Novinar (film, 1979)

Za ostale filmove istog naslova, vidite članak Novinar (razvrstavanje).

Novinar je jugoslavenski igrani film snimljen 1979. godine u režiji Fadila Hadžića, često navođen kao jedno od najboljih ostvarenja njegove filmografije i politički najprovokativnijih filmskih ostvarenja u tadašnjoj Jugoslaviji.

Novinar
Režija	Fadil Hadžić
Scenario	Fadil Hadžić
Uloge	Rade Šerbedžija Fabijan Šovagović Milena Zupančič Vera Zima Tonko Lonza Stevo Žigon Mladen Budišćak Božidar Smiljanić Slobodan Dimitrijević
Muzika	Alfi Kabiljo
Montaža	Mira Škrabalo
Studio	Jadran film Croatia film
Datum(i) premijere	14. 3. 1979 (1979-03-14)
Trajanje	113 min.
Zemlja	SFR Jugoslavija
Jezik	srpskohrvatski

Protagonist filma, koga tumači Rade Šerbedžija, je Vlado Kovač, idealistički novinar u jednom zagrebačkom dnevnom listu čije se nastojanje da objavi članak o štrajku u jednoj tvornici sudara sa cenzurom, odnosno konformističkim stavom njegovih urednika koji se ne usude suprotstaviti službenoj politici Partije. Radnja prikazuje kako zbog toga trpi njegova karijera, ali i privatni život, te se nakon raspada braka, poput svog mentora (koga tumači Fabijan Šovagović) koji je svojevremeno bio stradao na isti način, okreće piću.

Film je snimljen u tzv. "olovnim godinama", kada je razina represije i gušenja slobode govora u tadašnjem jugoslavenskom društvu, a posebno u SR Hrvatskoj bila primjetno viša u odnosu na ranija razdoblja. Hadžić, koji jedno vrijeme bio glavni urednik Vjesnika u srijedu, popularnog i nakon gušenja Hrvatskog proljeća ugašenog tjednika, se u svojim djelima već i ranije bavio novinarskim temama, ali mu je upravo Novinar najpoznatiji film. Film je, usprkos eksplicitne kritike tadašnjeg sistema, prikazan u kino-dvoranama gdje je uživao priličan uspjeh, a na pulskom festivalu je osvojio Zlatnu arenu za najbolju režiju.

Dio kasnijih kritičara je, doduše, pohvale Novinaru smatrao neopravdanima, odnosno da je prikaz tadašnjeg društva bio daleko blaži u odnosu na ostvarenja Crnog vala krajem 1960-ih i početkom 1970-ih. ^[1] Među hrvatskim novinarima je, međutim, Novinar uživao izuzetan ugled ne samo zbog kao jedno od rijetkih ostvarenja koje se bavi njihovom profesijom, nego i zbog autentičnosti prikaza njihovog rada. Sam Hadžić je kasnije izjavljivao da mu je upravo Novinar najdraži film, ali i tvrdio da je njegova tema aktualna čak i postkomunističkom društvu.^[2]

Uloge

• Rade Šerbedžija ... Vlado Kovač
• Fabijan Šovagović ... Kos
• Milena Zupančič ... Irena, Kovačeva supruga
• Vera Zima ... Nada
• Tonko Lonza ... Mirko
• Stevo Žigon ... Tomac
• Kruno Šarić ... Šarić
• Mladen Budiščak ... Franc
• Božidar Smiljanić ... Milan
• Izet Hajdarhodžić ... Ivo
• Slobodan Dimitrijević

Izvori

1. Pavičić 2003: str. 32–33
2. Polimac, Nenad (16. 10. 2002). „Fadil Hadžić - zanemareni filmski klasik”. Nacional (361). Pristupljeno 18. 11. 2014.

Literatura

• Pavičić, Jurica (June 2003). „Igrani filmovi Fadila Hadžića” [Fadil Hadžić's feature films] (Croatian) (PDF). Hrvatski filmski ljetopis (Zagreb: Hrvatski filmski savez, Hrvatski državni arhiv i Hrvatsko društvo filmskih kritičara) (34): 3–38. Pristupljeno 12. 11. 2014.

Vanjske veze

• Journalist na sajtu IMDb