ٻوٽا

نباتات يا ٻوٽا (Plants) يوڪئريوٽس (eukaryotes) آهن جيڪا ڪنگڊم، پلانٽائي (Plantae) ٺاهيندا آهن؛ اها اڪثر ڪري خوراڪ لاء ڦوٽوسنٿيسز (Photosynthesis) استعمال ڪندا آهن. مطلب، اهي پنهنجي توانائي، ڪلوروپلاسٽ، جيڪا سايانوبيڪٽيريا سان اينڊوسمبايوسس (Endosymbiosis) کان نڪتل آهن، استعمال ڪندي، سج جي روشني مان، ڪاربن ڊاءِ آڪسائيڊ ۽ پاڻي مان کنڊ پيدا ڪرڻ لاءِ، سائي رنگ جو ڪلوروفل استعمال ڪندي، حاصل ڪن ٿا. استثنا پرازي (Parasitic) ٻوٽا آهن جيڪي ڪلوروفل ۽ ڦوٽوسنٿيسز لاءِ جينز وڃائي ويٺا آهن ۽ پنهنجي توانائي ٻين ٻوٽن يا فنگس مان حاصل ڪن ٿا.

Dicksonia antarctica, a species of tree fern

ٻوٽا

گھڻا ٻوٽا، سواءِ ڪجھ سائي الجي جي، گھڻ-جيو گھرڙن وارا جاندار آھن. تاريخي طور تي، جيئن ارسطو جي حياتيات ۾، ٻوٽن جي ڪنگڊم سڀني جاندار شين کي شامل ڪيو جيڪي جانور نه هئا. ۽ شامل آهن algae ۽ fungi. وصفون ان وقت کان تنگ ٿي ويون آهن؛ موجوده وصفن ۾ فنگس ۽ ڪجهه الجي شامل آهن. هن مضمون ۾ استعمال ڪيل وصف موجب، ٻوٽا ڪليڊ، Viridiplantae (سبز ٻوٽا) ٺاهيندا آهن، جيڪي سائي الجي ۽ گرين ٻوٽن يا زميني ٻوٽن تي مشتمل آهن (hornworts، liverworts، mosses، lycophytes، ferns، conifers ۽ ٻيا جمناسپرم، ۽ گلن جا ٻوٽا. ). جينوم جي بنياد تي هڪ تعريف شامل آهي Viridiplantae، ڳاڙهي الجي ۽ glaucophytes سان گڏ، ڪليڊ Archaeplastida ۾. ٻوٽن جا اٽڪل 3,80,000 ڄاتل سڃاتل نسل آهن، جن مان اڪثريت، ڪي 2،60،000، Spermatophyte، ٻج پيدا ڪن ٿا. اهي سائيز ۾ سنگل سيلن کان وٺي وڏن وڻن تائين آهن. سائو ٻوٽا دنيا جي ماليڪيولر آڪسيجن جو هڪ وڏو حصو مهيا ڪن ٿا. شگر جيڪي پيدا ڪن ٿا توانائي فراهم ڪن ٿا. ڌرتيءَ جي اڪثر ماحولياتي نظامن ۽ ٻين جاندارن لاءِ، جن ۾ جانور به شامل آهن، يا ته ڀاڄيون، ٻوٽا سڌو سنئون کائيندا آهن يا انهن جاندارن تي ڀروسو ڪندا آهن جيڪي ائين ڪندا آهن. اناج، ميوا ۽ ڀاڄيون بنيادي انساني کاڌو آهن.

گھڻ گھرڙيائي يوڪيريوٽڪ ۽ ڪلوروفل رکندڙ جاندار آھن. جنھن ۾ گھرڙي جي ڀت سيليلوز جي ٺھيل ۽ زائگوٽ وري ايمبريو ۾ واڌ ويجھ وٺي ٿو. ٻوٽا ڏينھن جو روشنائيءَ جِي ترڪيب وسيلي ڪاربوھائيڊريٽس ٺاھيندا آھن.

حوالا