Anglosaksonski London

Iako je prvo gradsko naselje na mjestu današnjeg Londona osnovano u 1. vijeku od strane Rimljana da bi kasnije postalo upravno sjedište provincije i jedan od najvećih gradova Carstva, današnji grad u kontinuitetu postoji tek od ranog srednjeg vijeka i anglosaksonskog doba.

Razlog za to je kolaps Rimskog Carstva, odnosno rimsko napuštanje Britanije početkom 5. vijeka poslije koga je lokalno stanovništvo (Briti i Brito-Rimljani) bilo prepušteno samo sebi. Što se tada dogodilo sa rimskim Londiniumom u tzv. post-rimskoj Britaniji nije poznato, ali je grad napušten nekoliko decenija kasnije, odnosno oko 450. Upravo u tom periodu su se na obale Britanije počeli naseljavati anglosaksonska plemena, koja su postepeno prodirala u unutrašnjost te dolinom Temze došla i do mjesta današnjeg Londona.

Tragovi prvog anglosaksonskog naselja koje bi se moglo nazvati gradom datiraju iz 7. vijeka. Ime mu je bilo Lundenwic, a bilo je smješteno oko 1,6 km zapadno od središta nekadašnjeg Londiniuma, odnosno starih rimskih utvrđenja koje su Rimljani zvali Lundenburgh ("Lundenska tvrđava"). Beda Uvaženi u svojoj knjizi navodi kako je Lundenwic bio razvijeno trgovačko središte. Do tog vremena su se, pak, u današnjoj Engleskoj razvio niz plemenskih država i kraljevstava naknadno nazvanih Heptarhija. Područje današnjeg Londona je ispočetka bilo pod vlašću države Istočnih Saksonaca (od koga potiče današnji Essex).

Godine 604. je istočnosaksonski kralj Saeberht prihvatio kršćanstvo, te je pozvao misionara Melita da postane prvi biskup Londona. Tada je u Londonu podignuta i prva crkva, za koju tradicija navodi da se nalazila na mjestu današnje katedrale sv. Pavla. Melit je, međutim, u Londonu ostao samo do 616. jer su se Saeberhtovi nasljednici vratili paganstvu i protjerali kršćane sa svojih područja. Kršćanstvo se u London vratilo tek oko 675. kada je nadbiskup Teodor iz Tarza postavio Earconwalda za novog biskupa.

Oko tog vremena (cca. 675) je vlast nad Londonom preuzelo zapadno kraljevstvo Mercija, pod kojim će ostati sve do 796. i smrti kralja Offe. Otada će se za London boriti Mercija i kraljestvo Zapadnih Saksonaca. Te su borbe postepeno olakšale prodore vikinških pljačkaša, koji područje Londona počinju napadati od 830-ih. Godine 842. je jedan takav napad, prema riječima kroničara, izazvao "veliki pokolj". Godine 850. je zabilježen novi napad u kome je sudjelovalo čak 350 brodova.

860-ih se na istočne obale iskrcala dotada najveća grupa Vikinga, kasnije poznata kao Velika poganska vojska, koju je osim pljačke zanimala i trajna vlast u Britaniji. Iako se ne spominje jesu ili nisu zauzeli grad, godine 871. su njeni pripadnici logorovali unutar starih rimskih zidina. Godine 878. je Vikinge u bitci kod Ethanduna porazio zapadnosaksonski kralj Alfred Veliki, te naknadnim mirovnim sporazumima podijelio današnju Englesku na vikinšku (Danelag) i anglosaksonsku sferu. Što se tada dogodilo s Londonom nije poznato, ali je 886. Alfred postao gospodarem Londona.

Alfred je, nastojeći da svoju državu trajno zaštiti od Vikinga, odredio da svaki grad mora sagraditi burh ili tvrđavu; u slučaju Londona je to značilo obnovu naselja unutar stare rimske tvrđave, odnosno napuštanje Lundenwica, od koga je danas preostalo jedino ime Aldwych. To je značilo da će se London ubuduće razvijati iz stare jezgre, koja je danas poznata kao City. Vlast nad gradom je Alfred povjerio svom zetu Aethelredu koji je dao sagraditi još jedan burh (najvjerojatnije današnji Southwark).

Poslije earlove smrti je London došao pod nesporednu upravo zapadnosaksonskih, a kasnije i kraljeva ujedinjene Engleske. Prijestolnica je i dalje bio Winchester, ali je grad sticao sve veću političku važnost, pa ga je kralj Aethlred Nespremni 978. pretvorio u svoje sjedište.

Krajem 10. vijeka se Engleska našla pod novim udarom Danaca sa istoka. Godine 994. je London napadnut prvi put, iako bez uspjeha. Godine 1013. ga je zauzeo danski kralj Knut Veliki. Englezi su uspjeli preoteti grad, ali je 1016. preko personalne unije Knut postao engleskim kraljem.

Nekoliko decenija kasnije (1066. godine) se u Londonu održao ključna sjednica plemićke skupštine na kojoj je odlučeno da nasljednik umrlog kralja Edwarda Ispovjednika postane Harold Godwinson umjesto njegovog rođaka Vilima od Normandije. Taj je događaj bio povod Vilimu da pokrene invaziju koja je rezultirala krajem anglosaksonske Engleske. I London, kao i ostatak zemlje, je tada došao pod normansku vlast.

Literatura

• Billings, Malcolm (1994), London: a companion to its history and archaeology, ISBN 1 85626 153 0
• Inwood, Stephen. A History of London (1998) ISBN 0-333-67153-8

Vanjske veze

• Reassessing what we collect website – Anglo-Saxon London History of Anglo-Saxon London with objects and images