoj pelti kao dodatnu municiju.

Ime je dobio po peltarionu, štitu od pruća napravljenom u obliku polumjeseca. Antički izvori, kao i arheološki nalazi i klasična umjetnost sugeriraju kako su se peltasti prvi put pojavili u Trakiji, odnosno odatle su ih preuzele grčke kolonije osnivane u klasičnom periodu. Peltatsti su tada uglavnom služili kao pomoćne trupe grčkih polisa, čija se vojska gotovo isključivo sastojala od teške pješadije, odnosno hoplita.

Najčešće su raspoređivani na bokovima vojske, kako bi održavali liniju između hoplitske falange u centru te konjice na krilima, odnosno na neravnom terenu. Taktika im se sastojala od toga da se približe neprijateljskim linijama i odatle izbace koplja na zgusnute neprijateljske redove. Ukoliko bi na njih jurišali hopliti, peltasti su u pravilu bježali te bi im - s obzirom na neopterećenost teškim oklopom - obično uspjeli pobjeći.

Peltaste se u klasičnom periodu uglavnom regrutiralo od strane najsiromašnijih građana koji nisu mogli sebi priuštiti oklop, odnosno od robova ili - kao u slučaju Sparte - helota. Od vremena peloponeskog rata, pak, peltasti igraju sve važniju ulogu u starogrčkim vojskama, a redove im popunjavaju najamnici, najčešće iz Trakije.

Početkom 4. vijeka pne. atenski vojskovođa Ifikrat je poduzeo cijeli niz reformi čiji je cilj bio poboljšati efikasnost peltasta. Historičari se danas spore u čemu su se sastojale te reforme, ali se pretpostavlja da su se one svodile na uvođenje bolje opreme i oružja, odnosno taktike koja je peltastima omogućila da se hoplitima suprotstave u borbi prsa u prsa. Rezultati tih reformi su se vidjeli godine 391. pne. u bitci kod Lehaja kada su atenski peltasti porazili spartanske hoplite. Peltasti su se nakon toga postepeno do 3. vijeka pne. transformirali u poseban oblik srednje pješadije pod nazivom thureophoroi. U antičkoj Grčkoj je tada riječ "peltast" postala sinonim za najamnika.

Eksterni linkovi

• Picture of a Peltast