From Wikipedia, the free encyclopedia
Kiril Aleksandrijski (grč. Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, oko 375–444) bio je ranohrišćanski vizantijski teolog i aleksandrijski arhiepiskop koji je aktivno učestvovao u komplikovanim doktrinarnim raspravama u prvoj polovini 5. veka. Naročito je poznat po svojoj borbi protiv Nestorija, carigradskog episkopa, čiji će pogledi na Hristovu prirodu biti proglašeni za jeres, koja se naziva nestorijanstvo. Kiril Aleksandrijski prozvan je učiteljem crkve 1882. godine. U katoličkoj crkvi slavi se 27. juna, a u pravoslavnoj 9. juna.
Kiril je nasledio svoga ujaka na položaju aleksandrijskog arhiepiskopa 412. godine i odmah je došao u sukob sa civilnom upravom zbog strasti s kojom je zastupao ortodoksnu struju u crkvi. Zatvorio je crkve koje su zastupale novatijanizam, jednu šizmatičku sektu koja je poracila da crkva ima moć da daruje oprost onima koji su tokom progona hrišćana bili zapali u idolatriju. Takođe je učetvovao i u proterivanju Jevreja iz Aleksandrije, do čega je došlo nakon što su ovi pokrenuli napade na hrišćane. Usledili su antisemitski nemiri, i Kiril – koji, ako i nije bio direktno odgovoran za njih, svakako nije ni učinio ništa da ih spreči – morao je da prizna autoritet civilne uprave kako bi se ponovo uspostavio red.
Kiril je ostao jedan od najistaknutijih delatnika hrišćanske crkve u Egiptu, a u borbi sa Nestorijem istupao je i kao politički i kao verski vođa. Taj se, naime, sukob ticao ne samo doktrinarnih pitanja, već je odslikavao i strah Egipćana da će potpasti pod dominaciju Carigrada. Verski spor sastojao se u odnosu između božanske i ljudske prirode Isusa Hrista. Kiril je naglašavao jedinstvo ove dve prirode u jednoj osobi, dok je Nestorije jednako naglašavo njihovu podvojenost, što je – kako su neki smatrali – zapravo delilo samoga Hrista na dve osobe koje deluju u međusobnoj saglasnosti. Ovaj se sukob naročito zaoštrio kada je Kiril insistirao da je Devica Marija zove Bogorodicom (Theotokos = Božja roditeljica), da bi se opisalo iskonsko jedinstvo dve prirode Hrista u okviru inkarnacije. Nestorije je odbio da prihvati takvu terminologiju, pa je njihov spor došao na dnevni red Efeškog sabora održanog 431. godine.
Naoružan ovlašćenjem da zastupa ne samo vlastito stajalište nego i papu Celestina I, Kiril je sazvao sabor koji je osudio Nestorija. Međutim, nije sačekao dolazak nekih episkopa sa istoka, posebno iz Antiohije, gde je Nestorije živeo pre no što je postao carigradski arhiepiskop. Kada su i oni došli u Efes, ponovo su sazvali sabor, koji je ovoga puta osudio Kirila. Međutim, na kraju je dobijeno papsko priznanje Kirilovog sabora, pa je Nestorije bio svrgnut kao jeretik. Ipak, i pored toga, rasprava se nastavila, a mir u crkvi postignut je tek 433. godine, kada je Kiril izdao jednu izjavu, koja je predstavljala kompromis sa antiohijskim stanovištem, koje je naglašavalo podvojenost dve Hristove prirode u okviru jedne osobe.
Pored komentara o odabranim odlomcima prvih pet knjiga Starog zaveta, o Knjizi proroka Izaije i o Evanđelju po Jovanu i Evanđelju po Luki, među Kirilovim delima nalazi se odgovor na spis Protiv Galilejaca Julijana Apostate, rimskog cara od 361. do 363, koji je bio odgojen kao hrišćanin ali je prilikom stupanja na presto objavio svoje preobrađenje na paganstvo. Ovaj Kirilov odgovor, koji predstavlja poslednje apologetsko delo hrišćanstva protiv paganstva, takođe sadrži značajne odlomke inače izgubljenih Julijanovih dela. Odbranivši božanski integritet Hristovog rođenja, Kiril je dao povoda mnogim nesporazumima, a preko toga i nastanku jedne nove literature koja će tretirati pitanje odnosa dveju priroda u Hristu. Kiril je uman i obrazovan, ali mračan, i bez topline jednoga Jovana Hrizostoma. Nikada se nije mogao uzidići do pesničkih nadahnuća, ve' u svim svojim delima ostaje sofist i nemilosredni polemičar.
Sačuvano je takođe i 29 korizmenih poslanice, te oko 90 pisama od kojih se tri zovu ekumenskima, jer ih hvale ekumenski sabori; efeški, četvrti vaseljenski i drugi carigradski sabor.
| Prethodi: Teofil |
Papa Aleksandrije 412–444 |
Slijedi: Dioskor I |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
