![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Balkanskata_voina_Photobox.jpg/640px-Balkanskata_voina_Photobox.jpg&w=640&q=50)
Prima gherra balcànica
From Wikipedia, the free encyclopedia
Sa prima gherra balcànica est istadu unu cunflitu bèllicu chi at tentu logu in is annos 1912 e 1913 intre is natziones reunidas in sa Liga Balcànica (Bulgaria, Grètzia, Montenegro e Sèrbia) a una banda e s'Impèriu Otomanu a s'àtera banda. Is cumbatimentos fiant comintzados ufitzialmente su 8 de santugaine de su 1912 pro acabare su 30 de maju de su 1913 cun su Tratadu de Londra. S'obietivu de sa Liga fiat de bogare dae s'Europa s'impèriu e de si partzire aici is territòrios balcànicos chi fintzas a tando ocupaiat. Sa gherra fiat acabada cun sa derrota de s'Impèriu, inferiore militarmente a sos alliados, mancari is iscuncòrdios intre custos aiant iscadenadu luegus un'àteru cunflitu militare, sa segunda gherra balcànica.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg/26px-Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg/26px-Flag_of_Sardinia%2C_Italy.svg.png)
campidanesu · logudoresu · nugoresu
Prima gherra balcànica | |
---|---|
![]() Immàgines de sa prima gherra balcànica. In sentidu oràriu dae su retratu de subra a manu dereta: tropas otomanas in sa batalla de Kumanovo; is fortzas serbas intrant in sa tzitade de Mitrovica; su re gregu e su tzar bùlgaru in Tessaloniki; artilleria pesante bùlgara. | |
Data | 8 de santugaine de su 1912 - 30 de maju de su 1913 |
Logu | Penìsula balcànica |
Resurtadu e cunsiguèntzias | Vitòria de sa Liga balcànica.
|
Càmbios de territòriu | S'Albania aiat otentu indipendèntzia, s'Impèriu Otomanu aiat pèrdidu totu is territòrios europeos franca Costantinòpoli. |
Sa Sèrbia, apoderada dae sa Rùssia, aiat istrintu una sèrie de alliàntzias cun is àteras natziones balcànicas in su 1912 pro pigare a s'Impèriu otomanu is territòrios de sa penìsula.[1] Fiat firmada un'alliàntzia militare cun sa Bulgaria su 13 de martzu; custa si fiat alliada cun sa Grètzia su 29 de maju e su Montenegro si fiat unidu a sa liga intre su mese cabudanni e su de santugaine.[2] Sa gherra de sa Liga Balcànica contra s'Impèriu otomanu isfrunidu, chi fiat cuntzentradu in sa gherra ìtalu-turca, fiat comintzada su 8 de santugaine, cun una acometada de su Montenegro contra Novi Pazar, a sa cale fiat sighidu un'atacu bùlgaru in Tràtzia.[3] Is fortzas bùlgaras aiant bintu a sos otomanos in sa batalla de Lüleburgaz a sa fine de su mese e aiant acometadu Adrianòpolis, a su matessi tempus chi martzaiant contra de sa capitale de s'impèriu, Costantinòpoli.[4] Si fiant firmados in antis de sa lìnia de defensa de Çatalca, trinta chilòmetros a ovest de sa tzitade.[5] In s'interi, is serbos fiant penetrados in Matzedònia e Kosovo e si fiant unidos a sas unidades montenegrinas chi avantzaiant dae ovest.[6] Una segunda ala de esèrtzitu otomanu, derrotada, si fiat retirada a manu de Albania a primìtzios de santandria; is gregos fiant avantzados cara a su norte su 8 de su mese e aiant leadu possessu de Thessaloniki. Is alliados aiant bintu a is duos esèrtzitos otomanos chi fiant tochende a manu de Europa in prus pagu de duos meses e aiant aici ispogiadu s'impèriu de is territòrios balcànicos.[7] In su mese de nadale, fiat istadu firmadu s'armistìtziu chi aiat postu fine in maniera temporale a is cumbatas.[8]
Is negotziados de paghe fiant comintzados in Londra a metade nadale de su 1912.[9] Sa determinatzione a cunservare Adrianòpolis chi teniat su Guvernu otomanu nou, impostu dae is Giòvanos Turcos in su mese de ghennàrgiu de su 1913, aiat fatu istangiare is tratativas.[10] A cunsiguèntzia, is ostilidades fiant torradas a pesare in su mese de freàrgiu.[11] Is bùlgaros aiant intentadu invanu de abèrrere unu àidu in is defensas de Costantinòpoli in su mese de martzu.[12] A banda otomana is tentativos de socùrrere a Adriaòpolis suta assìtiu fiant faddidos e sa tzitade aiat capituladu su 28 de martzu.[13] Fiant torradas a comintzare tando is negotziados de paghe, chi fiant acabados cun sa firma de su Tratadu de Londra su 10 de làmpadas.[14] In virtude de custu, is otomanos aiant pèrdidu is territòrios europeos chi fiant istados reghende dae su sèculu XV, a etzetzione de Costantinòpoli e de sos intòrrios suos.[15] Nointames, is iscuncòrdios intre is membros de sa Liga Balcànica a pitzu de sa partzidura de is conchistas aiant fatu comintzare sa segunda gherra balcànica a sa fine de cussu mese etotu.[16]