From Wikipedia, the free encyclopedia
Dabarska pećina se nalazi u području sela Dabar, administrativno u opštini Sanski Most, Bosna i Hercegovina. Smještena je uz izvor rijeke Dabar sa kojim čini geomorfološku i hidromorfološku cjelinu, zbog čega je i povremeni izvor Dabra. Između njih je mali drveni most obrastao mahovinom.
.jpg)
Pristup pećini je sa puta Sanski Most – Ključ na kojem postoji postoji oznaka za skretanje ka vrelu Dabra. U nastavku se smjenjuju oznake za vrelo Dabra i Dabarsku pećinu, ali je nebitno, jer je odredište isto. U početku je put asfaltni a poslednji kilometar je dobar makadamski put manje širine.[1]
Dabarska pećina je jedna od 14 velikih i nekoliko desetina manjih pećina na području Sanskog Mosta. Duga je 630 m (prema podacima iz 2013.). Ulaz u pećinu je širok oko 10 m, a visok 15 m. Iza ulaza je dvorana širine 20 m. i 70 m dužine. Skreće prema jugozapadu, sužava se i račva u nekoliko manjih tunela.[2]
Kada je vodostaj visok, voda teče iz pećine, i ulijeva se u korito rijeka Dabra. Kada je vodostaj nizak, u pećini ima nekoliko sifonskih jezera i jezera zarobljene vode.[3]
Arheološkim istraživanjima (Korošec, 1946; Benac, 1947) došlo se do saznanja da je pećina nastanjivana u prahistoriji. Na sjevernoj, suvljoj strani ulazne pećine, probnim istraživanjima pronađeni su površinski nalazi keramike iz bakarnog doba, Vučedolska kultura. Vučedolska keramika također je opisana na samo 5 km. udaljene Hrustovačke pećine.[4] U blizini su pronađeni i ostaci sojeničkog naselja i pretpostavlja se da potiču iz perioda Ilira.[5]
U povremenim posjetama posljednjih godina, primijećeno je da je pri višim vodostajima voda erodirala arheološke slojeve, debljine do 60 cm.. Znatna erozija desila se 2014. godine, tokom katastrofalnih poplava. U rubu erodiranog arheološkog tla pojavilo se ognjište na stijeni. Među pepelom sačuvalo se i nekoliko komada drvenog uglja i poslano u Beta Analytic Radiocarbon Dating Laboratorija (uzorak Beta-390179). Datiranje korištenjem 14C metode pokazalo je radiokarbonsko doba 4010 ± 30 BP, što odgovara dobu Vučedolske kulture.
Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika, na sjednici održanoj od 4. do 7. novembra 2014. godine, donijela je odluku da se Dabarska pećina proglasi za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.[6] Ovu odluku Komisija je donijela u sljedećem sastavu: Zeynep Ahunbay, Martin Cherry,Amra Hadžimuhamedović, Dubravko Lovrenović (predsjedavajući), Ljiljana Ševo.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
