Mangan (Mn, latinski - manganium) je metal VIIB, grupe. Ima 15 izotopa čije se atomske mase nalaze između 49-62. Postojan je samo jedan- 55, koji čini skoro 100% sastava izotopa mangana koji se javljaju u prirodi.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol,atomski broj | Mangan, Mn, 25 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | prelaznih metala | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | VIIB, 4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 7470 kg/m3,6 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Boja | srebrnasta sa primesama  | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 54,938049 u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 140 (161) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 139 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | bez podataka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | [Ar]3d54s2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 13, 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni brojevi | 7, 6, 4, 2, 3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | jaki kiseli | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | regularno prostorno centrirana | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 1517 K (1244 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 2235 K (1962 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 7,35×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 226 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 12,05 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 121 Pa (1517 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | 5150 m/s (293,15 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 1,55 (Pauling) 1,60 (Alred) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 480 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 0,695×106 S/m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 7,82 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 717,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 1509 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 3248 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 4940 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| V energija jonizacije | 6990 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| VI energija jonizacije | 9220 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| energija jonizacije | 11500 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi, v.p.r.=vreme polu raspada, n.r.=način raspada, e.r.=energija raspada, p.r.=proizvod raspada, z.e=zarobljavanje elektrona | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zastupljen je u zemljimoj kori u količini od 950 ppm (eng. parts per million) u obliku rude koju čine mešavine nekoliko vrsta oksida.
Važniji minerali su: Braunit, piroluzit i Hausmanit - Sva tri su oksidi mangana.
Mangan je 1774 otkrio J.G. Gahna. Najpoznatije jedinjenje mangana je kalijumpermanganat KMnO4, jedno od najboljih oksidacionih sredstava, poseduje baktericidna svojstva, a koristi se i za borbu protiv gljivičnih oboljenja kože.
Mangan je sastojak mnogih enzima. Njega bi trebalo dnevno unositi u količini od najmanje 1 miligram. U velikim količinama soli mangana su toksične
Mangan je tvrd, srebrnast i krh metal. Vrlo je reaktivan, na vazduhu se pali, reaguje sa vodom gradeći hidroksid. Mangan ima slične osobine kao i alkalni metali. Mangan se masovno koristi kao dodatak čeliku smanjujući njegovu temperaturu topljenja i popravljajući mehaničke osobine.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
