From Wikipedia, the free encyclopedia
Stalni kutnjaci ili molari su najveći zubi u ustima i istovremeno su najviše posteriorno locirani. Ime im potiče od latinske reči molaris, što znači mlinski kamen. Oni nisu supstituenti, jer izbijaju iza mlečnih zuba i od njih preuzimaju dominantnu ulogu u formiranju okluzalnih odnosa humane denticije. Obično ima dvanaest stalnih molara, po tri u svakom kvadrantu, a označavaju se kao prvi, drugi i treći stalni kutnjak. Zajedno sa premolarima, oni čine grupu bočnih zuba (lat. dentes posteriores s. transcanini).
| Kutnjaci | |
|---|---|
 | |
| Rentgenski snimak vilica (bočno). Levo su tri premolara, u sredini četiri molara i gornji retenirani umnjak, a desno jedna naušnica | |
 | |
| Donji treći molar (umnjak) nakon ekstrakcije | |
| Latinski | dentes molares |
| Gray's | subject #242 1118 |
| Arterija | arteria alveolaris superior posterior |
Klasa kutnjaka formira se vremenski diskontinuirano. Naime, prvi kutnjak niče oko šeste godine života, drugi oko dvanaeste, a treći oko osamnaeste godine ili uopšte ne iznikne. To znači da je potrebno više od dvanaest godina da bi se kompletirala stalna denticija.
Prostrana okluzalna površina, jaka korenska podrška i odnos prema viličnom zglobu, čine klasu molara idealno prikladnom za funkciju mlevenja hrane. Oni imaju i estetsku i fonetsku ulogu, a takođe podupiru i vertikalnu dimenziju lica i strukture temporomandibularnog zgloba.
Postoje četiri karakteristična obeležja po kojima se klasa molara razlikuje od ostalih zuba:
Krune gornjih kutnjaka su kraće okluzo-cervikalno u odnosu na ostale zube, ali su veće u svim ostalim dimenzijama.
Konture spoljašnjeg okluzalnog polja su obično romboidnog oblika, a osnovna karakteristika unutrašnjeg okluzalnog polja je prisustvo tri veće i jedne manje kvržice. Glavne kvržice su: meziobukalna, distobukalna i meziopalatinalna, i one su uređene u trikuspalno-triangularnoj formi. Poslednje dve su obično povezane kosim grebenom (lat. crista obliqua), a preostala distopalatinalna kvržica je uvek najmanja i ponekad je u celosti odsutna.
Gornji molari imaju tri korena, dva bukalna i jedan palatinalni. Prvi gornji kutnjak je najveći i pokazuje najmanji opseg varijacija.
Slično gornjim antagonistima, donji molari su najveći i najjači zubi mandibularnog dentalnog luka. Prvi donji molar predstavlja "sidro" donjeg dentalnog luka sa aspekta okluzije.
Upoređivanjem gornjih i donjih molara, uočavaju se sledeće razlike:
Najveći pritisak pri žvakanju je u predelu molara, što određuje njihovu masivnost, broj i raspored kvržica, kao i broj i raspored korenova. Na taj način je obezbeđena dobra mehanička obrada hrane u ustima i olakšano varenje u ostalim delovima digestivnog trakta.
Posebno važno je naglasiti da je "šestica" prvi stalni zub koji izrasta u ljudskim ustima, a obzirom na uzrast deteta i čestu neinformisanost roditelja (koji obično misle da je u pitanju mlečni zub), on biva zapostavljen. Njegovim gubitkom dolazi do mnogih poremećaja u žvačnoj funkciji, poremećaja međuviličnih odnosa, te promene položaja okolnih zuba.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
