Kurdski jezik (kurdski: kurdî, کردی) je deo šire porodice iranskih jezika iz indoevropske jezičke porodice. Kurdskim jezikom govori danas između 25 i 30 miliona ljudi, većinom na teritoriji naseljenom Kurdima u Iraku, Turskoj, Siriji, Iranu kao i kurdskoj dijaspori širom sveta.
| kurdski | ||
|---|---|---|
| كوردی, Kurdî, Kurdí, Kördi[1] | ||
| Države | Turska, Iran, Irak, Sirija, Jermenija i Azerbejdžan | |
| Regija | Bliski istok, južna i centralna Azija | |
| Broj govornika | 25–30 miliona Kurda | |
| Rang | 19. | |
| Porodica | indoevropski
| |
| Sistem pisanja | persijsko pismo (kurdsko) u Iraku i Iranu, latinica u Tursko, Siriji i Jermeniji | |
| Službeni status | ||
| Zvaničan |  Irak (zajedno sa arapskim jezikom) Iran (reguonalni) | |
| Priznat manjinski jezik |  Jermenija | |
| Reguliše | ||
| Jezički kodovi | ||
| ISO 639-1 | ku | |
| ISO 639-2 | kur | |
| ISO 639-3 | različito:ckb – Soranikmr – Kurmadžisdh – Južnokurdijski jeziklki – Leki jezik | |
| Pažnja: Ova strana možda sadrži IPA fonetske simbole u unikodu. | ||
Kurdski jezik pripada severozapadnoj grupi iranskih jezika. Najsrodniji jezici kurdskom su jezik Belučistana i jezici jugozapadne grupe iranske porodice.
Nema mnogo pouzdanih podataka o kurdskom jezku pre perioda arapskih osvajnja. Tek od 15-16. veka poznati su prvi pesnici koji pišu na svom maternjem kurdskom jeziku:Ali Hariri, Ahmed Hani, Melaje Džaziri, Faki Tajran i drugi. Kroz dug period borbe kurdskog naroda za slobodu i autonomiju tekla je i borba za priznanje jezika.
Danas kurdski jezik ima zvanično priznat status jedino u Iraku, dok u ostalim državama gde se govori u znatnom broju nema taj status ili je čak zabranjen. Ukupan broj ljudi kojima je kurdski maternji jezik teško je proceniti: procene se kreću od 25 do 30 miliona. Najveći broj njih živi u Turskoj (11-15 mil), Iraku (5-7 mil), Iranu (6-8 mil) i Siriji (oko 2 mil).
Postoje tri važnija dijalekta kurdskog jezika:
1. Severni dijalekat, nazvan Kurmandži (Kurmanji)
2. Centralni dijalekat, nazvan Sorani (Sorani)
3. Južni dijalekat, glavni predstavnici su govori Fejli i Kalhori
Kurmandži dijalekat
Zastupljen je uglavnom u Turskoj i Siriji, procena je da oko 12-17 miliona ljudi govori ovim dijalektom. Za pisanje uglavnom koriste modifikovanu verziju turskog latiničnog pisma.
Sorani dijalekat
Sorani dijalekat je zastupljen u istočnom Iraku i zapadnom Iranu. Broj Kurda koji govori Sorani dijalektom je između 10 do 12 miliona. Kao alfabet iranski i irački Kurdi uglavnom koriste modifikovani persijski alfabet.
Južni dijalekat
Južni dijalekat kurdskog jezika uglavno je zastupljen u južnim i srednjim delovima Iraka i Irana i sastoji se od većeg broja poddiajlekata od kojih su najpoznatiji Fajli i Kalhori.
Zbog geografske rasprostranjenosti u raznim državama i kulturama kurdski jezik danas ima čak tri alfabeta: persoarapski, latinicu i ćirilicu. Persoarapski alfabet se koristi još od srednjeg veka pod uticajem srodnog persijskog jezika. Latinično pismo je u upotrebu u Turskoj, srodno turskom latničnom pismu sa nekim dodatnim slovima. Ćirilica je korišćena u Sovjetskom Savezu za pripadnike Kurda koji su živeli uglavnom u Jermeniji. Pored toga u novije vreme ima i pokušaja da se stvori jedinstvan alfabet za sve Kurde-osnova mu je latinično pismo.
- Samoglasnici
Kurdski jezik ima sledeće samoglasnike:
| prednji | centralni | zadnji | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| kratak | dug | kratak | dug | kratak | dug | |
| zatvoren | ||||||
| srednji | ||||||
| otvoren | ||||||
- Suglasnici kurdskog jezika su:
| Dvousneni | Usnenozubni | Zubni | Prednjenepčani | Palatal | Zadnjenepčani | Uvular | Faringalni | Glotal | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nazalni | |||||||||
| Eksplozivni | |||||||||
| Strujni | |||||||||
| Afrikate | |||||||||
| Laterali | 1 | ||||||||
| Flep | |||||||||
| Tril | |||||||||
| Sonanti |
Povezano
Izvori
Spoljašnje veze
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
