Culunialismu

Lu Culunialismu fu na pràtica addupirata dê stati eurupei pi lu sfruttamentu e la spartuta dê paisi di Àfrica, Asia e Ociania, accuminciata ntô sèculu XV, câ scupruta dê novi terri 'n sècutu a l'esplurazzioni, e ca jìu a finiri ntô sèculu XX, quannu câ Guerra Fridda si vinni a scanciari cû mpirialismu miricanu e suvièticu.

Li principali càusi dû culunialismu sunnu:

Lu bisognu di novi mircati, ca pussèdinu mpurtanti materi primi, e tirritori pâ pupulazzioni eurupea superchiu.
La valìa di pigghiari pristiggiu ntirnazziunali.
La cumminzioni di èssiri megghiu comu razza.

Li principali cunziquenzi ntô mentri sunnu:

La spummintazzioni di frunteri artificiali, ca foru misi di l'eurupei senza niddunu rispettu pê diffirenzi di pòpuli e culturi. Chisti frunteri hannu jutu a pruvucari guerri, ribbilliuni e straggi ca cuntìnuanu macari tutt'oi.
Lu pèrdiri di l'idintità dê pòpuli culunizzati, picchì veni misa câ forza la cultura eurupea senza tèniri mancu 'n cunzidirazzioni chidda lucali.
La puvirtà pruvucata dû dipridamentu di tutti li materi primi dû paisi.
La dilinquenza comu cuntornu a tutta a miseria pruvucata di l'anni dâ sirvitù.

Liami Esterni