ڀارت جون رياستون ۽ اتحادي علائقا

ڀارت هڪ وفاقي اتحاد آهي جنهن ۾ اڻٽيھ رياستون ۽ ست اتحادي علائقا آهن. اهي رياستون ۽ اتحادي علائقا وري ضلعن ۾ ورهايل آهن. رياستون خود مختيارڪار انتظامي ڊويزنون آهن، جن مان هر هڪ جي رياستي حڪومت هوندي آهي. رياستن جي حڪومتي طاقتون رياستي حڪومت ۽ هندستان جي حڪومت جي وچ ۾ ورهايل آهن. يونين علائقا سڌي طرح يونين حڪومت جي طرفان سنڀاليا ويندا آهن جيتوڻيڪ ڪجهه يونين علائقا انهن جي پنهنجي علائقائي حڪومت کي ڪجهه خودمختياري سان گڏ آهن.

ڀارت جي رياستون ۽ اتحادي علائقا
قسم	رياستون
علائقو	ڀارت
باني	ڀارت جو آئین
قيام	26 جنوری، 1950ع
انگ	28 رياستون 8 اتحادي علائقا (as of 2024ع)
آبادي	States: Sikkim – 610,577 (lowest) Uttar Pradesh – 199,812,341 (highest) Union Territories: Lakshadweep – 64,473 (lowest) Delhi – 16,787,941 (highest)
ايراضي	States: Goa – 3٬702 km2 (1٬429 sq mi) (smallest) Rajasthan – 342٬269 km2 (132٬151 sq mi) (largest) Union territories: Lakshadweep – 32 km2 (12 sq mi) (smallest) Ladakh – 59٬146 km2 (22٬836 sq mi) (largest)
حڪومت	Government of India State governments
ذيلي تقسيم	Divisions Districts Tehsils

رياستن ۽ يونين علائقن لاء فريم ورڪ هندستان جي آئين طرفان قائم ڪيو ويو، جيڪو 26 جنوري، 1950ع تي نافذ ٿيو. هندستاني آئين جي مطابق، هندستان ۾ رياستن ۽ يونين علائقن جي حد بندي ڪرڻ جو اختيار صرف هندستان جي پارليامينٽ وٽ محفوظ آهي، جيڪي نيون رياستون/يونين علائقا ٺاهي سگهي ٿي، علائقا الڳ/ضم ڪري سگهي ٿي، موجوده رياست کان يا رياستن کي يونين علائقا ۾ تبديل ڪرن يا ان جي برعڪس ڪري سگهي ٿي.

ریاستون

رياست	گاديءَ جو هنڌ	سرڪاري ٻولي	وڏو شهر
آنڌرا پرديش	امراوتي	تيلگو	حيدرآباد
اروناچل پرديش	ایتانگر	انگريزي	ایتانگر
آسام	دیس پور	آسامي	گوھاٽي
بهار	پٽنا	هندي	پٽنا
ڇتيس ڳڙھ	رائیپور	هندي	رائیپور
گوا	پاجم	هندي	پاجم
گجرات	گانڌي نگر	گجراتي	احمدآباد
هرياڻا	چندي‌ڳڙھ	هندي	فريدآباد
هماچل پرديش	دھرم شالا	هندي	شملہ
ڄمون ۽ ڪشمير	سري‌نگر	اردو	سري‌نگر
جهارکنڊ	رانچي	هندي	جمشيدپور
ڪرناٽڪا	بنگلور	ڪنٽری	بنگلور
ڪيرالا	تریوندرم	مليالم	ڪوچي
مڌيا پرديش	ڀوپال	هندي	اِنڊور
مهاراشٽر	ممبئي	مراٺي	ممبئي
مني پور	امفال	مني پوري	امپھال
ميگھاليه	شیلونگ	خاصي
مِزورَم	ایزاوی	انگريزي، هندي، مِزو
ناگالينڊ	کوھیما	انگريزي	دیماپور
اوڙيسا	بھونیشور	اوڙيا
پنجاب	چندي‌ڳڙھ	پنجابي	لُڌياڻا
راجسٿان	جئي‌پور	هندي
سِڪِم		انگريزي
تمِل ناڊُو	چینائي	تمِل	مدراس
تِلنگانه	حيدرآباد	تيلگو	حيدرآباد
تري پوره	اگرتلا	بنگالي	اگرتلا
اُتر پرديش	لکنؤ	هندي	ڪانپور
اُترکنڊ	ڈیرہ دون	هندي	دھرادون
اولھ بنگال	ڪلڪتو	بنگالي	ڪلڪتو

اتحادي علائقا

State[1]	ISO[2]	Vehicle code[3]	Zone[4]	Capital[1]	Largest city[5]	Established[6]	Population (2011)[7]	Area (km2)[8]	Official languages[9]	Additional official languages[9]
انڈیمان ء نکوبار اپبیت	IN-AN	AN	Southern	پورت بلیر		1 November 1956	380,581	8,249	Hindi, English	—
چندیگڑھہ	IN-CH	CH	Northern	چندیگڑھ		1 November 1966	1,055,450	114	English	—
دادرا ء نگر حویلی ء دمن ء دیو	IN-DH	DD	Western	دمن	سلواسا	26 January 2020	587,106	603	Hindi, English	Gujarati
دھلی	IN-DL	DL	Northern	New Delhi	دھلی	1 November 1956	16,787,941	1,484	Hindi, English	Urdu, Punjabi[10]
جمو ء کشمیر	IN-JK	JK	Northern	Srinagar (Summer) Jammu (Winter)[11]	سرینگر	31 October 2019	12,258,433	42,241	Dogri, English, Hindi, Kashmiri, Urdu	—
لداخ	IN-LA	LA	Northern	Leh (Summer) Kargil (Winter)[12]	لیھہ	31 October 2019	290,492	59,146	Hindi, English	—
لکشادیپ	IN-LD	LD	Southern	کاواراتی	انڈروٹ	1 November 1956	64,473	32	Hindi, English	Malayalam
پونڈیچری	IN-PY	PY	Southern	پونڈیچری		16 August 1962	1,247,953	479	Tamil, French, English	Telugu, Malayalam

حوالا

1. "State/UTs and capitals". Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
2. "ISO codes". International Organization for Standardization. حاصل ڪيل 1 January 2024.
3. "Registration statecodes". Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
4. "Zonal council". Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
5. Towns and urban agglomerations classified by population size class in 2011 with variation between 1901 and 2011 - Class I (Report). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
6. States Reorganisation (PDF) (Report). Parliament of India. حاصل ڪيل 1 December 2023.
7. State-wise population (Report). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
8. Socio-economic statistics (PDF) (Report). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2019.
9. "Report of the Commissioner for linguistic minorities: 52nd report" (PDF). Government of India. حاصل ڪيل 1 January 2024.
10. "Official Language Act 2000" (PDF). Government of Delhi. وقت 4 March 2016 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 17 July 2015. Unknown parameter |url-status= ignored (مدد)
11. "Jammu and Kashmir capital". Jammu and Kashmir Legal Services Authority. حاصل ڪيل 1 December 2023.
12. "LG, UT Hqrs, Head of Police to have Sectts at both Leh, Kargil: Mathur". Daily Excelsior. 12 November 2019. https://www.dailyexcelsior.com/lg-ut-hqrs-head-of-police-to-have-sectts-at-both-leh-kargil-mathur/.