From Wikipedia, the free encyclopedia
Stupa ili Valjarica[1] (Valjavica[2]) su primitivne drvene mašine pokretane snagom vode (kao vodenice), u kojima se valjanjem i zbijanjem (udaranjem) vune, uz stalni dotok lužnate vode (mokri postupak) proizvodilo vrlo grubo sukno.[1]
| Stupa Valjarica | |
|---|---|
 | |
U stupama se isto to sukno često i pralo i obnavljalo.[2]
Metoda rada u stupama bila je vrlo jednostavna (za razliku od tkanja), u njima je vuna zbog djelovanja lužnate vode omekšala, pa su je valjanje uz konstantne mehaničke udarce drvenim batovima sabijalo, zgušnjavalo, podebljavalo, dok su se vlakna,isprepletala, pa je na kraju sukno postalo čvrsto i nepromočivo. , 4=
lužina, 5=vuna za valjanje Mana valjanog sukna bila je težina, tvrdoća i neelastičnost, ali je bilo puno trajnije od današnjih tkanina
Stupe su najčešće bile instalirane u posebnim radionicama, podizanim uz vodotoke, često uz vodenice, ali kojiput i na potpuno otvorenom prostoru.[1]
Rimljani su poznavali stupe, i imali velike pogone u kojima su radili robovi, nakon Pada Rimskog Carstva to znanje se po Evropi izgubilo, pa je ponovno otkriveno za Križarskih ratova i ponovno uvedeno u Evropu tokom 12. vijeka.[3]
Po južnoslavenskim krajevima stupe se se zadržale na selu sve do 20. vijeka. Na Bregavi kod Stoca posljednje stupe radile su do 1992.[4]
.JPG)
Po jednoj od teorija Valjevo je dobilo ime po valjaricama, kojih je nekad bilo puno duž Kolubare.[2]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
