Mate Staničić

Mate Staničić rođen je u Šibeniku 9. XII. 1920. godine. Umro je 9. V. 1985. Ordenom narodnog heroja odlikovan 24. VII. 1953. godine. Sin je težačke obitelji. 1939. je završio je mornaričku podoficirsku školu i stekao vojna znanja koja je kasnije primjenio u NOB-u. Istakao se kao neustrašiv borac. Skočivši na neprijateljski čelni tenk, ubacio je bombu kroz otvoreni prozorčić i uništio posadu tenka. I kad je teško ranjen ostaje u jedinici i na štakama nastavlja borbu. Bio je komandant brigade. Krajem rata postaje visoki oficir JNA.^[1]

MATE STANIČIĆ
Datum rođenja	9. XII. 1920.
Mesto rođenja	Šibenik  Kraljevina Italija
Datum smrti	9. V. 1985., (64 god.)
Mesto smrti	Jugoslavija
Profesija	visoki oficir JNA
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
U toku NOB-a	Borbe za Livno 1942. Bitka na Neretvi Bitka na Sutjesci Mostarska operacija, Kninska operacija
Narodni heroj od	24. VII. 1953.

Vojna karijera

Bio je na službi kao mornarički podoficir u Šibeniku, ali se je ostao u kontaktu s radništvom. Poslije kapitulacije kraljevine Jugoslavije aktivno je učestvovao u pripremama za oružanu borbu. Radio je na obuci omladinaca u rukovanju oružjem. 3. XII. 1941. godine upućen je sa grupom omladinaca u Liku. gdje je određen za komandira 1. voda dalmatinske ćete Bataljona »Marko Orešković«. Od III. do V. 1942. godine nalazio se na dužnosti komandira čete u Bataljonu »Bude Borjan«, a zatim je postao komandant Bataljona »Branko Vladušić«, na kojoj dužnosti je ostao do VIII kada je postavljen za komandanta Bataljona »Bude Borjan«, ss kojim je ušao u sastav 1. dalmatinske brigade. U X. mjesecu 1942 godine određen je za zamjenika komandanta istog bataljona i na toj dužnosti ostao do proboja na Sutjesci, gdje je teško ranjen. Od X. mjeseca 1943 godine komandant je 1. bataljona 4. splitske udarne brigade. Krajem 1944. godine postavljen je za načelnika štaba iste brigade, početkom 1945. godine postao je komandant 3. dalmatinske udarne brigade, u kojo je ostao do kraja X. mjeseca 1945. godine.

Sve vrijeme rata vršio je vojne dužnosti. Ratovao je 1941. godin u Lici, a 1942. godine po Dalmaciji u Bukovici i Zrmanji i oko Knina i Gračaca, potom sa 1. dalmatinskom brigadom vršio je često noćne prepade na pruzi. Jednom je zarobio željezničku vojnu italijansku patrolu s 10 vojnika. Na cesti Livno — Duvno štitio je odstupnicu jedinica NOV. Istakao se kao neustrašiv borac posebno u borbi za oslobođenje Livna. U tim žestokim borbama, borci su morali štedjeti municiju, a vatru otvarati samo iz neposredne blizine. U toku borbe Mate Staničić i omladinac Mišo iz Vodica privukli su se jarkom do uklinjenog talijanskog tenka i bacili na njega molotovljev koktel, ali to nije oštetilo tenk. Zatim je Mate kundakom razbio staklo na prozoru, bacio bombu u kabinu tenka i likvidirao vozača, a potom je pištoljem ubio još dva vojnika u tenku a jednog zarobio. Oštećeni tenk je zakrčio put ostalim vozilima. Za ta i mnoge druge podvige izabran je za delegata 1. dalmatinske brigade na 1. kongresu omladine Jugoslavije u Bihaću, gdje je bio i u predsjedništvu kongresa. Učestvovao je u borbama na utvrđenje Ćusinu kod Jajca, kod Travnika, oko Gornjeg Vakufa, u borbama za Prozor, u prelazu preko Neretve, u borbama za Nevesinje, Gacko i oko Nikšića, te u bici na Sutješci. Krajem 1943. godine učestvovao je u borbama za oslobođenje Dalmacije — Imotskog, Aržana, Posušja, za oslobođenje Duvna, Livna, Glamoča i Grahova. Krajem 1944. godine učestvovao je u borbama za Knin, Sinj, Mostar, zatim oko Bosanskog Grahova, Srba, Gračaca i drugim. U 1945. godini kao komandant brigade 9. divizije učestvuje u oslobođenju Paga, Raba, Cresa i Lošinja, zatim u borbama za Opatiju, Rijeku, Buzet, Buje i Trst. U toku rata ranjen je dva puta lakše i dva puta teže.^[2]

Izvori

1. Hrvoje Matković, Paško Paić: "Šibenik i okolni krajevi", Zagreb 1985.
2. Mirko Novović, Stevan Petković: PRVA DALMATINSKA PROLETERSKA BRIGADA, SPISKOVI I IZVORI, Beograd : Vojnoizdavački zavod