From Wikipedia, the free encyclopedia
Mičigen (engl. , IPA ˈmɪʃɨɡən), savezna je država na srednjem zapadu Sjedinjenih Američkih Država. Mičigen je država regiona Velikih jezera. Ime potiče od naziva Mičigen jezera, čije ime je francuska adaptacija čipeva reči mišigama, što znači „velika voda“ ili „veliko jezero“.[1][2]
 Ovo je glavno značenje pojma Michigan. Za druga značenja, v. Michigan (razvrstavanje). |
| |||
| Nadimak: Wolverine State, Great Lakes State | |||
 | |||
| Glavni grad | Lansing | ||
| Najveći grad | Detroit | ||
| Guverner | Rick Snyder | ||
| Službeni jezik | engleski | ||
| Površina | 250,493 km² | ||
| - Kopno | 147.255 km² | ||
| - Voda | 103.687 km² | ||
| Stanovništvo (2008.) | |||
| - Broj | 9,928,300 | ||
| - Gustoća | 67.1/km² | ||
| Proglašenje saveznom državom SAD-a | |||
| - Datum | 26. siječnja 1837 | ||
| - Poredak | 26. | ||
| Vremenska zona | Eastern : UTC-5/-4 | ||
| Geografska širina | 41°41'N - 47°30'N | ||
| Geografska dužina | 82°26'W - 90°31'W | ||
| Širina | 385 km | ||
| Dužina | 790 km | ||
| Visina | |||
| - Najviša | Mount Arvon 603 m | ||
| - Najniža | Lake Erie 174 m | ||
| Kratice | |||
| - Poštanska | MI | ||
| - ISO 3166-2 | US-MI | ||
| Internet stranica | www.michigan.gov | ||
Deveta je najmnogoljudnija država SAD (9.883.360, popis iz 2012) i jedanaesta (250,493 km²) od pedeset najvećih. Glavni grad je Lansing (114.297, popis iz 2010), a najveći Detroit (713.777, po popisu iz 2010).
Sastoji se od dva poluostrva (Gornje i Donje), koja razdvaja kanal Makinak, dugačak 8 km. Poluostrva su povezana Makinak mostom. Četiri od pet Velikih jezera nalaze se u Mičigenu. Takođe ima čak 64.980 jezera i bara.[3]
Mičigen ima najdužu slatkovodnu obalu od bilo koje političke jedinice u svetu, graniči se sa četiri od ukupno pet Velikih jezera, plus sa jezerom Sent Kler.[4] 2005. godine, Mičigen je bio rangiran treći po broju rekreativnih čamaca, iza Kalifornije i Floride.[5] Mičigen ima ukupno 64.980 unutrašnjih jezera.[6]
Mičigen je jedina država koja se u potpunosti sastoji od dva poluostrva, od donjeg i gornjeg poluostrva.
Ime je dobila po francuskoj verziji čipevjanske reči , što znači „Velika voda“ ili „Ogromno jezero“.[7]
Mičigen se sastoji od dva poluostrva koja leže između 82°30' i 90°30' zapadne geografske dužine i odvojene su kanalom Makinak. Sa izuzetkom dva mala dela koji se prazne rekom Misisipi putem do reke Viskonsin na gornjem poluostrvu i do Kanaki-Ilionis reke na donjem poluostrvu, Mičigen se prazni vododelnicom Velikog jezera St. Lorens i jedina je država koja se tako prazni.
Gornje poluostrvo je prekirveno šumama i i na zapadu se odlikuje planinskim reljefom. Porkupinske planine su deo jednog od najstarijih planinskih venaca na planeti i visoke 610 metara. Najveći vrh države nalazi se na Hjuronu severozapadno od Marketa i to je Maunt Arvon visok 603 m. Ovo poluostrvo je veliko kao Konektikat, Delaver, Masačusets i Roud Ajland zajedno, ali ima manje od 330.000 stanovnika.
Donje poluostrvo u obliku je rukavca. Udaljeno je 446 km od severa pa do juga i 314 km od istoka do zapada. Najviša tačka je na Brajan Hilu i visoka je 520 m, a najniža je u niziji jezera Iri (174m).
Mičigen se sastoji od dva poluostrva koja se leže između 82°30' i 90°30' zapadne geografske dužine i odvojene su kanalom Makinak. Nalazi se u severoistočnom delu SAD na granici sa Kanadom.
Mičigen ima kontintentalnu klimu, iako postoje dva različita regiona. U južnim i centralnim delovima Donjeg poluostrva je toplija klima, sa toplim letima i hladnim zimama. Severni deo Donjeg polostrva i celo Gornje polostrvo ima oštriju klimu sa toplim, ali kratkim letima i dugačkim hladnim do veoma oštrim zimama. U nekim delovima države prosečna temperatura od decembra do februara je ispod nule, a u severnijim delovima i do početka marta. U Misisipiju u proseku pada 75 do 100 cm snega godišnje, ali u nekim delovima padne i do 400 cm.[8] Najveća temperatura bila 44 °C u Majou 13. jula 1936. godine, a najniža je zabeležena 9. februara 1934. godine kada je u Vanderbiltu bilo -46 °C.
U celoj državi godišnje bude oko trideset snažnih oluja. Mogu biti oštre, pogotovo u južnim delovima države. U proseku godišnje bude oko 17 tornada, do kojih dođe najčešće u južnim delovima države, dok su u na Gornjem poluostvu tornadi retkost.[9]
U državi imali veliki broj jezera i ostrva uz njih. Čuvena Velika jezera su Iri, Hjuron, Mičigen i Gornje jezero, a ostrva su Severni i Južni Manitou, Biver i Foks na jezeru Mičigen; Rojal i Grande na Superioru, zatim Market, Bojs Blank i Makinak na jezeru Huron.
Reke u državi su male, kratke i plitke i retko pogodne za plovidbu. Najpoznatije su Detroit, Sent Meri i Sent Kler koje spajaju grupu velikih ostrva i veliki broj reka koje utiču u sama Velika jezera.
Mičigen ima drugu najdužu obalu u SAD, ukupno dužine 5.292 km.[nedostaje referenca]
U državi postoji 11.037 kopnenih voda i još Velika jezera koja zauzimaju ukupno 99.910 km². U bilo kom delu Mičigena da se nerka osoba nalazi, u najgorem slučaju udasljena je svega 10 km od izvora vode ili 137 km od nekog od Velikih jezera.[nedostaje referenca]
Kada su prvi Evropljani došli, najmnogobrojniji narod bili su Algonkvinci, među koje spada narod Odžibva (na francuskom Čipeva), Otava i Potavotomi. Ova tri naroda živela su u miru u savezu, zvanom Savez tri vatre. Najbrojniji su bili pripadnici Odžibva, kojih je bilo između 25,000 i 35,000.
Narod Odžibva naseljavao je gornje poluostrvo, severni i centralni Mičigen, Ontario, severni Viskonsin, južnu Manitobu i severne i centralne delove Minesote. Narod Otava živeo je južno od kanala Makinak u severnim, zapadnim i južnim delovima Mičigena, takođe i u južnom Ontariju, severnom Ohaju i istočnom Viskonsinu. Potavatomi su živeli u južnom i zapadnom Mičigenu, severnoj i centralnoj Indijani, severnom Ilinoisu, južnom Viskonsinu i južnom Ontariju.
Tokom Američkog revolucionarnog rata (1775–1783), Detroit je bio centar za dobavljanje namirnica Britanske vojske. Većina stanovnika bili su Francuski Kanađani i Indijanci i bili su u savezu sa Francuskom. Po dogovoru iz 1794. godine, Britanci su potpuno napustili Detroit i Mičigen 1796. godine. Gornje poluostrvo i Dramondska ostrva tek su 1818. i 1847. došli pod punu kontrolu SAD.
Prema popisnom zavodu SAD, Mičigen je imao 9.938.444 stanovnika u aprilu 2000. godine, dok je po popisu iz 2010, u državi živelo 9.883.635 stanovnika, što je znači da je Mičigen jedina savezna država u kojoj se broj stanovnika smanjio u pomenutoj deceniji.[10] Godine 2010. u Mičigenu je živelo 592,212 stanovnika rođenih u inostranstvu ili 6% od ukupnog broja.
Prema popisu u Mičigenu živi:
Deset najmnogoljudnijih manjina u Mičigenu su:
Biro za ekonomsku analizu procenio je 2010. godine bruto državni proizvod Mičigena na 384,1 B.[11] U aprilu 2013. godine, stopa nezaposlenosti bila je 8.4%. [12]
GM i Ford, dve najveće kompanije u Mičigenu, u top 10 su firmi po prihodu u celom SAD.[13] GM i Ford su od 2009. godine započeli strukturnu reorganizaciju nakon pada berzi početkom 2000-ih godina. Postigli su dogovor sa unijom ujedinjenih autoradnika i tim dogovorom porasla je prerađivačka industrija u državi na 6,6 % od 2001. do 2006.[14], ali je problem bila visoka cena nafte nakon ekonomske krize 2008. godine.
Od 2002. godine Mičigen je četvrti u SAD po broju radnika u visokoj tehnologiji. Ukupno ih je 568.000, od čega 70.000 radi u automobilskoj industriji.[15] Treći su po ukupnoj potrošnji na istraživanju i razvoju u SAD, a taj razvoj i istraživanja se uglavnom vrše za automobile, na kojima su zaradili više od svake države u SAD.
Mičigen je bio treći u državi po novim radnim mestima i povećavanju broja istih[16], međutim kriza krajem 2000-ih godina usporila je ekonomiju u državi. Automobilska industrija u Detoritu, dobila je 1.36 B iz američkog ministarstva za energetiku, za proizvodnju elektronskih vozila, od koje se očekuje da odmah otvori 6.800 novih radnih mesta, a do 2020. godine očekuje se čak 40.000.
Aerodrom Metropolit u Detroitu jedan je od najnovijih proširenih aerodroma u SAD, a uz to jedan je od najmodernijih i najvećih. Država vodi u SAD po kreativnosti posla od 2010. godine. [17]
Vlada države podeljena je na tri nivoa - saveznu, okružnu i opštinsku vlast. Okruzi su administrativne jedinice države, a opštine su administrativne jedinice okruga. Okrug i opiština vrše jurisdikcije, kao što je predviđeno zakonom. U Mičigenu postoji 83 okruga.
Glasači biraju između dve glavne stranke, ko će biti na vlasti. Republikanski guverner Džon Engler tri puta je bio izabran u periodu od 1991. do 2003. godine, a posle njega 3 puta izabrana je Dženifer Granholm, guvernerka demokrata od 2003. do 2011. godine. Republikanska partija trenutno drži većinu u domu i senatu 'Mičigena. Stanovništvo je podržalo izbor republikanaca Ronalda Regana i Džordža Buša za predsednika. Trenutni guverner je republikanac Rik Snajder i na vlasti je od 2011.
USGS real-time, geographic, and other scientific resources of Michigan
Michigan se sastoji od 83 okruga (counties)
| Grad | Okrug | Stanovnici | |
|---|---|---|---|
| 1. travnja 2000. | 1. srpnja 2004. | ||
| Detroit | Wayne | 951.270 | 900.198 |
| Grand Rapids | Kent | 197.800 | 195.115 |
| Warren | Macomb | 138.247 | 136.118 |
| Flint | Genesee | 124.943 | 119.716 |
| Sterling Heights | Macomb | 124.471 | 127.476 |
| Lansing | Ingham | 119.128 | 116.941 |
| Ann Arbor | Washtenaw | 114.024 | 113.567 |
| Livonia | Wayne | 100.545 | 98.936 |
| Dearborne | Wayne | 97.775 | 95.470 |
| Westland | Wayne | 86.602 | 86.316 |
| Farmington Hills | Oakland | 82.111 | 80.787 |
| Troy | Oakland | 80.959 | 81.432 |
| Southfield | Oakland | 78.296 | 77.491 |
| Kalamazoo | Kalamazoo | 77.145 | 73.960 |
| Wyoming | Kent | 69.368 | 70.300 |
| Rochester Hills | Oakland | 68.825 | 69.480 |
| Pontiac | Oakland | 66.337 | 67.582 |
| Taylor | Wayne | 65.868 | 65.383 |
| Saint Clair Shores | Macomb | 63.096 | 61.864 |
| Saginaw | Saginaw | 61.799 | 59.045 |
| Royal Oak | Oakland | 60.062 | 58.573 |
| Dearborn Heights | Wayne | 58.264 | 56.828 |
| Battle Creek | Calhoun | 53.364 | 53.399 |
| Roseville, MichiganRoseville | Macomb | 48.129 | 47.960 |
| Novi | Oakland | 47.386 | 51.934 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
