4. vijek

4. vijek je razdoblje koje je trajalo od 301. do 400. godine. U Evropi se tradicionalno smatra dijelom Starog vijeka, odnosno početkom perioda poznatog kao kasna antika.

301	302	303	304	305	306	307	308	309	310
311	312	313	314	315	316	317	318	319	320
321	322	323	324	325	326	327	328	329	330
331	332	333	334	335	336	337	338	339	340
341	342	343	344	345	346	347	348	349	350
351	352	353	354	355	356	357	358	359	360
361	362	363	364	365	366	367	368	369	370
371	372	373	374	375	376	377	378	379	380
381	382	383	384	385	386	387	388	389	390
391	392	393	394	395	396	397	398	399	400

Milenijum:	1. milenijum
Vjekovi:	3. vijek • 4. vijek • 5. vijek
Decenije:	300-e 310-e 320-e 330-e 340-e 350-e 360-e 370-e 380-e 390-e
Kategorije:	Rođenja – Smrti Nastanci – Prestanci

Istočna hemisfera na početku 4. vijeka.

Istočna hemisfera na kraju 4. vijeka.

Pregled

Za istočnu hemisferu u 4. vijeku je karakteristično da su se dotadašnja svjetska carstva sa različitim rezultatima pokušavala oporaviti od kriza u ranijim periodima, odnosno bila izložena novim iskušenjima, bilo u obliku eksternih demografskih pritisaka, bilo u obliku novih religija i ideologija.

Na zapadu je Rimsko Carstvo nakon određene stabilizacije pod sistemom tetrarhije početkom vijeka ponovno postalo žrtvom građanskih ratova. Oni su međutim potrajali relativno kratko, i to zahvaljujući tome što je njihov pobjednik Konstantin Veliki prihvatio kršćanstvo, ne samo kao vlastitu religiju nego i kao jedno od sredstava kojim će legitimirati svoju i vlast svojih nasljednika. Otada pa nadalje će svi rimski carevi, uz izuzetak Julijana Apostate, biti kršćani, a dotada progonjena kršćanska Crkva postaje ne samo ozakonjena, nego i jedan od temelja društvenog poretka. Pod njenim uticajem će kršćanstvo do kraja vijeka postati državna religija, a sve druge religije postati marginalizirane i na kraju zabranjene, započevši proces koji će dovesti do kraja dotadašnje antičke kulture. Crkva je, međutim, nakon dolaska na vlast bila izložena i unutrašnjim sukobima vezanim uz doktrinarna pitanja; oni, uključujući arijanski spor, dobivaju i političku dimenziju i u drugoj polovici vijeka dovode do novih političkih nestabilnosti. Provala Huna na područje Istočne Evrope dovodi do potiskivanja Gota i drugih germanskih naroda na zapad, što će započeti Veliku seobu naroda i rimske granice ponovno staviti pod snažan pritisak, kome je rimska vojska, a pogotovo nakon katastrofalnog poraza u bitci kod Hadrijanopolja sve teže mogla odolijevati.

Na istoku je političko jedinstvo Kine, ranije ostvareno pod dinastijom Jin kompromitirano kada su se njeni članovi upustili u bratoubilački Rat Osam prinčeva, koji je materijalno i moralno iscrpio zemlju u toj mjeri da su Wu Hu nomadi početkom vijeka započeli veliki ustanak i do 316. uspjeli zauzeti sjevernu Kinu, izazvavši brojna razaranja i egzodus kineskog stanovništva na jug. Dinastija Jin je sigurno utočište pronašla tek u južnoj Kini gdje je sa sjedištem u današnjem Nanjingu stvorila koliko-toliko stabilni režim u kome se nastavila razvijati tradicionalna kineska kultura i civilizacija. Na sjeveru su pobjednički Wu Hui uspostavili niz država kasnije poznatih kao Šesnaest kraljevstava. Od njih je najmoćnija bila Raniji Qin koja je oko 376. uspjela nakratko ujediniti cijelu sjevernu Kinu; njen pokušaj da uništi dinastiju Jin i proširi vlast na jug je, međutim, zaustavljen u na rijeci Fei 383. što je dovelo do njenog kolapsa. Pod vlašću Wu Hua je u sjevernoj Kini dotada dominantni taoizam počeo mijenjati budizam čiji će misionari po prvi put doprijeti i do susjedne Koreje.

Glavni događaji i razvoji

• 301 -Armenija postaje prva zemlja koja kršćanstvo uvodi kao svoju državnu religiju.
• 304 - Liu Yan (Han Zhao), dotada vazalni vladar Xiongnua, diže ustanak protiv kineske vlasti i proglašava državu Han, prvo od Šesnaest kraljevstava.
• 313 - Milanski edikt kojim je u Rimskom Carstvu prvi put ozakonjeno kršćanstvo.
• 316 - Wu Hu nomadi preuzimaju vlast nad sjevernom Kinom, tjerajući careve dinastije Jin na jug.
• 325 - U Nikeji održan prvi ekumenski sabor na kome je za kršćane ustanovljeno nikejsko vjerovanje.
• 11.5. 330. - Bizantij od strane cara Konstantina proglašen novom prijestolnicom Rimskog Carstva; datum kada po tradiciji započinje Bizantsko Carstvo.
• 370 - 375: Huni provaljuju na područje Istočne Evrope, pokorivši Alane i potisnuvši Ostrogote na zapad, te tako započinju lančanu reakciju, odnosno proces kasnije poznat kao Velika seoba naroda.
• 378 - Bitka kod Hadrijanopolja u kojoj Vizigoti nanose katastrofalan poraz rimsku vojsku, prisilivši Rimljane, da prvi put u svojoj historiji, pristanu na trajno naseljavanje barbara na svojoj teritoriji.
• 381 - Prvi carigradski sabor kojim je arijanski spor u kršćanskoj Crkvi odlučen u korist trinitarijanaca, a arijanstvo proglašeno herezom.
• 383 - Bitka na rijeci Fei u kojoj snage dinastije Jin nanose katastrofalan poraz sjevernoj državi Raniji Qin, izazvavši njen kolaps.
• 390 – 395: Rimski car Teodozije I donosi niz edikata kojima se u Carstvu nastoji iskorijeniti drevna rimska i sve druge paganske (ne-kršćanske) religije.
• 395 - Podjela Rimskog Carstva na Zapadno i Istočno.

Važnije osobe

Izumi i otkrića

• Stremen u Kini, ne kasnije od 322^[1][2]

Izvori

1. The stirrup and its effect on chinese military history
2. „The invention and influences of stirrup”. Arhivirano iz originala na datum 2008-12-03. Pristupljeno 2011-03-13.

Milenijum	Vijek
4. pne.:	40. pne.	39. pne.	38. pne.	37. pne.	36. pne.	35. pne.	34. pne.	33. pne.	32. pne.	31. pne.
3. pne.:	30. pne.	29. pne.	28. pne.	27. pne.	26. pne.	25. pne.	24. pne.	23. pne.	22. pne.	21. pne.
2. pne.:	20. pne.	19. pne.	18. pne.	17. pne.	16. pne.	15. pne.	14. pne.	13. pne.	12. pne.	11. pne.
1. pne.:	10. pne.	9. pne.	8. pne.	7. pne.	6. pne.	5. pne.	4. pne.	3. pne.	2. pne.	1. pne.
1.:	1.	2.	3.	4.	5.	6.	7.	8.	9.	10.
2.:	11.	12.	13.	14.	15.	16.	17.	18.	19.	20.
3.:	21.	22.	23.	24.	25.	26.	27.	28.	29.	30.
4.:	31.	32.	33.	34.	35.	36.	37.	38.	39.	40.