جڪارتا

جڪارتا (Jakarta) جنھن جو سرڪاري نالو "اسپيشل ڪيپيٽل ريجن آف جڪارتا" آھي، انڊونيشيا جو گاديءَ جو هنڌ ۽ ملڪ جو سڀ کان وڏو شھر آھي. ھي شھر جاوا ٻيٽ جي اتر۔اولھ سامونڊي ڪناري تي واقع آهي. ھي شھر انڊونيشيا جو سياسي، معاشي ۽ ثقافتي مرڪز آھي جنھن جي آبادي 2014ع ۾ 1,00,75,310 ھئي.^[7][8] ھن شھر جي ميٽروپوليٽن پکيڙ 6,392 چورس ڪلوميٽر آهي ۽ ميٽروپوليٽن علائقي جي آبادي سال 2010ع ۾ 3,02,14,303 ھئي جيڪا ٽوڪيو کان پوءِ دنيا ۾ ٻئي نمبر تي آهي.^[9] ھڪ اندازي مطابق سال 2030ع م ھن ميٽروپولس جو نمبر پھريون ٿي ويندو.

جڪارتا
گادي جو هنڌ
اسپيشل ڪيپيٽل ريجن آف جڪارتا
مٿان کان، کاٻي کان ساڄي پاسي: جڪارتا جو پراڻو شھر، ھوٽل انڊونيشيا، انڊونيشيا چوڪ، جڪارتا جو آسماني منظر، گيلورا بنگ ڪارنو اسٽيڊيم, تمن مني انڊونيشيا انداھ، قومي يادگار، مرديڪا محل، استقلال مسجد جڪارتا، جڪارتا جي ڪليسا
جھنڊو قومي نشان لوگو
عرفيت: دُرِيِن,[1][2] جَي-ٽَائُون[3]
نعرو: جيا ريا (سنسڪرت) (معني : فاتح ۽ وڏو )
انڊونيشيا ۾ جڪارتا جو مقام
جڪارتا Show map of Java جڪارتا Show map of انڊونيشيا ۽ جاوا ۾ مقام
جاگرافي بيهڪ: 6°12′S 106°49′E
ملڪ	انڊونيشيا
قيام	397ع [4]:116
جئي ڪارتا (جي نالي سان)	22 جون 1527[4]:154
بٽيويا (جي نالي سان) ڊچ ايسٽ انڊيز ۾	4 مارچ 1621[5]
جڪارتا (جي نالي سان)	8 آگسٽ 1942[5]
ھڪ خاص انتظامي خطي طور	28 آگسٽ 1961[6]
حڪومت
• قسم	اسپيشل ايڊمنسٽريٽو ايريا
• جڪارتا	اَنِيس بَاسوَدَن
• ڊپٽي گورنر	خالي
• قانونساز ادارو	جڪارتا جي ريجنل پيپلز ريپريزنٽيٽو ڪائونسل
پکيڙ
• گادي جو هنڌ	661.5 ڪ.م2 (255.4 ميل2)
• ميٽرو	6,392 ڪ.م2 (2,468 ميل2)
پکيڙ ۾ درجو	34ھون
بلندي	8 ميل (26 ft)
آبادي (2014)[7]
• گادي جو هنڌ	10,075,310

ھي شھر چوٿين صدي عيسويءَ ۾ جاوا ٻيٽ تي سندا ڪيلپا جي نالي سان آباد ٿيو جنھن جي معنيَ سندا ٻولي ۾ سندا جو ناريل ھئي. ھن شھر ۾ سندا واري بادشاھت قائم ٿي. ھي شھر ڊچ ايسٽ انڊيز جو ڊي فيڪٽو گاديءَ جو هنڌ رھيو. ان وقت شھر جو نالو بَٽَيوِيا ھيو. جڪارتا ساڳي وقت انڊونيشيا جو صوبو پڻ آھي جنھن ۾ ھي ملڪ جي گادي وارو شھر پڻ واقع آهي. ھن شھر کي مقامي ماڻھو دُورِيَن چوندا آهن^[1] شھر کي نيويارڪ سان تشبيھ ڏني ويندي آهي^[10] جڪارتا الفا ورلڊ سٽي طور شمار ٿئي ٿو^[11] ۽ آسيان(ايسوسيئيشن آف سائوٿ ايسٽ ايشين نيشنز) جو صدر مقام آهي^[12] بينڪ آف انڊونيشيا ۽ انڊونيشيا اسٽاڪ ايڪسچينج ھن ملڪ جا وڏا مالياتي ادارا آهن. انڊونيشيا جي کوڙ قومي ڪمپنين ۽ گھڻ قومي ڪمپنين جو ڪارپوريٽ صدر مقام آهي. 2017ع ۾ ھتان جون 6 ڪمپنيون فوربز گلوبل 2000، 2 ڪمپنيون فارچون 500 ۽ 4 ڪمپنيون يونيڪارن ڪمپنين جي گروپن ۾ شامل ھيون^[13][14][15] 2017ع ۾ ھن شھر جي جِي آر پِي $483.4 ارب آمريڪي ڊالر ھئي^[16][17] ھي شھر ترقي ۾ ڪولالمپور، بينڪاڪ ۽ بيجنگ جي ڀيٽ ۾ تيزي سان مٿي اٿيو آهي^[18] ھن شھر جو سڀ کان وڏو مسئلو شھر جي تيزي سان وڌندڙ آبادي، ماحولياتي آلودگي، ٽريفڪ جا معاملا، رھائشي سوڙھ ۽ شھري ٻوڏ آھن^[19] ان کان سواءِ ھي شھر ھر سال 6.7 انچ يا 17 سينٽي ميٽر ھيٺ گچي رھيو آھي ۽ سمنڊ جي سطح چڙھڻ سبب مسلسل ٻوڏ جي مسئلن ۾ ڦاٿل آهي. ھي شھر دنيا جو سڀ کان تيزي سان ھيٺ گچندڙ گاديءَ جو هنڌ آهي^[20][21][22] انڊونيشيا جي صدر جوڪو ودودو 2019ع ۾ گادي جي هنڌ کي اتان بورنيو ٻيٽ واري شھر ڪاليمانتن ڏانھن منتقل ڪرڻ. جي ارادي جو اعلان ڪيو آهي^[23][24].

حوالا

1. Suryodiningrat, Meidyatama. "Jakarta: A city we learn to love but never to like". The Jakarta Post. وقت 21 February 2008 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.
2. "Travel Indonesia Guide – How to appreciate the 'Big Durian' Jakarta". Worldstepper-daworldisntenough.blogspot.com. حاصل ڪيل 27 April 2010.
3. Sungkar, Aulia R. "A Day on the J-Town". Jetstar Magazine. وقت 1 August 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 2 January 2013.
4. Iguchi, Masatoshi (2017). Java Essay: The History and Culture of a Southern Country. Troubador Publishing Ltd.. ISBN 978-1-78462-885-7. https://books.google.com/books?id=rFvsBQAAQBAJ.
5. Matanasi, Petrik (30 December 2016). "Pada Tanggal Inilah Batavia Menjadi Jakarta" (id ۾). tirto.id. https://tirto.id/pada-tanggal-inilah-batavia-menjadi-jakarta-cc6G. Retrieved 15 October 2017.
6. "PEMERINTAHAN DAERAH KHUSUS IBUKOTA JAKARTA RAYA" (ٻولي ۾ Indonesian). حاصل ڪيل 2 January 2019.
7. "Data Jumlah Penduduk DKI Jakarta". Jakarta Open Data. Pemerintah Provinsi DKI Jakarta, Dinas Kependudukan dan Catatan Sipil. حاصل ڪيل 5 December 2015.
8. "Jumlah Penduduk Provinsi DKI Jakarta". Dinas Kependudukan dan Catatan Sipil. وقت 27 December 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل. حاصل ڪيل 27 February 2014.
9. Indonesia: Java. "Regencies, Cities and Districts – Population Statistics, Charts and Map". www.citypopulation.de.
10. "Sojourn in the Big Durian". ThingsAsian. حاصل ڪيل 14 March 2011.
11. "The World According to GaWC 2016". GaWC. حاصل ڪيل 1 November 2018.
12. "ASEAN, an important regional and global partner". VOV Online Newspaper. 5 August 2017. https://english.vov.vn/politics/asean-an-important-regional-and-global-partner-355925.vov.
13. "Six Indonesian Companies Make Forbes Global 2000 List".
14. "Fortune 500".
15. "Indonesia expects to have more than 5 unicorns by 2019: minister". Reuters. https://www.reuters.com/article/us-indonesia-startups/indonesia-expects-to-have-more-than-5-unicorns-by-2019-minister-idUSKCN1G310J. Retrieved 22 June 2018.
16. "Statistik Indonesia 2016" (ٻولي ۾ Indonesian). Jakarta: Badan Pusat Statistik. وقت 13 November 2016 تي اصل (PDF) کان آرڪائيو ٿيل.
17. "Global Metro Monitor" (en-US ۾). Brookings Institution. 22 January 2015. https://www.brookings.edu/research/global-metro-monitor/.
18. "Foke lebih yakin lembaga survei asing". Waspada Online (ٻولي ۾ Indonesian). وقت 31 August 2013 تي اصل کان آرڪائيو ٿيل.
19. "Jakarta – Urban Challenges Overview – Human Cities Coalition". www.humancities.co. حاصل ڪيل 2017-12-03.
20. "As seas rise, Indonesia is moving its capital city. Other cities should take note.". The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/05/03/seas-rise-indonesia-is-moving-its-capital-city-other-cities-should-take-note/?noredirect=on. Retrieved 10 May 2019.
21. "Goodbye, Jakarta? Indonesia's president suggests new capital". The Guardian. https://www.theguardian.com/cities/2019/apr/30/goodbye-jakarta-indonesia-president-suggests-new-capital. Retrieved 10 May 2019.
22. Ruggeri, Amanda. "The ambitious plan to stop the ground from sinking". BBC. حاصل ڪيل 2017-12-03.
23. "Jokowi scouts sites as Indonesia capital move gathers pace". The Jakarta Post. https://www.thejakartapost.com/news/2019/05/07/jokowi-scouts-sites-as-indonesia-capital-move-gathers-pace.html. Retrieved 10 May 2019.
24. "Moving the capital". The Jakarta Post. https://www.thejakartapost.com/academia/2019/05/04/moving-the-capital.html. Retrieved 10 May 2019.