![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Flag_of_the_United_Kingdom_%25281-2%2529.svg/langsd-640px-Flag_of_the_United_Kingdom_%25281-2%2529.svg.png&w=640&q=50)
گڏيل بادشاھت
يورپ ۾ ملڪ / From Wikipedia, the free encyclopedia
گڏيل بادشاھت (United Kingdom) يا "عظيم برطانيا ۽ اتر آئرلينڊ جي گڏيل بادشاھت" (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland)، جنھن کي عام طور تي برطانيا (Britain) جي طور تي ڄاتو ويندو آھي، اتر۔اولھہ يورپ جو ھڪ ملڪ آھي.[13] گڏيل بادشاهت ۾ برطانيه جو ٻيٽ، آئرلينڊ جي ٻيٽ جو اتر۔اوڀر حصو ۽ برطانوي ٻيٽن جي اندر ننڍا ننڍا ٻيٽ شامل آھن. [14][15] اتر آئرلينڊ آئرلينڊ جي جمهوريه سان هڪ زميني سرحد حصيداري ڪري ٿو؛ ٻي صورت ۾، برطانيه ائٽلانٽڪ سمنڊ، اتر سمنڊ، انگلش چينل، سيلٽڪ سمنڊ، ۽ آئرش سمنڊ سان گھريل آهي. برطانيه جي ڪل ايراضي 94,354 چورس ميل (2,44,376 چورس ڪلوميٽر) آهي، جيڪا 2022ع ۾ لڳ ڀڳ ڇهه ڪروڙ ستر لک (67.6 ملين) ماڻهن جي اندازي مطابق آهي. برطانيه جي گاديءَ جو ھنڌ ۽ وڏو شهر (انهي سان گڏ انگلينڊ جي گاديءَ جو هنڌ) لنڊن آهي، جنهن جو وسيع ميٽروپوليٽن علائقو مغربي يورپ ۾ سڀ کان وڏو آهي، جنهن جي آبادي هڪ ڪروڙ چاليهه لک (14.9 ملين) آهي.[16] ايڊنبرگ، ڪارڊف ۽ بيلفاسٽ جا شهر بالترتيب اسڪاٽ لينڊ، ويلز ۽ اتر آئرلينڊ جا قومي راڄڌاني آهن. ٻين وڏن شهرن ۾ برمنگھم، مانچسٽر، گلاسگو، برسٽول، ليورپول، شيفيلڊ، نيو ڪاسل ۽ ليڊز شامل آھن.
عظيم برطانيا ۽ اتر آئرلينڊ جي گڏيل بادشاھت | |
---|---|
![]() جھنڊو | |
اسڪاٽش، آئرش، گيلڪ. | |
گادي جو هنڌ | لنڊن 51°30′N 0°7′W |
سڀ کان وڏو شهر | گادي جو شھر |
قومي ٻولي | سانچو:Indented plainlist |
علائقائي ۽ اقليتي ٻوليون [lower-alpha 2] |
|
نسلي گروھ (2021/22) | • 83.0٪ گورا
|
مذهب (2021/22) | • 46.5٪ عيسائيت
|
مقامي آبادي | • انگريز
|
حڪومت | وحداني پارلياماني آئيني بادشاهت[lower-alpha 3] parliamentary constitutional monarchy |
• بادشاهہ |
شاھہ چارلس ٽیون |
• وزير اعظم |
ڪئير اسٽارمر |
مقننه | پارليامينٽ |
هائوس آف لارڊز | |
هائوس آف ڪامنز | |
Formation | |
• ويلز ايڪٽس ۾ قانون |
1535ع ۽ 1542ع |
• تاج جو اتحاد |
24 مارچ 1603ع |
• يونين جو معاهدو |
22 جولاءِ 1706ع |
• ايڪٽس آف يونين آف انگلينڊ ۽ اسڪاٽلينڊ |
1 مئي 1707ع |
• برطانيه ۽ آئرلينڊ جي يونين جو عمل |
1 جنوري 1801ع |
• آئرش آزاد رياست آئيني ايڪٽ |
6 ڊسمبر 1922ع |
پکيڙ | |
• Total[lower-alpha 4] |
244٬376 km2 (94٬354 sq mi)[7] (ڪل: * 2,44,376 چورس ڪلوميٽر * 94,354 چورس ميل (78هون) • زمين: *2,42,741 چورس ڪلوميٽر * 93,723 چورس ميل) |
• Land[lower-alpha 5] |
242٬741 km2 (93٬723 sq mi)[7] |
آبادي | |
• 2022 اندازو |
سانچو:IncreaseNeutral 67,596,281[8] (6,75,96,281 22 هون 6,69,40,559) |
• 2021/22 مردم شماري |
66,940,559[lower-alpha 6][9][10][11] |
• گھاٽائي |
279 /km2 (722.6 /sq mi)[8] (279 فی چورس ڪلوميٽر 722.6 فی اسڪوائر ميل 51هون) |
جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) | 2024 لڳ ڀڳ |
• ڪل |
4.029 ٽريلين آمريڪي ڊالر[12] (9ھون) |
• في سيڪڙو |
58,880 آمريڪي ڊالر[12] (27ھون) |
جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ ) | 2024 لڳ ڀڳ |
• ڪل |
3.495 ٽريلين آمريڪي ڊالر [12] (6ھون) |
سال 1707ع ۾، برطانيه جي سلطنت (جنهن ۾ ويلز شامل هئا) ۽ اسڪاٽلينڊ جي بادشاهت يونين جي معاهدي تحت متحد ٿي برطانيه جي سلطنت ٺاهي. يونين ۾ سال 1800ع ۾ آئرلينڊ جي بادشاهت کي شامل ڪيو ويو ته جيئن 1801ع ۾ برطانيه ۽ آئرلينڊ جي سلطنت ٺاهي وئي. آئرلينڊ جو گهڻو حصو سال 1922ع ۾ برطانيه کان آئرش آزاد رياست جي طور تي الڳ ٿي ويو ۽ رائل ۽ پارلياماني ٽائيٽل ايڪٽ 1927ع موجوده نالو، برطانيه جي برطانيه ۽ اتر آئرلينڊ جي گڏيل رياست، پيدا ڪيو.
برطانيه پهريون صنعتي ملڪ بڻجي ويو ۽ 19هين ۽ 20ھین صدي جي اوائلي اڪثريت لاءِ، خاص طور تي 1815ع ۽ 1914ع جي وچ ۾ "پيڪس برٽانيڪا" جي دور ۾، دنيا جي سڀ کان وڏي طاقت هئي.[17] [18] 1920ع جي ڏهاڪي ۾ پنهنجي عروج تي، برطانوي سلطنت، دنيا جي زمين ۽ آبادي جو لڳ ڀڳ هڪ چوٿون حصي تي پکڙيل ۽ تاريخ ۾ سڀ کان وڏي سلطنت هئي. جڏهن ته، پهرين عالمي جنگ ۽ ٻي عالمي جنگ ۾ ان جي شموليت برطانيه جي اقتصادي طاقت کي نقصان پهچايو ۽ غير آبادڪاري جي عالمي لهر اڪثر برطانوي نوآبادين جي آزادي جو سبب بڻيو.[19][20][21] برطانوي اثر ان جي ڪيترن ئي اڳوڻي نوآبادين جي قانوني ۽ سياسي نظام ۾ ڏسي سگھجي ٿو ۽ برطانوي ثقافت عالمي سطح تي اثر انداز ٿي رهي آهي، خاص طور تي ٻولي، ادب، موسيقي ۽ راندين ۾. انگريزي دنيا جي سڀ کان وڏي ڳالهائيندڙ ٻولي آهي ۽ ٽيون سڀ کان وڌيڪ ڳالهائي ويندڙ ٻولي آهي. [22]
گڏيل بادشاهت هڪ آئيني بادشاهت ۽ پارلياماني جمهوريت آهي. [23] بادشاھت وٽ ٽي الڳ اختيار آهن؛ انگلينڊ ۽ ويلز، اسڪاٽلينڊ ۽ اتر آئرلينڊ.[24] 1999ع کان وٺي، اسڪاٽ لينڊ، ويلز ۽ اتر آئرلينڊ جون پنهنجون حڪومتون ۽ پارليامينٽون آهن جيڪي مختلف معاملن تي ڪنٽرول ڪن ٿيون.[25]
گڏيل بادشاهت هڪ ترقي يافته ملڪ آهي ۽ عام مجموعي گھربل پيداوار (GDP) جي لحاظ کان، دنيا جي ڇهين وڏي معيشت آهي. اها هڪ تسليم ٿيل ايٽمي رياست آهي ۽ فوجي خرچن ۾ عالمي سطح تي چوٿين نمبر تي آهي.[26] [27] گڏيل بادشاهت سال 1946ع ۾ پنهنجي پهرين اجلاس کان وٺي گڏيل قومن جي سلامتي ڪائونسل جو مستقل ميمبر رهيو آهي. اهو گڏيل قومن UNO، ڪائونسل آف يورپ، جي-7، OECD، نيٽو، فائيو آئيز، AUKUS ۽ CPTPP جو ميمبر آهي.