Osmanska dinastija

Osmanlije (tur. Osmanlılar) su bili Turci iz Osmanskog carstva. Oni su sebe nazivali Osmanlije po Osmanu I (1258–1326), koji se smatra za osnivača ovog carstva. Osmanov prethodnik, Ertugrul, je bio vazal seldžučkog sultana u Ikonijumu, dok je Osman osvajao i vladao kao nezavisan vladar. Svoju nezavisnost proglasio je 1299.

Zastava Osmanskog Carstva

Grb Osmanskog Carstva

Osmanska osvajanja tokom srednjeg i novog veka

Turci Osmanlije

Osmanlije na vrhu svoje moći 1683.

Sredinom XIV veka balkanskim državama zapretila je opasnost od Turaka Osmanlija. Osmanlije vode poreklo od Turaka Seldžuka, koji su u XI veku osnovali prostranu državu na teritoriji Persije (Irana), Mesopotamije (Iraka) i u vizantijskom delu Male Azije. Seldžučko carstvo se raspalo na više delova. Sultan Osman okupio je preostale vizantijske oblasti i osnovao snažnu, po njemu nazvanu osmansku državu. Osmanlije su sredinom XIV veka prešle na Balkan. Osvojili su Galipolje, a zatim su se učvrstili u dolini Marice. Iz Male Azije preneli su svoju prestonicu u Jedrene (Hadrijanopolj).

Osobenosti turskog feudalizma

Turski feudalni poredak imao je izrazito vojno obeležje. On se izgrađivao za potrebe stalnog ratovanja. Zato su osvojene zemlje uglavnom deljene ratnicima − spahijama. Za vojnu službu spahija je uslovno dobijao feudalno dobro − spahiluk. Seljaci su ostali vlasnici svojih imanja, ali su, kao kmetovi, desetinu prihoda od zemlje morali davati spahiji. Za spahiju su obavljali i druge poslove. Ta radna obaveza nazivala se kuluk. Postojala su još veća feudalna dobra koja su uživali visoki državni činovnici, ali pretežni deo zemlje podeljen je na manje spahiluke, sa obavezom vojne službe. Turci su posede dodeljivali i hrišćanima koji su ih u ratovima pomagali, pa se u početku turske uprave u našim zemljama javio i izvestan broj hrišćana spahija. U turskoj vojsci takođe je postojala još jedna plaćena vojska - janjičari. Osmanlije su od pokorenog stanovništva povremeno oduzimali decu i odvodili ih i školovali za vojni poziv. Bio je to danak u krvi koji su sultani nametnuli hrišćanima.

Uređenje Osmanskog carstva

Posle kosovskog boja i pada Smedereva Turska je počela da uvodi svoju vlast nad slovenskim narodima. Turska osvajanja podudaraju se sa unutrašnjim sukobima koji su potresali balkanske hrišćanske države. Nasuprot rascepkanim i nesložnim balkanskim zemljama, Turci Osmanlije imali su dobro organizovanu državu. Sultan je raspolagao jakom i poslušnom vojskom, uvek spremnom na ratne pohode. Dok se u hrišćanskim državama feudalno imanje najčešće nasleđivalo, sultan je turskim feudalcima, spahijama delio zemlju prema zaslugama. Zemlju su dobijali najsposobniji ratnici. Spahije su zavisile od sultana. Uvek su bili verni svom gospodaru. Turski feudalci u to vreme nisu mogli da se osamostale i ugroze centralnu vlast, kao što je bio slučaj sa velikašima na Balkanu. Prve na udaru Turaka bile su Vizantija, Bugarska i Srbija. Te hrišćanske države često su međusobno ratovale znatno pre dolaska Turaka na Balkan. Osim toga, uoči dolaska Turaka, Vizantiju, Bugarsku i Srbiju zahvatili su unutrašnji neredi.

Sva zemlja je bila vlasništvo sultana. Stanovništvo se delilo na hrišćane i muslimane. Sultan je deo vlasti podelio spahijama i sveštenstvu. Zemlja je bila podeljena na velike i male teritorije. Velikim teritorijama (Sandžak, Bosna) upravljali su begerbegovi, a malim teritorijama begovi.

Šest desetleća posle krstaškog osvajanja Carigrada (1204), Vizantijsko carstvo je obnovljeno 1261. godine. Međutim, ono se sporo oporavljalo. Više krajeva i gradova zadržali su zapadni feudalci i Mlečani. Kada su zapretili Turci, Vizantijsko carstvo nije predstavljalo čvrstu državnu celinu. Razarali su ga dinastički sukobi, odnosno unutrašnji građanski ratovi. Carigrad su štitili jaki bedemi, ali su ostali delovi Carstva bili ugroženi.

Vladari i godine vladanja

Glavni članak: Popis sultana Osmanskog carstva

Redni broj	Ime vladara	Period vladavine
1	Osman I	1299–1326
2	Orhan	1326–1362
3	Murat I	1362–1389
4	Bayezid I	1389–1402
5	Mehmed I	1413–1421
6	Murad II	1421–1444, 1446–1451
7	Mehmed II (Osmanlije)	1444–1446, 1451–1481
8	Bayezid II	1481–1512
9	Selim I	1512–1520
10	Suleiman I	1520–1566
11	Selim II	1566–1574
12	Murad III	1574–1595
13	Mehmed III	1595–1603
14	Ahmed I	1603–1617
15	Mustafa I	1617–1618, 1622–1623
16	Osman II	1618–1622
17	Murad IV	1623–1640
18	Ibrahim I	1640–1648
19	Mehmed IV	1648–1687
20	Suleiman II	1687–1691
21	Ahmed II	1691–1695
22	Mustafa II	1695–1703
23	Ahmed III	1703–1730
24	Mahmud I	1730–1754
25	Osman III	1754–1757
26	Mustafa III	1757–1774
27	Abdulhamid I	1774–1789
28	Selim III	1789–1807
29	Mustafa IV	1807–1808
30	Mahmud II	1808–1839
31	Abdülmecid I	1839–1861
32	Abdülaziz	1861–1876
33	Murad V	1876
34	Abdulhamid II	1876–1909
35	Mehmed V	1909–1918
36	Mehmed VI	1918–1922

Povezano

• Osmansko Carstvo ili Otomansko Carstvo
• Osman I
• Turci

Osmanska dinastija na Wikimedijinoj ostavi