федератівна презідентьска републіка в Северній Америцї From Wikipedia, the free encyclopedia
Споєны Штаты Америцькы ці Споєны Штаты Американьскы, скорочено США (анґл. United States of America, скорочено USA) — федератівна презідентьска републіка в Северній Америцї, лежача од Атлантічного по Тихый океан. Вдяка енклаві Аляшкы достане земля США і на берегы Северного ледового океану і на дакотры тихоморьскы островы (головно Гавай). Споєны Штаты Америцькы ся складають з 50 штатів, федералной теріторії з головным містом і резіденціов влады і Конґресу (Округ Колумбія, анґл. District of Columbia), придруженых штатів з внутрїшнїм самосправованём (Порторіко, Северны Маріяны і далшы) і самосправованых земель Споєных Штатів (Ґуам, Вірґіньскы островы, Америцька Самоа та далшы).
.svg)
По скінчіню холодной войны і колапсї Совєтского Союза США обстали головнов світовов великов державов з домінантным поставлїнём в економіцї, політіцї, културї і воєньскій силї.
Столиця — місто Вашінґтон.
Плоха країны 9 826 675 км², населїня — 331 449 281 особ (одшацованя 2020 року, 3-тє місце у світї). Офіціялный язык — анґліцькый (де факто), юридично офіціялного языка не мать. Мінова єдиніця — долар США. Споєны Штаты — єдна з найбівше етнічно таркастых і мултікултуральных країн у світї, што обстало історічно в наслїдку великомасовой іміґрації з різных країн та контінентів[1]. США мають найрозвинутїшу економіку світа з найвысшым ГДП, што становило в 2011 роцї $15.1 трильёны (22% номіналного світового ГДП і понад 19% глобалного парітету купчой спроможності)[2] За прибытком на єдного обывателя Штаты мають 7-ме місце у світї[2].
США — федеративна конштітучна републіка, в якій владны правомоці ся роздїлюють міджі федеральный уряд і уряды 50 штатів. Каждый з 50 штатів мать свою конштітуцію, сістему орґанів влады і управління. Выконавча, законодавча і судова влада представлены одповідно Презідентом, Конґресом і Верховным Судом. США суть засновниками ООН і мають стале місце в Радї Беспекы ООН, засновниками Североатлантічного альянсу. США панують найбівшов економіков у світї ($14,2 трлн), могутныма збройныма силами, передовшыткым найвекшым войсково-морскым флотом, США тримуть першый ядерный потенціал на Земли.[3]
1507 року нїмецькый картоґраф Мартін Вальдземюллер створив карту світу, на якій земли в Западній півкулї першыраз назвав «Америков» (America), на честь флорентійського першоодкрывача та картоґрафа Амеріґо Веспуччі[4]. Колишнї брітаньскы колоністы перше хосновали сучасну назву країны в роцї 1776 в Декларації про незалежность — «unanimous Declaration of the thirteen united States of America»[5][6]. Згодом назва United States of America — Споєны Штаты Америкы — была офіціално затверджена II американьскый Контінентальный конґресом 1776 року (намісто назвы «Споєны колонії», приятой конґресом 7. юна 1775 року)[7]. У франко-американських договорах 1778 року використовується назва «Сполучені Штати Північної Америки» (United States of North America)[8].
Пізнїше ся также зъявила скорочена форма назвы, нынї часто повжывана: United States — «Споєны Штаты». Гевся назва, а тыж іщі коротша форма — «Штаты» ся хосновали протоколах Континентального конґресу. Абревіатура «U.S.» ся находить в папірёх Джорджа Вашінґтона 1791 року, а абревіатура «U.S.A.» ся першыраз зъявила 1795 року[9].
Анґліцькый язык є вылучно материньскым языком про дас 82 % обывателїв, шпанєльскый язык про 10 % обывателїв. США не мають на федералній уровни законом кодіфікованый урядный язык, але анґлічтїна їм в практіцї є і дакотры законы і предписы наказують в дакотрых областях єй познаня (посмоть напр. пожадавкы про натуралізацію). Дакотры штаты Унії урядны языкы кодіфікованы мають, або анґлічтїну або веце языків в тім чіслї і анґлічтїну. Вецеязычныма штатами суть Гавай (анґлічтїна і гавайчіна), Нове Мексіко (анґлічтїна і шпанєлчіна) і Луісяна (анґлічтїна і францущіна). В різных далшых завислых теріторіях є сітуація іщі веце таркастїша, часто є екстра предписами сокоченый язык оріґіналных жытелїв.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
