From Wikipedia, the free encyclopedia
Beaivvášsevnnjodeapmi dáhpáhuvvá go mánnu boahtá beaivváža ja máilmmi gaskii nu ahte beaivváš belohahkii dahje oalát jávká mánu duohkái. Ollislaš dahje dievas beaivvášsevnnjodeapmi lea okta earenoamážeamos luonddudáhpáhusain. Geassemánu 2. beaivvi 2011 lei gaskaijabeaivváža sevnnjodeapmi Davvi-Sámis, ja mánnu govččai goasii 60 % beaivvážis. Dat dáhpáhuvai gaskaija áigge ja dan sáhtii buoremusat oaidnit Davvi-Sámis, gos dien áigge lea gaskaijabeaivváš. Nie viidát ii govčča mánnu beaivváža ovdal go 76 jagi geahčen fas - 2087:s.
Fred Espenak lea NASA olis almmuhan kataloga mas oaidná 5000 jagi áiggi sevnnjodemiid - sullii 2000 o. Kr. rájes gitta 3000 jagi m. Kr. Orru ahte Østfolddas báktesárgumat lassánedje sullii 900 - 700 o. Kr. Espenaka katalogas oaidnit ahte jagis 857 o. Kr. lei ollislaš beaivvášsevnnjodeapmi, muhto doppe ii lean leamaš sevnnjodeapmi áigodagas 1229 ja 857 o. Kr., ja danne sáhttet bronsaáiggis nu sakka sárgon bávttiide dien dáhpáhusa. Davvi-Sámis ledje leamaš ollislaš beaivvášsevnnjodeamit jagiin 1067, 938 ja 929 o. Kr.[1]
Leat njealjelágan beaivvášsevnnjodeamit.
Lea imašlaš soaittáhat ahte beaivváš lea sullii 400 geardde guhkkelis máilmmis go mánnu ja das lea sullii 400 geardde stuorit diamehter. Go eatnamis geahččá, de orruba dat leame ovtta stuorrát. Dát soaittáhat dat dahká ahte máilmmis sáhttá oaidnit ollislaš beaivvášsevnnjodeami.
Duogážin dasa go muhtin sevnnjodeamit leat gierdohápmásaččat ja earát fas ollásit gokčet, lea ahte mánnu johtá ellipttalaš (jorbodahkii guhkolaš) geainnu mielde máilmmi birra. Dat dahká ahte mánnu lea muhtumin guhkkelis eret ja muhtumin lagabus máilmmi. Go mánnu lea guhkkin eret, de gokčá dat unnit oasi almmis, ii ge leat doarvái stuoris gokčat olles beaivváža. Gierdosevnnjodeapmi dáhpáhuvvá dávjjit go ollislaš sevnnjodeapmi, danne go mánu gaskamearálaš gaska lea menddo stuoris dasa ahte ollislaččat gokčat.
Lea várálaš geahččat njuolga beaivvážii, vaikko geahčasta dušše moadde sekundda hávális. Liikká sáhttá čalbmi ja oaidnu billahuvvat. Lea vejolaš oalát čalmmehuvvat dan geažil. Čalbmi ii dovdda bákčasa, mii várrešii várálašvuođa vuostá, ja danne sáhttá jođánit geavvat ahte čalbmi vaháguvvá.
Dábálaččat lea beaivváš nu šearrat ahte dasa ii dárjja geahččat. Go lea beaivvášsevnnjodeapmi, de ii oro leame nu šearrat, muhto liikká lea beaivváščuovga seamma várálaš.
Beaivvášsevnnjodeami geahččamii leat ráhkaduvvon vásedin čalbmeláset. Ii galgga makkárge eará lásiid čađa geahččat beaivvážii. [2].
Dá lea oassi beaivvášsevnnjodemiin:
Muhtin beaivvášsevnnjodeamit | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Beaivi | Áigi (UTC) | Makkár | Bistu (maks.) | Báikkit | Komenttat | ||
Álgu | Gasku | Loahppa | |||||
miessemánu 9. b. 1919 | - | - | - | ollislaš | - | Oarje-Afrihká | Govven: Arthur Eddington verifisereren dihte oppalaš relativitehtateoriija |
borgemánu 11. b. 1999 | - | - | - | ollislaš | - | Europá, Asia | |
geassemánu 21. b. 2001 | - | - | - | ollislaš | 04:57 min | Lulli-Amerihká, Afrihká | |
juovlamánu 14. b. 2001 | - | - | - | gierdohápmásaš | 03:53 min | Davvi- ja Gaska-Amerihká | |
geassemánu 10. b. 2002 | - | - | - | gierdohápmásaš | 00:23 min | Asia, Australia, Davvi-Amerihká | |
juovlamánu 4. b. 2002 | - | - | - | ollislaš | 02:04 min | Lulli-Afrihká, Antarktis, Indonesia, Australia | |
miessemánu 31. b. 2003 | - | - | - | gierdohápmásaš | 03:37 min | Eurohpá, Asia, Davvi-Amerihká | |
skábmamánu 23. b. 2003 | - | - | - | ollislaš | 01:57 min | Australia, New Zealand, Antarktis, Syd-Amerika | |
cuoŋománu 19. b. 2004 | - | - | - | belohahkii | - | Antarktis, Lulli-Afrihká | |
golggotmánu 14. b. 2004 | - | - | - | belohahkii | - | Asia, Hawaii, Alaska | |
cuoŋománu 8. b. 2005 | - | - | - | hybriida | 00:42 min | Jaskesáhpi, Gaska-Amerihká | |
golggotmánu 3. b. 2005 | 08:41 | 10:31 | 12:22 | gierdohápmásaš | 04:32 min | Davvi-Afrihká, Eurohpá, Oarje-Asia, Gaskanuorti ja India | |
njukčamánu 29. 2006 | - | - | - | ollislaš | 04:07 min | Brasiila, Davvi-Afrihká, Gaska-Asia, Mongolia | |
čakčamánu 22. b. 2006 | - | - | - | gierdohápmásaš | 07:09 min | Lulli-Amerihká, Oarje-Afrihká, Antarktis | |
njukčamánu 19. b. 2007 | - | - | - | belohahkii | - | Asia, Alaska | |
čakčamánu 11. b. 2007 | - | - | - | belohahkii | - | Lulli-Amerihká, Antarktis | |
guovvamánu 7. b. 2008 | - | - | - | gierdohápmásaš | 02:12 min | Antarktis, Australia, New Zealand | |
borgemánu 1. b. 2008 | - | - | - | ollislaš | 02:27 min | Davvi-Amerihká, Eurohpá, Asia | |
ođđajagimánu 26. b. 2009 | - | - | - | gierdohápmásaš | 07:54 min | Lulli-Afrihká, Antarktis, Lullinuorta-Asia, Australia | |
suoidnemánu 22. b. 2009 | - | - | - | ollislaš | 06:39 min | India, Kiiná, Jaskesáhpi, buoremusat oidnui Shanghaias, Hangzhouas dahje Wuhanas. | Bisttii buot guhkimis jahkečuođis. |
ođđajagimánu 15. b. 2010 | - | - | - | gierdohápmásaš | 11:08 min | Afrihká, Asia | |
suoidnemánu 11. b. 2010 | - | - | - | ollislaš | 05:20 min | Lulimus Lulli-Amerihkás, Tahiti, Beassášsuolu | |
ođđajagimánu 4. b. 2011 | - | - | - | belohahkii | - | Eurohpá, Afrihká, Guovddáš-Asia | |
geassemánu 1. b. 2011 | - | - | - | belohahkii | - | Islánda, Davvi-Sápmi, davvin Davvi-Amerihkás, Nuorta-Asia | |
suoidnemánu 1. b. 2011 | - | - | - | belohahkii | - | Lullin Indiamearas | |
skábmamánu 25. b. 2011 | - | - | - | belohahkii | - | Lulli-Afrihká, Antarktis, Tasmania, New Zealand | |
miessemánu 20. b. 2012 | - | - | - | gierdohápmásaš | 05:46 min | Jaskesáhpi, Asia, Davvi-Amerihká | |
skábmamánu 13. b. 2012 | - | - | - | ollislaš | 04:02 min | Australia, New Zealand, lullin Lulli-Amerihkás, lullin Jaskesáhpi | |
miessemánu 10. b. 2013 | - | - | - | gierdohápmásaš | 06:03 min | Australia, New Zealand, guovddáš Jaskesáhpi | |
skábmamánu 3. b. 2013 | - | - | - | hybriida | 01:40 min | Nuorta Amerihká, Lulli-Eurohpá, Afrihká | |
cuoŋománu 29. b. 2014 | - | - | - | gierdohápmásaš | 00:00 min | Lulli-India, Australia, Antarktis | |
golggotmánu 23. b. 2014 | - | - | - | belohahkii | - | Davit Jaskesáhpi, Davvi-Amerihká | |
njukčamánu 20. 2015 | - | - | - | ollislaš | 02:47 min | Atlanteráhpi ovdal Englándda, Fearsullot, Svalbárda, Davvipola | |
čakčamánu 13. b. 2015 | - | - | - | belohahkii | - | Lulli-Afrihká, Lulli-India, Antarktis | |
njukčamánu 9. b. 2016 | - | - | - | ollislaš | 04m09s | Lulli-Asia, Jaskesáhpi | |
čakčamánu 1. b. 2016 | - | - | - | gierdohápmásaš | 03m06s | Afrihká | |
guovvamánu 26. b. 2017 | - | - | - | gierdohápmásaš | 00m44s | Lullin Afrihkás, lullin Lulli-Amerihkás | |
borgemánu 21. b. 2017 | - | - | - | ollislaš | 02m40s | Davvi-Amerihká | |
guovvamánu 15. b. 2018 | - | - | - | belohahkii | - | Antarktis, lullin Lulli-Amerihkás | |
suoidnemánu 13. b. 2018 | - | - | - | belohahkii | - | Lullin Australias | |
borgemánu 11. b. 2018 | - | - | - | belohahkii | - | Davimus Europás, Davvi-Asia | |
ođđajagimánu 6. b. 2019 | - | - | - | belohahkii | - | Nuorta-Asia | |
suoidnemánu 2. b. 2019 | - | - | - | ollislaš | 04m33s | Lulli-Amerhká | |
juovlamánu 26. b. 2019 | - | - | - | gierdohápmásaš | 03m39s | Lulli-Asia | |
geassemánu 21. b. 2020 | - | - | - | gierdohápmásaš | 00m38s | Lulli-Asia | |
juovlamánu 14. b. 2020 | - | - | - | ollislaš | 02m10s | Lulli-Amerihká | |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.