Knjaževac

Knjaževac (do 1859. godine Gurgusovac) je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Zaječarskom okrugu u Srbiji. Prema popisu iz 2002. u opštini je živelo 19.351 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 19705 stanovnika).

Knjaževac
Grb
Osnovni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Zaječarski
Opština	Knjaževac
Stanovništvo
Stanovništvo (2022)	19351
Geografija
Koordinate
Knjaževac Knjaževac (Srbije)
Ostali podaci
Poštanski kod	19350
Pozivni broj	019
Registarska oznaka	KŽ / KŽ

Grad se nalazi u dolini reke Timok. U rimsko doba bio je poznat pod imenom Timacum Minus. Kasnije je nosio ime Gurgusovac. Današnje ime je dobio 1859. po knezu Milošu Obrenoviću.

Istorija

Drevne civilizacije koje su boravile na tim prostorima su bili Tračani i Dačani. Za vreme Rimljana grad se zvao Timacum Minus.

Tursko vreme

Za vreme Turaka grad se zvao Gurgusovac. Grad je doživeo stradanja u Prvom tursko-srpskom ratu 1876, kada su ga Turci osvojili i porušili.

Drugi balkanski rat

Knjaževac je bio jedini srpski grad kojeg su nakratko osvojili Bugari u drugom balkanskom ratu. Šest bugarskih pukova napalo je jedan srpski puk (Prvi srpski puk), koji je bio trećeg poziva (starci i deca). Bugari su ušli u grad 24. juna 1913. ali su se povukli dva dana kasnije - 26. juna 1913. Kad je oslobodila grad, srpska vojska bila je priča strašnih zločina Bugara. Stare ljude i dečake koji su čuvali stoku našli su poklane, silovane su bile čak i mlade devojke i priletne starice.^[1] Grad su Bugari razrušili i opljačkali.

Znamenite ličnosti

• Aca Stanojević, istaknut političar Narodne radikalne stranke.
• Vladimir Stanković, poznati novinar.
• Miroslav Milisavljević, srpski i jugoslovenski general.
• Tihomir Đorđević, etnolog, folklorista i kulturni istoričar, profesor beogradskog univerziteta.
• Živojin Stanković, pilot Kraljevine Srbije. Pripadao je prvoj grupi od šest pilota koji su se školovali u Francuskoj 1912. godine.
• Stevan Jakovljević, profesor Univerziteta u Beogradu i rektor od 1945. do 1950, biolog, književnik i redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti.
• Srba Ignjatović, srpski književnik

Saobraćaj

Knjaževac je sa drugim gradovima povezan drumskim i železničkim saobraćajem. Udaljenost od drugih gradova:

• Beograd 254 km
• Zaječar 46 km
• Niš 60 km
• Prahovo - Dunav 103 km
• Sokobanja 41 km
• Pirot 64 km
• Sofija 147 km

Demografija

U naselju Knjaževac živi 15.928 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,6 godina (39,3 kod muškaraca i 41,9 kod žena). U naselju ima 6268 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,06.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 4862 [2] 1953. 5906 1961. 7448 1971. 11249 1981. 16665 1991. 19705 19523 2002. 19941 19351

Etnički sastav prema popisu iz 2002.
Srbi			18477	95.48%
Romi			299	1.54%
Makedonci			43	0.22%
Jugosloveni			40	0.20%
Crnogorci			38	0.19%
Hrvati			27	0.13%
Albanci			23	0.11%
Bugari			17	0.08%
Slovenci			8	0.04%
Mađari			7	0.03%
Muslimani			5	0.02%
Nemci			3	0.01%
Rusi			2	0.01%
Vlasi			2	0.01%
Česi			1	0.00%
Ukrajinci			1	0.00%
Rumuni			1	0.00%
nepoznato			76	0.39%

Stanovništvo prema polu i starosti ^[3]

	m			ž
?	39			49
80+	174			289
75-79	243			388
70-74	325			429
65-69	430			554
60-64	488			545
55-59	549			550
50-54	970			960
45-49	910			956
40-44	721			752
35-39	538			587
30-34	595			638
25-29	688			640
20-24	723			627
15-19	638			636
10-14	534			472
5-9	481			416
0-4	413			404
prosek	39.3			41.9

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1667 1901 2353 3650 5179 5854 6268

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 1024 1447 1435 1409 579 265 75 23 8 3 3.06

Domaćinstva

Broj domaćinstava po popisima od 1948-2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 8031 2145 5249 359 267 11 8600

Domaćinstva po broju članova po popisu od 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosečan broj članova Broj domaćinstava 1498 5306 1256 534 6

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija	Proizvodnja i snabdevanje...	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	3779	178	-	88	1686	62	256	346	93	168
Ženski	3317	49	-	6	1577	17	72	438	70	39
Oba	7096	227	-	94	3263	79	328	784	163	207
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	31	41	284	130	136	97	-	-	183
Ženski	61	40	122	213	409	59	-	2	143
Oba	92	81	406	343	545	156	-	2	326

Stanovništvo prema delatnosti koju obavlja

Sport

• FK Timočanin, fudbalski klub osnovan 1921. godine.

Reference

1. Jaša Tomić: Rat u Makedoniji i Bugarskoj; str. 193
2. Knjiga 9, Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, maj 2004, ISBN 86-84433-14-9
3. Knjiga 2, Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima, Republički zavod za statistiku, Beograd, februar 2003, ISBN 86-84433-01-7

Vanjske veze

Knjaževac na Wikimedijinoj ostavi

• Zvanična internet stranica opštine Knjaževac